Vatandaşlığı Aldıktan 10 Yıl Sonra Kaybetti; Rusya’daki Yabancıların Karşılaştığı Sorunlar
HABERRUS - Rusya’da Yargıtay, Rus vatandaşlığını aldıktan 10 yıl sonra vatandaşlık hakkını kaybeden bir kişinin şikayetini reddetti.
Rusya’da yaşayan yabancı uyruklu kişilerin karşılaştığı zorlukların anlatıldığı Rus Nezavisimaya Gazeta’nın haberinde yabancı uyruklu bir kişin başından geçen ilginç bir olay anlatılıyor. 10 yıl önce Rusya vatandaşlığına başvurun bir kişi, başvuru esnasında bir kardeşine ait bilgileri vermediği gerekçesiyle vatandaşlığını kaybetti.
Karara itiraz eden vatandaş, tüm mahkemeleri kaybetti. Son olarak Rus yargıtayı da güvenlik birimlerinin iptal kararını doğru bularak şikayeti kabul etmedi.
Yetkililer ve daha sonra tüm derecelerdeki mahkemeler, bunu kötü niyetli bir ihlal - "kasten yanlış bilgi sağlanması" olarak değerlendirdi.
Davacı, genel olarak aile bağlarının vatandaşlık kazanmanın temeli olmadığını ve bu nedenle bunun iptali için bir neden teşkil edemeyeceğini hatırlamaya çalıştı. Ancak Yargıtay, hukuk normunun içeriğinde açık ve kesin olduğuna, yani “haklara aykırılık teşkil etmeyeceğine” dikkat çekti.
Ancak benzer davalar farklı bölge mahkemelerinde farklı sonuçlanabiliyor. Örneğin, benzer bir davada, Perm Bölge Mahkemesi, eksik bilgilerin daha önce vatandaşlığa kabul konusunda olumlu bir kararın alınmasını etkilemediği için, bu konudaki mevcut iptalinin gerçekleşebileceğine karar vermişti.
Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkeleri Enstitüsü müdür yardımcısı Aleksandra Dokuçaeva, NG'ye yabancıların vatandaşlık başvuru ve sonrasında yaşadığı bu tür zorlukların yada sonrasında yaşanan vatandaşlık iptallerinin uzun zamandır devam eden bir sorun olduğunu hatırlattı.
Ancak uzman, 2019’da Anayasa Mahkemesi'nin, yasanın bu hükmünü vatandaşlar lehine açıklığa kavuşturduğunu hatırlatıyor. Rusya Anayasa Mahkemesi, “Bilerek yanlış bilgi sunma gerçeğinin belirlenmesi, Rus vatandaşlığına kabul kararının iptali için koşulsuz bir temel değildir” kararını 2019 yılında vermiş ve Pasaport, ancak kişinin başlangıçta pasaport almak için hiçbir hakkının olmadığı ve yine de aldığı ortaya çıkarsa iptal edilebileceğine vurgu yapmıştı.
Rusya’da Sovyetler Birliği’nin dağılmasından sonra 90’larda çok sayıda Eski Sovyet Ülkesi vatandaşlarına Rusya vatandaşlığı verildi. 90’ların ortalarında daimi ikamet için Rusya Federasyonu'na dönen aynı yurttaşların toplam pasaport kontrollerinin 2000'lerin sonunda başladı. Sonuç olarak, farklı seviyelerdeki mahkemelerin ve savcılığın müdahalesine rağmen, on binlerce kişi zaten vatandaşlığından mahrum edildi.
Vatandaşlık kontrollerin güvenlik nedeniyle yapıldığı iddia ediliyor: O yıllarda teröristlerin ve casusların ülkeye girebileceğini bu yüzden detaylı kontrollerin yapıldığı belirtiliyor.
Rusya'da yabancıların karşılaştığı zorluklar
Bu arada, Göçmen Örgütleri Forumu'nun "Vatan Hakkı" projesinin cumhurbaşkanlığı hibesi çerçevesinde düzenlediği yuvarlak masa toplantısında, Rus yurttaşların hayatını zorlaştırmaya devam eden başka engellerin olduğu ortaya çıktı.
Örneğin, ülkeye özel araçla gelenler, Rus vatandaşlığı aldıktan sonra yabancı sürücü belgelerinin tanınması ve Rus ehliyetleriyle değiştirilmesi konusunda çözülemeyen sorundan şikayet ediyor.
Son zamanlarda, trafik polisleri, bir kişinin zaten pasaportu olduğu için, aynı haklara sahip bir araba kullanamayacağı konusunda ısrar etmeye başladı. Vatandaşlık alan yabancının bir sürücü kursunda yeniden eğitim alması ve sınavı geçmesi isteniyor. Bu süreç yaklaşık altı ay sürebiliyor ve ortalama 30 bin rubleye mal oluyor.
İnsan hakları aktivistleri, aynı zamanda, bir Rus pasaportunun edinilmesinin yönetim becerilerini veya yol güvenliğini hiçbir şekilde etkilemediğini vurgulayarak yabancı diplomatik misyonların çalışanlarının konsolosluk ofisleri ve ailelerinin üyeleri için ehliyetlerinin sınavsız ve tıbbi sertifikasız Rus ehliyetleriyle değiştirilmesini hatırlatıyor ve bu durumun eşitlik ilkesine aykırı olduğun altını çiziyor.
Yuvarlak masa toplantısında bunun açık bir ayrımcılık olduğu ve olmaması gerektiği ve bu nedenle aynı basitleştirilmiş prosedürün yurt dışından taşınan yurttaşlara da uygulanması gerektiği belirtildi.
Göçmenler ayrıca ithal edilen araçların tescilindeki zorluklardan da şikayet ediyorlar.
Öte yandan yabancıların diploma denklik sorunları da güncelliğini koruyor.
Yabancı tıp ve eczacılık diplomalarının onaylanması sorunu da hala çözülmüş değil. Tanınma prosedürüne ek olarak, göçmenlerin uzmanlık alanlarında çalışmalarına izin verecek bir sınavı geçmeleri gerekiyor. Bu konuların da henüz net bir çözüme kavuşturulması gerekiyor.
Öte yandan uzmanlar güvenlik konularıyla ilgili, yanlış bilgi vermenin kabul edilemez olduğunu fakat meselenin özünü değiştirmeyen dikkatsizlik veya unutkanlık vakalarında daha tahammüllü davranılması gerektiğini belirtiyor. Ayrıca kolluk kuvvetlerinin önemsiz şeyler üzerindeki aşırı sertliği de şikayet edilen konular arasında geliyor.
Aynı zamanda, mülteciler ve yerinden edilmiş kişiler, "fiziksel olarak geri dönecek hiçbir yerleri olmamasına ve tarihi vatanları onlara barınak vermemesine" rağmen, yıllarca devlet kurumlarının kapılarını aşındırmak zorunda kalıyor.
Yani, birçok yabancı için Rusya Federasyonu'ndaki durumlarını yasallaştırma süreçleri, iyileştirmeden çok hayatta kalma meselesi haline dönüşüyor.