Rusya'dan doğalgaz alan özel şirketler 305, BOTAŞ 425 dolar ödüyor
Kamu şirketi BOTAŞ’ın, İran’dan sonra Rusya’dan da pahalı doğalgaz aldığı ortaya çıktı. Aynı boru hattından özel şirketler doğalgazı ucuz ithal ederken BOTAŞ pahalı alıyor. Sektör kaynaklarına göre, son olarak Avrupa ülkeleri de Rusya’dan indirim aldı. Türkiye de fiyat revizyonu talep etmeli.
Yanlış enerji politikaları, Türkiye’ye pahalıya mal oluyor. Son örnek, Türkiye’nin Rusya’dan aldığı doğalgaz fiyatlarında yaşanıyor. Kamu şirketi BOTAŞ, Rus Gazprom’la yaptığı doğalgaz kontratlarının bir bölümünü özel şirketlere devretti. BOTAŞ ve sektör kaynaklarından alınan bilgiye göre, kontratları devraldıktan sonra Gazprom’la masaya oturan özel şirketler, sıkı pazarlık sonucu doğalgaz fiyatlarını 305-310 dolar seviyelerine kadar düşürdü. Ancak BOTAŞ, pahalı gaz almaya devam ediyor. Kamu şirketi aynı boru hattından aldığı doğalgaz için Gazprom’a (bin metreküp) yaklaşık 425 dolar ödüyor. BOTAŞ, doğalgaz fiyatlarıyla ilgili soruları cevapsız bırakırken sektör kaynaklarına göre son olarak Avrupa ülkeleri Rusya’dan indirim aldı. Türkiye de fiyatta revizyon-indirim istemeli ve pahalı doğalgazdan kurtulmalı.
Doğalgaz Piyasası Kanunu gereği Boru Hatları ile Petrol Taşıma AŞ (BOTAŞ)’nin elindeki gaz alım kontratlarını, pazar payı yüzde 80’e düşene kadar devretmesi gerekiyordu. Kontrat devrine gecikmeli başlayan BOTAŞ, yüzde 10’luk bölümü 4 şirkete devretti (4 milyar metreküp). Şirket, elinde kalan kontratlarla birlikte Rusya’dan Batı Hattı ve Mavi Akım üzerinden doğalgaz alımına devam etti. Halen BOTAŞ’ın elinde Rusya’dan yıllık 20 milyar metreküplük doğalgaz alım anlaşması var. Öte yandan BOTAŞ’ın elindeki 6 milyar metreküp süresi dolan anlaşmayı özel şirketlerin yenilemesiyle sektörün Rusya’dan yıllık gaz alım kontrat miktarı 10 milyar metreküpe çıktı.
Özel şirketlere kıyasla doğalgazı Rusya’dan yaklaşık 120 dolar pahalı alan BOTAŞ, boru hattı ile ithal ettiği en pahalı gazı İran’dan alıyor. BOTAŞ, İran’dan aldığı doğalgazın bin metreküpüne yaklaşık 490 dolar ödüyor (2013 yılı son fiyat dönemi). Şirket en ucuz doğalgazı ise yaklaşık 335 dolar ile Azerbaycan’dan ithal ediyor. Doğalgaz fiyatlarının anlaşmalarda yer alan fiyat formülüne göre belirlendiğini ifade eden sektör kaynakları konuya açıklık getirdi: BOTAŞ son olarak 2011’de indirim almış ve 3 yıl daha fiyat değişikliği yapılamaz şartı anlaşmaya eklenmiş. Bu tarih Ocak 2015’te doluyor. Ancak, aynı boru hattından aynı gaz alınıyor, fiyat çok farklı. Bu önemli bir gerekçedir. Rusya’dan ciddi bir indirim istenmeli. Avrupa bunu başardı ve ortalama fiyatın 375 dolara düştüğü konuşuluyor. Biz ise, pahalı alıyoruz.
FİYATLAR NASIL BELİRLENİYOR?
Doğalgaz fiyatları üçer aylık dönemler halinde belirleniyor. BOTAŞ kaynaklarından alınan bilgiye göre fiyat formülünde; doğalgazın güncel alım fiyatı, doğalgaz anlaşmasının sağlandığı dönemdeki alım fiyatı (baz fiyat), formülde kullanılan ürünlerin geçmiş 6-9 aylık ortalamaları ve formülde kullanılan ürünlerin anlaşma sağlandığı dönemdeki sabit fiyatlar yer alıyor. Fiyatlar her yıl 1 Ocak, 1 Nisan, 1 Temmuz, 1 Ekim’de yeniden belirleniyor.