Rusya'nın doğalgaz indirimi Türk şirketleri sevindirmedi

Bir yanda maliyetin altında satış yapan BOTAŞ’la rekabet, diğer yanda kur baskısı derken, doğalgaz sektöründeki özel şirketlerin yüzü son dönemde bir türlü gülmüyor.

Son çare olarak Rusya’dan gaz fiyatlarında indirim isteyen özel sektörün, beklediği indirim geldi. Ancak indirimin mutluluğu da kısa süreceğe benziyor. Çünkü Ruslar, “Bu yıl indirim, önümüzdeki yıl zam yaparız” şartı koydu.

YÜZDE 10

Türkiye, ithal ettiği gazın yaklaşık yüzde 60’ını en büyük tedarikçisi olan Rusya’dan alıyor. Bu nedenle Rusya’nın gaz fiyatlarında yaptığı 1 dolarlık indirim bile ekonomi açısından önem taşıyor. Financial Times gazetesinin bir haberine göre, Türkiye’nin Rusya’ya ödediği ithalat faturası aylık 2 milyar doları geçebiliyor, bunun da büyük oranını doğalgaz oluşturuyor. İşte bu nedenle Türkiye, Rusya ile özel sektöre sattığı gaza indirim yapması için müzakere ediyordu. Edindiğimiz bilgilere göre, Rusya Türkiye’deki özel şirketlere sattığı doğalgaz fiyatında yüzde 10 indirim yapmayı kabul etti. Fakat önümüzdeki yıl, 2014’te yaptığı indirim oranında zam yapacağını iletti. İndirimin özel sektör gaz ithalatçıları üzerinden, son dönemde dolar kurunun yükselmesiyle büyük mali sıkıntı yaşayan toptancılara yansıtılması bekleniyor.

RECYCLE İNDİRİM

Sektör temsilcileri, Rus Gazprom’un yaptığı yüzde 10’luk indirimin bin metreküpte yaklaşık 34 dolarlık indirim anlamına geldiğini vurgulayarak, “Toptan satış şirketleri şu anda bin metreküp gazın alım ve satımı arasında ortalama 70 dolar zarar ediyor. Gazprom’un indirimi bu zararın yaklaşık yarısını karşılamış olacak. Ancak 2015 yılına gelindiğinde yapılan indirim tekrar satış fiyatına koyulacak” şeklinde konuştu. Rusya’nın BOTAŞ’a 420, özel sektöre ise yaklaşık 340 dolardan gaz sattığını kaydeden sektör temsilcileri, ikisinin paçal fiyatı hesaplandığında Avrupa’dan 25 dolar daha pahalı çıktığını söylüyor. Avrupa’daki ortalama doğalgaz fiyatları 380 dolar seviyelerinde. Diğer yandan, toptancıların elini rahatlatacak bu indirim vatandaşa yansımayacak. Bunun için Rusya’nın BOTAŞ’a sattığı gaza da indirim yapması gerekiyor.

BOTAŞ’ın indirim hakkı temmuzda

2014 Temmuz ayında BOTAŞ’ın Gazprom’dan indirim talep etme döneminin başladığının altını çizen sektör yetkilileri, şunları söylüyor: “Gazprom sadece özel tedarikçilere indirim yaptı. Bu yıl verdiğini de 2015 yılında geri alacak. BOTAŞ’ın aldığı doğalgazı iç piyasada zararına satması, Gazprom’un müzakerelerde elini kuvvetlendiriyor. Gazprom ‘420 dolara aldığınız gazı, 350’ye satıyorsunuz. Önce satış fiyatına zam yapın, indirimi ondan sonra konuşuruz’ yaklaşımında. Fiyatlar sübvanse edildiği için, şu an indirim yapmaya yanaşmıyor.”

10 bcm özelde

GAZPROM’un Türkiye’ye sattığı 30 milyar metreküplük (bcm) gazın 10 bcm’ini özel sektör getiriyor. Gazprom, aslında Türkiye’deki özel sektöre Avrupa ortalamasının altında satış yapıyor. Ancak BOTAŞ ve özel sektör birlikte incelendiğinde Türkiye, Avrupa ortalamasına göre her 1000 metreküp doğalgazı 25-30 dolar daha pahalı satın alıyor.