Zelenskiy’den Rusya’yı kızdıracak 'nükleer devlet’ adımı

HABERRUS - Ukrayna, Sovyetleri Birliği’nin dağılmasının ardından 1994 yılında imzalanan Budapeşte Memorandumu'nun iptali ve Ukrayna'ya yeniden nükleer devlet statüsü verilmesi için girişimlere başladı.

Ukrayna Devlet Başkanlığı, 1994 tarihli Budapeşte Memorandumu'nun iptali ve Ukrayna'ya yeniden nükleer devlet statüsü verilmesi talebinin bulunduğu bir dilekçeyi vatandaşlarının imzasına sundu.

Böylece, 1994 yılında ABD, İngiltere, Rusya ve Ukrayna arasında imzalanan Budapeşte Memorandumu kapsamındaki güvenlik garantileri karşılığında nükleer silahtan vazgeçen Kiev, bu hakkı yeniden elde etmek için girişimlere başlamış oldu.

RİA Novosti’nin haberine göre, Devlet Başkanlığı Ofisi'nin resmi internet sitesinde yayınlanan dilekçede, "Ukrayna'nın nükleer silahlara sahip olması gerekmiyor, ancak imzacı ülkelerin anlaşmaya yönelik doğrudan ihlalleri nedeniyle, Ukrayna nükleer devlet statüsünü geri alma hakkına sahip. Ukrayna'nın nükleer silahlara sahip olması gerekmiyor, fakat onları kullanma hakkı var" denildi.

24 Şubat askeri harekatından 5 gün önce benzer bir girişimde bulunmuştu

Ukrayna devlet başkanı Zelenskiy, Rusya’nın 24 Şubat’ta başlattığı özel askeri harekattan 5 gün önce Budapeşte memorandumunu tartışmaya açma talimatı vermiş, ülkesinin ne pahasına olursa olsun nükleer silahlara sahip olma hakkının olduğunu iddia etmişti.

19 Şubat 2022'de Münih Güvenlik Konferansı'nda konuşan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, Budapeşte Memorandumu katılımcıları arasında güvenliğin sağlanmasına ilişkin istişareleri başlatmaya hazırlandığına ve dışişleri bakanlığına katılımcı ülkelere bu yönde çağrı yapılması talimatı verdiğini söylemişti.

Budapeşte Memorandumu

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından bağımsızlığını kazanan Ukrayna, Kazakistan gibi Sovyet nükleer başlık ve füzelere sahip ülkeler bu silahları ya imha etti yada Rusya’ya devretti.

Benzer şekilde Ukrayna’da da önemli bir nükleer cephane kaldı. Bu cephane binlerce nükleer savaş başlığı, 176 kıtalararası füze ve 44 stratejik bombardıman uçağından oluşuyordu. Ancak 5 Aralık 1994'te Rusya, Ukrayna, ABD ve İngiltere liderleri, Budapeşte Memorandumu’nu imzalayarak Kiev'in nükleer silaha sahip olmasını yasakladı.

Ardından Ukrayna, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Anlaşması'na katılma sürecini başlattı. Anlaşma kapsamında, Ukrayna topraklarındaki nükleer cephane yok edildi ve nükleer güçler Kiev’in güvenliğini sağlama garantisi verdi.