HABERRUS - Moskova Kızıl Meydan'da bulunan Lenin'in Mozolesi'nin kaldırılması tartışması yeniden gündeme geldi.

Devlet Duması Başkan Yardımcısı Boris Çernyşov, Kremlin duvarının yakınındaki nekropolün tasfiye edilmesini ve Lenin'in cesedinin türbeden çıkarılmasını önerdi.

Milletvekiline göre, Kızıl Meydan'daki mozole ve SSCB liderlerinin mezarlarının halka açık alanda bulunması ve bu alanda çok sayıda kutlama ve merasimin yapılmasının bu mezarlarda yatan insanlara saygısızlık anlamına geliyor. Bu yüzden bu Lenin mozolesi ve mezarların taşınmasının gerektiğine inanıyor.

Sovyetler Birliği’nin kurucusu Valdimir Lenin, 21 Ocak 1924'te Moskova yakınlarındaki Gorki'de yaşamını yitirdi. Ölümünün ertesi günü cesedi mumyalandı ve korunmasına karar verildi.

Vladimir Lenin’in naaşı, 21 Ocak’ta hayatını kaybetmesinden 6 gün sonra tahnit edilerek Moskova’da Kızıl Meydan’da bulunan ve inşa edilmesi Stalin tarafından önerilen Lenin Mozolesi’ne konuldu; ve hala burada duruyor.

Ölümünün ardından “yoldaşı” Leonid Krasin, “bilim ve teknolojinin gelecekte çok ilerleyeceği, Lenin’in de bir gün bu sayede yeniden hayata döndürülebileceği” varsayımıyla naaşının mumyalanmasını önermişti. Naaş sadece İkinci Dünya Savaşı sırasında 1941’de Nazilerin Moskova’ya yaklaşması üzerine buradan alınarak Tümen’e götürüldü, savaşın sona ermesinin ardından 1945’te tekrar geri getirildi.

DİĞER KOMÜNİST LİDERLER KREMLİN DUVARININ ÖNÜNE GÖMÜLÜ

Ölümünün ardından Stalin’in naaşı da aynı mozoleye konulmuş; ancak 8 yıl sonra 1963’te buradan alınarak diğer komünist ve Bolşevik liderlerinin mezarlarının olduğu Kremlin duvarlarının önüne gömülmüştü. Ancak Lenin’in naaşının yeri hiç değişmedi ve gömülme tartışmaları hala devam ediyor. Lenin’in her doğum ve ölüm yıldönümünde Rusya bu tartışmaları yeniden hatırlıyor.

1985’TEN BERİ TARTIŞILIYOR

Lenin’in gömülmesi tartışmaları, ilk kez 1985 yılında perestroikanın başlaması ile gündeme geldi. 1991’de Sovyetlerin yıkılmasının ardından da daha bir sıcak bir gündem maddesi oldu.

1990 yılında Kremlin ve Kızıl Meydan ile birlikte Lenin'in Mozolesi UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne dahil edildi.

Liberal demokrat partililer sık sık Mozolenin kaldırılmasını gündeme getiriyor.

Liberal demokrat partililer Lenin’in Mozolesinin kaldırılıp naaşının gömülmesinden yana. Ancak bunun sadece Lenin ile sınırlı kalmaması gerektiğini, Kremlin duvarlarında mezarları ya da külleri bulunan diğer Komünist ve Bolşevik liderlerin de mezarlıklara taşınması gerektiğini sık sık dile getiriyorlar. Onlara göre “şehrin merkezinin bir mezarlığa dönüştürmek pek uygun bir davranış değil.”

ORTODOKSLARIN İLERİ GELENLERİ DE GÖMÜLMESİNDEN YANA

Ortodoks dünyasının ileri gelenleri de mozoleye karşı eleştirel bir tutuma sahip. Ortodoks alimleri, Lenin mozolesini pagan türbelerine benzetirken, proleter liderin, ateist olmasına rağmen bir Ortodoks Hristiyan olarak vaftiz edildiği için düzgün bir şekilde gömülmesini savunuyor.

KREMLİN’İN POZİSYONU

Aralık ayının sonunda, Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, Lenin'in cesedinin yeniden gömülmesi sorununun acil olmadığını şu anda daha önemli konuların gündemce olduğunu söyledi. 2019'da Vladimir Putin, Lenin'in mumyalanmış vücuduna dokunulmaması gerektiğini söylemişti. Rusya Devlet Başkanı, “En azından olduğu sürece ve kendi hayatını, kaderini bununla ilişkilendiren birçok insanımız var” dedi. Aynı zamanda Putin, Lenin'in bir devlet adamı değil, eski Rus İmparatorluğu'nun federalleştirilmesiyle SSCB'nin temellerine “bombayı yerleştiren” bir devrimci olduğunu da söylemişti.

KOMÜNİSTLER DOĞAL OLARAK KALDIRILMASINA KARŞI

Aralık ayı ortasında, Rusya Federasyonu Komünist Partisi Devlet Duması milletvekili Yuri Sinelshchikov, URA.RU'ya sadece Lenin'in cenazesinin değil, bununla ilgili tartışmaların da manasız ve imkansız olduğunu söyledi. “Bu ne kısa vadede ne de uzak gelecekte - hiçbir koşulda imkansız. Ve mevcut hükümet de buna razı olmayacak, onlardan sonra gelecekler. Vladimir İlyiç'in mezarına ve bedenine kimse dokunmasın. Burada Rus halkı yükselecek, her şey en ağır senaryoya göre gidecek” dedi.

Son yıllarda, Çeçenistan başkanı Ramzan Kadırov, SSCB'nin ilk başkanı Mihail Gorbaçov, gazeteci Ksenia Sobchak ve film yönetmeni Nikita Mikhalkov, Lenin'in cesedini yeniden gömmeyi teklif etmişlerdi. Nekropolde 400'den fazla insan gömülü. Bunların arasında kozmonotlar (Yuri Gagarin dahil) ve roket tasarımcısı Sergei Korolev de var.

RUS KAMUOYU DA GÖMÜLMESİNDEN YANA

Zaman zaman Rus kamuoyunda yapılan anketlerde de halkın büyük çoğunluğunun Lenin’in naaşının gömülmesini istediğini gösteriyor. Kamuoyu Araştırmaları Vakfı tarafından gerçekleştirilen ankete katılan Rusların yüzde 61’i, naaşın gömülmesini istediğini belirtmişti. Aynı ankete göre Rusların yüzde 31’i mozoleyi ziyaret etmiş; ama büyük kısmının ziyareti neredeyse 20 yıl önce gerçekleşmişti. Yüzde 25’lik bir kesim de ziyaret etmek istediğini dile getirmişti.

Bazı uzmanlar da Kızıl Meydan’ın bir mezarlık için uygun bir alan olmadığı bu konuda yakın zamanda er ya da geç bir kararın alınacağı yorumunda bulunuyor.

LENİN NEREYE GÖMÜLECEK?

Bu tartışmaların bir diğer yanını ise kabul görmesi halinde Lenin’in nereye gömüleceği oluşturuyor. Zaman aman çeşitli kesimlerde farklı teklifler gelse de henüz bu konuda bir ortak fikire varılmış değil.