Rus aydınlardan indirilen uçakla ilgili farklı yaklaşımlar
Rusya ve Türkiye arasında tansiyonun yükselmesine neden olan, Türk savaş uçakları eşliğinde Suriye Havayolları’na ait uçağın Ankara Esenboğa Havalimanı’na indirilmesi Rus askeri uzmanlar farklı yorumlandı.
Rusya’nın en sayılı askeri uzmanlarından, gazeteci-yazar Pavel Felgenhauer, olayla ilgili Türkiye’nin haklı ve yetkisi bulunduğuna işaret etti. Moskovski Komsomolets gazetesine konuşan askeri uzman, “Uçağın indirilmesi yeterince kurallara uygun şekilde yapıldı. Eğer Türkler silah kullansaydı, o zaman haksız olurdu. Türkiye’nin uçakta yasal olmayan bir kargonun taşındığıyla ilgili gerekçesi varsa, uçağı indirmeye hakkı var. Bu Türkiye’nin kendi hava sahası.” diyerek Suriyeli pilotların gereken şekilde hareket ettiğini söyledi.
Uçakta bulunan malzemelerin silah sayılmadığını savunan Felgenhauer, “Bu malzemeler Suriye’deki tesislerimize ait ZİP isimli sıradan yedek parçalar idi. Bu malzemeler Türklere yabancı, dolayısıyla şimdi konuyu çözemiyorlar. Bu tür sevkiyatla Rosoboroneksport (Rusya'nın yurtdışına silah satmakla mükellef tek kurumu) uğraşmaz. Onlar 100 milyonlarca dolarlık sözleşmelerle ilgilenir. Bu tür yedek parçalarla ise küçük kurumlar uğraşır. Muhtemelen Suriyelilerin kendisi buldu ve kendi uçakları ile götürüyordu. Türkler muhtelemen bu malzemeleri geri vermeyecek. Suriye’deki Rus teçhizatlar sürekli bu tür kargoya muhtaç. Bu parçalarsız radarlar ve uçaklar çalışamıyor.” dedi.
"Tehlikeli malzemelerin sivil uçakla taşınması etik değil"
Russia in Global Affairs dergisi Genel Yayın Yönetmeni Fyodr Lukyanov ise, Türkiye’nin uçağın indirmeye hakkı olup olmadığına ilişkin soruya ise, “Konu çok karışık. Öncelikle Türkiye’nin buna hakkı yok, çünkü bu sivil uçak. İkincisi Suriye’ye Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’nce onaylanmış herhangi bir yaptırım söz konusu değil. Eğer uçakta gerçekten de Suriye savunma tesisleriyle ilgili malzeme varsa, o zaman konu etikle alakalı. Bu tür seferler böyle tehlikeli malzemeler için nasıl kullanılabilir? Muhtemelen orada yine de bir şeyler vardı.” eleştirisi getirdi.
"Askeri malzemeler neden sivil uçakla taşınır?"
Muhalif yayınlarıyla tanınan kablolu Dojd televizyonu yorumcusu Rodion Mariniçev, “Uçaksavar parçaları Moskova’dan Şam’a neden bir sivil uçakla taşındı?” sorusunu yöneltti. Televizyona konuşan askeri uzman Aleksandr Hramçihin de aynı soruya katılarak, “Burada Rusya hoş olmayan bir konuma düştü. Madem Suriye’ye yönelik BM yaptırımı söz konusu değil ve Moskova’nın bağımsız politikası var, peki neden sivil uçakla askeri kargo taşınıyor?” ifadelerini kullandı. Siyasi uzman Vyaçeslav Matuzov da Türkiye’nin formal olarak kendi hava sahasında sivil uçak indirmeye hakkı olduğuna işaret etti.
“Türkiye hava korsanlığı yapıyor”
Rusya Jeopolitik Sorunlar Akademisi Başkanı emekli General Leonid İvaşov, Türkiye'nin uluslar arası kuralları sürekli ihlal ettiğini iddia etti. Basına konuşan İvaşov, "Rusya, Türkiye'nin bu adımlarına sesini çıkarmıyor. Anlaşılan ticari çıkarlar uluslar arası hukuk kurallarından, dolayısıyla Rusya'nın egemenliğinden de önemli.” diyerek Rus yönetimini Türkiye’ye karşı etkili olamamakla suçladı.
Ulusal Savunma dergisi Genel Yayın Yönetmeni İgor Korotçenko, Türkiye'nin hava korsanlığı yaptığını iddia etti. Korotçenko, "Türkiye'nin uçağı indirmeye kesinlikle hakkı yok. Suriye BM Güvenlik Konseyi'nin yaptırım listesinde bulunmuyor. Ne gerekçeyle uçağı indirmeye zorluyorsun? Bunu yapmakla hukuk dışına çıkıyorsun. Türkiye'nin yaptığı enformasyon provokasyonu. Hem de planlı şekilde. Çünkü uçaktan bulduğunu dünya kamuoyuna, gazetecilere göstermek istemiyor." iddialarını dile getirdi.