Sovyet istihbaratı Atatürk’ün hayatını kurtarmış

Türkiye Cumhuriyeti kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’e yönelik tarihte çeşitli suikast planlarıyla ilgili yeni bir iddia da Rusya’dan geldi. Rusya’da yayınlanan 'Sovyet askeri istihbaratı GRU' adlı kitapta, Atatürk’e yönelik bir sukast girişiminin Sovyet istihbaratı tarafından engellendiği iddia edildi.

Kitaba göre, Sovyet istihbaratının Bulgaristan’daki önemli ajanı, Ermeni Taşnak çetelerinin Atatürk’e yönelik suikast planından haberdar olması üzerine durumu Moskova’ya bildirir. Moskova da süikastla ilgili planları Ankara'ya ulaştırır. Rus tarihçiler Cumhuriyet'in ilk yıllarında iki ülke istihbarat teşkilatları arasında yoğun işbirliğinin olduğuna dikkat çekiyor.

Rus istihbarat yazarı Aleksandr Kolpakidi’nin kaleme aldığı “Büyük Yurt Savaşı’nda GRU” isimli kitapta, İkinci Dünya Savaşı yıllarında ve öncesinde Sovyet ajanlarının gizli faaliyetleri anlatıldı. Sovyet askeri istihbaratı GRU’nun yurtdışındaki önemli çalışma merkezlerinden biri de Bugaristan sayılıyordu. Arşivlerden sağladığı belgelere dayanan Rus yazara göre, Bulgaristan’daki Sovyet ajanları sayesinde Atatürk’e yönelik suikast planı da önlenmiş.

Yazar Kolpakidi olayı şöyle aktarıyor: Olaylar 1923 yılında gelişiyor. GRU’nun Bulgaristan’daki en önemli ajanlarından biri de Ermeni asıllı Sarkiz Kaprielov idi. Ermeni aşırı milliyetçi Taşnak Partisi, “Batı Ermenistan” iddiaları adı altında Türkiye’nin Doğu topraklarında “Özerk Ermeni Bölgesi” oluşturulmasını arzuluyordu. Taşnaklar burada Mustafa Kemal’ı en büyük engel olarak görüyordu. Onlar Atatürk öldürttükten sonra yerine geçecek yeni yönetimin Doğu’da “Batı Ermenistan Özek Bölgesi” projesine yeşil ışık yakacağına inanıyordu.

Taşnaklar Atatürk’e suikast yapmaya karar verdi. Onlar gizli ajanlarını Türkiye’ye gönderdi. Fakat suikast organizatörlerinden biri Bulgaristan’daki uzak akrabası ve aynı zamanda da GRU ajanı Kaprielov’un evinde misafir kalıyordu. Usta ajan, gizlice akrabasının ziyaret nedenini öğrenmek merakıyla kaldığı odasındaki kağıtları inceliyor. Atatürk’e suikast planından haberdar olan Sovyet ajanı hemen GRU’nun Bulgaristan “merkezine” haber veriyor, daha sonra da durum Moskova’ya aktarılıyor. Moskova da Türkiye yönetimine Taşnakların suikast planıyla ilgili uyarıda bulunuyor. Yazar Kolpakidi’ye göre, suikast planlarından haberdar olan Atatürk organizatörleri çok sert şekilde cezalandırıyor."

Fuad Seferov, Moskova, Cihan