Kazakistan’daki “istikrarsızlık’’ virüsünün komşulara yayılma tehlikesi

HABERRUS - Kazakistan'da LPG zammı protestolarının neden olduğu isyanlar kısmen bastırılmış ve sokaklar güvenlik güçlerince kontrol altına alınmış olsa da protestoların artçı etkileri ileride ne gibi sonuçlara yol açar tartışmaları başladı.

İlk başlarda zamlara karşı protesto olarak başlayan gösteriler, Cumhurbaşkanı’nın hükümetin istifasını almasına, yapılan zamların geri çekilmesine rağmen şiddetlenerek ülke geneline yayılıp, rejim karşıtı bir hal aldı.

Olayları değerlendiren Rus uzmanlar, Kazakistan’a benzer totaliter ve otoriter baskıcı rejimlerin Kazakistan’da yaşanan olayları yakından takip ettiklerini ve gerekli dersleri aldıklarını düşünüyor.

Kazakistan’daki protestocular, ekonomik nedenlerle başlayan protestolarını üçüncü gününde aniden ülke çapına yayıp, Nursultan Nazarbayev ve ailesinin siyasi arenadan ayrılmasını talep etmeye başladılar.

Nazarbayev, bağımsız Kazakistan'ın ilk cumhurbaşkanıydı ve ülkeyi otuz yıl boyunca bu pozisyonda yönetti. Daha sonra cumhurbaşkanlığını Tokayev'e devretti, ancak cumhuriyetteki durumu kontrol etmeye devam ederken ulusun fahri liderliğini sürdürdü. Şimdi onu totalitarizmle suçlayarak gitmesi istendi.

Sadece Rusya ile iyi komşuluk ilişkilerini korumakla kalmayıp aynı zamanda Avrasya Ekonomik Birliği'nin kurulmasını da başlatan Nazarbayev'in siyasi arenadan ayrılması, EAEU'da bir dengesizliği ve Rusya Federasyonu sınırlarındaki durumun istikrarsızlaştırılması tehdidini barındırıyor.

Kazakistan’ın Moskova için ikinci bir Ukrayna olmaması için gerekli tedbirlerin alınması gerekiyor.

Rusya'nın önde gelen gazetelerinden Nezavisimaya Gazeta’da çıkan analiz haberde Kazakistan’ın Rusya için ikinci bir Ukrayna olmaması için Kazakistan'da bazı önlemlerin alındığı belirtiliyor.

Komşuları da Kazakistan’daki durumu yakından takip ediyor

Kazakistan’da bazılarına göre aniden ama bazı uzmanlara göre beklenen bu kaos ve iç karışıklık komşu Kırgızistan’da ve diğer benzer rejimlerin olduğu ülkelerde yakında takip ediliyor.

Kırgızistan’ın, Kazakistan’daki duruma benzer olayların kendi ülkelerinde olmasını engellemek için gerekli dersleri aldığı düşünülüyor.

Gaziler derneği “Alpha Anti-Terör’’ başkanı, Ulusal Güvenlik Komitesi eski başkan yardımcısı Artur Medetbekov, Kazak hükümetinin görevden alınmasının ve akaryakıt fiyatlarındaki düşüşün protestoları durdurmayacağını önceden belirttiklerini vurgulayarak birçok ülkenin Kazakistan'da olanlardan endişe duyduğunu söyledi.

“Nasıl gizlesek de totaliter ve otoriter rejim her zaman baskı altında. Top şişti, akaryakıt fiyatlarındaki artışla ilgili sorun tüm Kazakistan'da yangını tutuşturan bir kıvılcım oldu, tüm Kazakistan ayağa kalktı ve bir ültimatom verdi.’’

Ekonomik taleplerin siyasi taleplere dönüştüğünü söyleyen Medetbekov, dolaylı veya finansal olarak dış yıkıcı güçlerin de bir yerden sonra olaylara dahil olmuş olabileceğini de sözlerine ekledi.

Kazakistan’daki durumun her zaman Kırgızistan’ı etkilediğine vurgu yaparak ülkedeki mevcut bu karışıklık halinin muhtemelen komşu devletleri de bir şekilde etkileyeceğinin altını çizdi.