‘Türkler silahlarla Afrika'ya koşuyor’

HABERRUS - Son yıllarda Türkiye’nin Afrika Kıtası’ndaki ticari ve askeri ilişkilerini geliştirmesi, Rus basınının da gündemine girdi.

Afrika Kıtası’na en çok silah ve savunma sanayii ürünleri satan ülkelerden birisi olan Rusya, Türkiye’nin bu kıtada faaliyetlerini artırmasından rahatsız oldu.

Rusya, Fransa ve Çin’in ardından Türkiye savunma sanayiinin de Afrika kıtası ülkeleriyle geliştirdiği yakın ilişkileri değerlendiren Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetlerinin Televizyon ve Radyo Şirketi Zvezda, yayınladığı bir analiz haberde, Erdoğan Rejimi’nin, Türk savunma sanayisinin kara kıtadaki çıkarlarını desteklediğini belirtiyor.

Afrika silah pazarlarına aktif olarak girmesine rağmen, Türkiye’nin, Stockholm Barış Enstitüsü'ne (SIPRI) göre kıtaya tedarik edilen tüm askeri teçhizatın neredeyse yarısının üreticisi olan Rusya ile bu alanda ciddi bir şekilde rekabet edemediği vurgulanıyor.

Rusya’nın aksine, Türkiye’nin Afrika’da artan ihracatının Çin ve Fransa'yı endişelendirmeye başladığının altı çiziliyor.

Bunun nedeni olarak da, Çin’in ürettiği teknik malların daha ucuz olmasına rağmen, Türk tekniğinden daha düşük kalitede olduğu, ayrıca Türkiye’nin, ürünlerinin satın alımlarını kredilendirmek için uygun koşullar sunduğunu belirtiyor.

Türkiye’nin bir diğer rekabet ettiği ülke olan Fransa’nın, Batı ve Orta Afrika'daki hegemonyası diğer aktörler - Rusya, Çin ve şimdi de Türkiye tarafından uzun süredir tehdit edildiğini, bu nedenle Paris’te daha yüksek sesle “Sömürge sonrası öfkeyi sömüren Türk siyaseti, Fransız çıkarlarına ciddi zarar veriyor" sözlerinin duyulmasına neden olduğu vurgulanıyor.

Haberde çok sayıda Afrika ülkesinin katılımıyla gerçekleşen III. Ekonomi ve İş Forumu için otuzdan fazla Afrikalı devlet başkanı, Türkiye ile kara kıta devletleri arasındaki yeni stratejik ortaklığın başarılarını dünyaya göstermek için tasarlanan etkinliğe katılmak üzere şimdiden İstanbul'a davet edildiği, Türkiye’nin son yıllarda Afrika'daki faaliyetlerinin ancak Çin ile kıyaslanabileceği belirtiliyor.

2020 itibariyle Türkiye'nin Afrika ülkeleriyle olan ticareti 25 milyar doları aştığı ve Türk yatırımlarının 7 milyar dolara yükseldiği vurgulanan haberde, 43 Afrika ülkesinde Türk büyükelçilikleri faaliyet gösterdiği ve bunlardan 31'inin 2009'dan sonra açıldığı, buna ek olarak, Türk Hava Yolları'nın şu anda Afrika'da 60'tan fazla noktaya hizmet veren önemli bir oyuncu ve İstanbul, Afrika'yı diğer kıtalara bağlayan bir lojistik merkez haline geldiği bilgisi paylaşılmış.

Yakın zamana kadar, Türkiye'nin etkisi özellikle Doğu Afrika'da ve Sahel bölgesinin batısında hızla arttı. Ayrıca, askeri işbirliği de, salt ekonomik veya insani yönler kadar hızlı arttı. Örnek olarak, kıtanın en dinamik gelişen ülkelerinden biri olan ve Türkiye'nin Çin'den sonra en büyük ikinci yatırımcı olduğu Etiyopya, Tigray bölgesindeki isyancılara karşı savaşmak için Türk insansız hava araçları satın almakla ilgilendiğini zaten ifade etti.

Ayrıca 25 Ekim 2021'de Sudan'da gerçekleşen askeri darbe bile Türkiye’nin çıkarlarına yarayabilir. Ankara, 2019 da devrilen Cumhurbaşkanı Ömer El Beşir'in yakın ortağıydı, ancak devrimden sonra kurulan yeni iktidarla Ankara Sudan'daki etkisini birdenbire kaybetmişti.

Elbette, Türkiye Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türk müessesesi, Hartum'daki darbeye liderlik eden General Abdel Fattah al-Burhan ile örneğin Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri kadar yakından bağlantılı değil, ancak Türkler yine de bir kırılmanın olacağını umuyorlar. Avrupa ve ABD ile ilişkiler, Sudan ve Türkiye arasındaki yakın bağların yeniden kurulmasına yol açacaktır.

Ve şimdi Ankara kıtada bir yer edinmeye ve bu sefer Batı Afrika'da yeni bir cephe açmaya karar verdi.

Türkiye, Gine Körfezi'ne giriyor

İstanbul'daki iş forumunun hemen öncesinde, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan kısa bir (17-20 Ekim) Gine Körfezi ülkelerini gezerek Angola, Nijerya ve Togo'yu ziyaret etti.

Erdoğan’ın gündeminin ana maddesi savunma ve güvenlik alanında işbirliği oldu.

Erdoğan ilk olarak Angola'yı ziyaret etti. Cumhurbaşkanı João Lourenço ile görüşmesinin ardından düzenlediği basın toplantısında, Angola tarafının Türk insansız hava araçlarını (İHA) almakla ilgilendiğini ve ayrıca görüşmelerin zırhlı personel taşıyıcıları hakkında da olduğunu söyledi.

Türkiye'nin Afrika kıtasına yayılma politikası oldukça başarılı

Türkiye'nin Afrika kıtasına yayılma politikası da oldukça başarılı ve ideolojik desteği de kusursuz. Türkiye'nin Afrika'da hiçbir zaman sömürgesi olmadığı ve yerel sakinlere baskı yapmadığı ya da onları sömürmediği için Afrikalılar ile iyi ilişkiler kurabiliyor.

Ayrıca modern Türkiye, genç devletleri ekonomik ve siyasi olarak bağımlı kılmaya çalışan Fransa gibi eski sömürgeci güçlerin aksine, kendisini Afrika ülkelerinin alternatif bir müttefiki, başka bir deyişle gerçek bir dost olarak konumlandırıyor.

Erdoğan'ın Afrika'ya yaptığı sayısız ziyaretten önce (ve buraya en az 28 kez geldi), Türk siyasi stratejistlerinin ve halkla ilişkiler uzmanlarının, sömürge öncesi zamanlarda, Osmanlı İmparatorluğu ile Afrika halkları ve devletleri arasındaki tarihi bağları vurgulayarak hiçbir çabadan kaçınmadıkları uzun zamandır not ediliyor.

Örneğin, Nijerya'ya yapılan mevcut ziyaret sırasında, Osmanlı padişahları ile Kanem-Bornu imparatorluğu arasındaki unutulmuş dostluğun yeniden canlanması hakkında çok şey söylendi. Bu, modern Libya, Çad, Nijer, Nijerya ve Kamerun topraklarının bazı kısımlarını işgal eden devletin adıydı. İngiltere ve Fransa arasında bölündüğü yirminci yüzyılın başına kadar varlığını sürdürdü. Kanem-Bornu hükümdarları, bundan çok önce, 1555-1556'da Osmanlı İmparatorluğu ile bir dostluk anlaşması imzaladılar.

Bugün Türk-Nijerya ile temel işbirliği hidrokarbon ve enerji alanında devam ediyor. Ancak Ankara, bunu savunma sanayii ve güvenlik alanına genişletmeye çalışıyor.

Türklerin yerel yönetimlerle askeri işbirliği yapma arzusuna benzer bir istek Batı Afrika'nın diğer eyaletlerinde de görülmektedir.

Örneğin, Togo’da Türk savunma sanayi şirketleri 2021-2025 yılları arasında ülkenin silahlı kuvvetlerinin modernizasyonu için çaba sarfediyor.

Haberde, Türkiye’nin şu anda Tanzanya, Sudan, Uganda, Benin ve Fildişi Sahili ile askeri teçhizatın üretimi, tedariki ve bakımı, lojistik destek ve bilgi alışverişi konularında işbirliğine ilişkin ikili anlaşmalar imzaladığı bilgisi de veriliyor.