Türkiye’nin Rusya ile ticaret hedefi 2010’da kriz öncesi seviye - ÖZEL
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan kabineden bakanlarla birlikte Salı günü Rusya Başbakanı Vladimir Putin’in davetlisi olarak Moskova’ya geliyor.
Görüşmelerde enerji, ikili ticaret, bölgesel ve küresel sorunlar masaya yatırılacak. İki ülke hükümet başkanlarının da katılımı ile ilk kez gerçekleştirilecek genişletilmiş heyetler arası toplantıda, 2009’da yaşanan küresel ekonomik kriz ve gümrük sorunları nedeni ile yüzde 50’den fazla gerileyen toplam ticaret hacminin 2008 seviyesine çıkarılması için alınacak önlemler müzakere edilecek.
Türkiye’nin ihracat rakamlarına ve ekonomik büyüme hızına paralel olarak gelişen Rusya ile ekonomik ilişkiler 2008’de zirve yapmıştı. Almanya’yı da geride bırakarak 2008’de 37,8 milyar dolara ulaşan toplam ticaret hacmi 2009’da yüzde 50’den fazla küçülerek 22 milyar dolara düştü. Toplam ticaret hacminde ihracatın payı 3,24 milyar dolar. Rusya’nın ekonomik kriz nedeni ile azalan tüketim talebi ve Türkiye’nin benzer nedenle üretim kapasitesini düşürmesi bunda birincil etken. İkinci önemli faktör ise Ağustos ayında Rusya Başbakanı Putin’in Ankara temaslarında çözüme bağlanan gümrük sorunu.
Türkiye’nin 2009 yılında Rusya’ya ihraç ettiği ürünler arasında yüzde 22 ile gıda birinci sırada yer alıyor. Tekstil konfeksiyon yüzde 20 ile ikinci sırada yer alırken; toplam ticarette makine yüzde 11, kimyasal ürünler yüzde 10, yarı mamül ürünler yüzde 9, otomotiv yüzde 8 ve hazır giyim yüzde 6’lık paya sahip. 2008’de Rusya’ya ihracatı 6,48 milyar dolara ulaşan Türkiye, aynı dönemde Rusya’dan yüzde 70’den fazlası petrol ve doğalgaz olmak üzere toplam 31,36 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirdi. Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği ürünler arasında demir çelik, kereste ve hububat ürünleri de yer alıyor.
2011’de rekor kırılacak
Küresek ekonomik krizden çıkışın başlaması, Rusya ile Türkiye arasında gümrük sorununun çözülmüş olması ve ikili siyasi ilişkilerde 2009’da başarılı bir yılın geride bırakılması 2010 için ümit veriyor. 2009’un ilk altı ayında ortalama 200 milyon dolar seviyesinde gerçekleşen ihracat rakamları Ağustos ayından itibaren 300 milyon dolarlar seviyesine çıktı. Aralık ayından itibaren de 350 ve yukarı rakamlar görülmeye başladı.
Edinilen bilgiye göre 2010 yılında aylık 500 milyon dolar ortalama ihracat rakamını yakalamayı hedefleyen Türkiye, 2011 yılında da 600 milyon dolara çıkacak. Türkiye’nin küresel ve bölgesel anlamda hedefe ulaşması için herhangi bir engel görülmüyor. 2011’de toplam ihracat hedefi 2008’i de geride bırakarak 7,2 milyar dolara ulaşacak.
Hedef ihracat-ithalat dengesizliğini küçültmek
2008’de Almanya’yı geride bırakarak Türkiye’nin dış ticaret hacminde birinci sıraya yükselen Rusya 2009’da da gerilemeye rağmen birinciliği korumaya devam etti. Ancak ithalat ve ihracat dengesinde makasın açılması yetkilileri harekete geçirdi. Erdoğan’ın Moskova temaslarında enerji işbirliğinin geliştirilmesinin yanı sıra ticaret hacmindeki dengesizlik masaya yatırılacak.
Türkiye’nin 2009 ithalat rakamlarında birinci sırada olan Rusya, ihracat rakamlarına göre 8. sırada yer alıyor. Rusya Türkiye’nin toplam dış ticaret hacminde yüzde 10’luk bir paya sahip. İhracatın artırılması için hukuki ve bürokratik işlemlerin kolaylaştırılması, ortak yatırım alanlarının genişletilmesi ve turizmle açığın dengelenmeye çalışılması alınacak önlemler arasında yer alıyor. Bunun için gümrüklerde yaşanan sorunlar neredeyse sıfırlanırken, Türk ve Rus tırlarının karşılıklı seferleri arasındaki engeller de kaldırıldı. 2010 yılı için belirlenen 6 bin civarındaki kota da hedeflerin yakalanması için yeterli görülüyor.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan