Rusya uçak krizinde Türkiye'nin tavrını anlamaya çalışıyor
Türk yetkililer tarafından Suriye uçağının zorunlu indirilmesine sebep olan gerçek nedenleri birçok gözlemci için hala bir gizem olarak kalıyor. Bu eylem Ankara ile Şam arasındaki ilişkilerde gerginliğin daha da tırmanmasını mı amaçlıyordu yoksa Türk makamlarının gerçek hedefi Moskova mıydı? Rusya'daki uzmanlar bu soruya net bir cevap hala bulmuş değil. Ancak pek çok uzman, bu eylemin Rus çıkarlarına karşı yapıldığı takdirde, ikili ekonomik ilişkilerin yüksek düzeyde olmasına rağmen, Moskova’nın ekonomik yaptırımlar uygulanabileceğini düşünüyor. Rusya siyasi konjonktür Merkezi uzmanı Dmitriy Abzalov anlatıyor:
Uçak olayından sonra Moskova ile Ankara arasındaki ilişkiler, özellikle ekonomik konularda, ciddi anlamda zorlaşacağına hiç şüphe yok. Zaten Rusya’nın tepkisi ortada. Orta şiddetli bir olumsuz tepki söz konusu. Tabii ki bu tepkinin dengeli olacağı da açıktır ve bir çok şey Türkiye'nin bundan sonra atacağı adımlara bağlıdır. Eğer söz konusu olay iç sorunların çözümü ile ilişkili anlık bir hareket ise o zaman Rusya bunu anlayışla karşılar. Ve Moskova bu olaya gözlerini kapatabilir. Ama eğer bu olay Suriye'de bir "uçuşa yasak bölge" oluşturma girişimine yönelik kasıtlı bir strateji ise Rusya’nın böyle bir modeli kabul etmesi mümkün değildir. Bir çok şey Türkiye'nin atacağı adımların ne denli sistemli ya da ne kadar stratejik ve hedeflenmiş olmasına bağlı olacaktır. Ve eğer söz konusu olan hedeflenmiş bir proje ise o zaman bence Moskova hızla Ankara ile olan ekonomik ilişkilerini zorlaştırabilir.
Rus uzmana göre, Türkiye üzerinde ekonomik baskı yaratmanın bir enstrumanı olarak Rusya kendi gümrük araçlarını kullanabilir. Uçak olayından sonra Rus gümrüklerde Türk tedarikçilere karşı durum değişti mi sorusuyla Rusya'nın Sesi Radyosu muhabiri T.C. Moskova Büyükelçiliği Gümrük Müşaviri Recai Şen’e başvurdu. Recai Şen anlatıyor:
Bu sorunun cevabını daha çok ticaretçi verir, yani ticaret erbabımız sahadakiler bundan nasıl etkilenir ona bakmak lazım. Ama ben bizim alanımızla ilgili söyleyeyim. Biz gümrükçüyüz, bütün dünyada gümrükçüyüz. Gümrükçüler hiç böyle şeylerden etkilenmez, işimizi yaparız. Bizim Rus Gümrük İdaresi ile fevkalade iyi ilişkilerimiz vardır, çok büyük işbirliklerimiz vardır. Bunlar hiçbir şeyden kolay kolay etkilenmez diye düşünüyorum. Bizim temaslarımız, ortak çalışmalarımız, ortak projelerimiz aynen devam ediyor ve aynen devam edecektir.
Rusya'da yaşayan Türk iş dünyası temsilcileri iki ülke arasındaki ilişkilerin olası bozulmasından endişelerini dile getiriyorlar. Birçok Türk iş adamını içinde barındıran Rus-Türk İşadamları Birliği (RTİB) mevcut durumuyla ilgili basın bildirisi yayınlamayı bile gerekli buldu. Rusya'nın Sesi Radyosu muhabirinin sorusunu yanıtlayan RTİB Başkanı Naki Karaaslan herhangi bir olumsuz durum söz konusu olmadığını ve bu bildirinin ikili ilişkilerin desteklemesi amacıyla yapıldığını söyledi.
Bu ilişkiler bizim için çok önemli. Rusya Türkiye ilişkilerinin dengeli sahasında gitmesi için şu anda hiç bir şey yok. Biz inandığımız şeyleri de yazıya döktük. Şu an hiç bir şey yok hiç bir sıkıntı da yok. Hiç bir sorun yaşanmadı.
Şimdilik iş adamların endişelenmesi için bir neden yok. Ancak, her kes iki ülke liderliğin bu krizi çabuk aşacağına inanmak istiyor.