AB’den Gagavuz Türkleri Liderlerine “Ayrılıkçılık” Yaptırımı
HABERRUS - Avrupa Birliği'nden ilginç bir yaptırım kararı daha geldi. Gagavuz Halkı'nın seçtiği liderler, Merkezi Moldova yönetiminin politikalarını eleştirdikleri için yaptırıma tabi tutuldular.
Avrupa Birliği (AB) Konseyi, Moldova’nın Gagavuzya Özerk Bölgesi’ndeki bazı liderlere, “ayrılıkçılık” yaptıkları ve Rusya’nın Moldova’yı istikrarsızlaştırma girişimlerine katkı sağladıkları gerekçesiyle yaptırım uygulama kararı aldı.
Yaptırım kararı, AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından duyuruldu.
Yaptırımlar, Gagavuzya Başkanı Evghenia Gutul ve üç Türk yönetici Mihail Vlah, Iurii Cuzneţov ve İlya Uzun’u hedef alıyor.
AB'nin bu yaptırım politikası bölge halkı tarafından tepkiyle karşılandı.
Yaptırımlar ve Sebepleri
AB, Gagavuzya liderlerini Moldova’daki anayasal düzeni tehdit etmek ve ayrılıkçılığı teşvik etmek iddialarıyla suçladı.
Yaptırımlar kapsamında bu liderlerin AB’ye seyahat etmeleri yasaklanırken, AB içindeki mal varlıkları da dondurulacak. Ayrıca, listedeki kişi ve kuruluşlara ekonomik kaynak sağlanması yasaklandı.
Yaptırımlar, AB’nin Moldova’nın egemenliğini ve güvenliğini tehdit eden eylemlere karşı geçen yıldan bu yana aldığı önlemler zincirinin bir parçası olarak değerlendiriliyor.
AB, Rusya’nın Ukrayna'da patlak veren çatışmalardan bu yana Moldova’yı istikrarsızlaştırma çabalarının arttığını iddia ediyor. AB yönetimi, bu girişimlerin, Moldova’nın iç istikrarını bozmayı amaçladığını ve ülkenin AB ile olan yakınlaşmasını engellemeye yönelik olduğunu savunuyor. Borrell, AB’nin Moldova’nın egemenliğini desteklemeye devam edeceğini ve bu yaptırımların, ülkenin dış tehditlere karşı direncini artırmaya yönelik olduğunu ifade etti.
AB Yaptırımları 'silah olarak' kullanıyor
Avrupa Birliği'nin bu yaptığım kararı, politikalarını beğenmediği topluluklara bir baskı aracı olarak kullandığını gösteriyor. Bölge halkı tarafından düzenlenen seçimle iş başına gelen yöneticilerin, üyesi olmadıkları Avrupa Birliği yönetimi tarafından çeşitli şekillerde baskı altına alınması, Moldova içerisinde yaşanan etnik Rus ve Gagavuz halklarının AB yanlısı merkezi Kişinev yönetimi ile arasının daha da açılmasına yol açıyor.
Gagavuzlar Kimdir?
Moldova sınırları içerisinde yer alan Gagavuzya, 150 bin nüfuslu bir özerk cumhuriyettir. Türkiye Türkçesine yakın bir dil konuşan Gagavuzlar, Ortodoks Hristiyan inancına sahiptir ve kökenleri Oğuz Türklerine dayanmaktadır.
Gagavuz sözcüğünün "Gök-Oğuz"dan türediği sanılıyor. Evghenia Gutul'un başkanı olduğu özerk yönetimin başkenti Komrat.
Tarihsel olarak Rusya ile yakın ilişkiler kuran Gagavuzlar, Moldova’da 1994 yılında özerk bir bölge statüsü kazandı.
Bizans kaynaklarına göre 11. yüzyılda Balkanlar'a yerleştikleri belirtilen Gagavuzların büyük bölümü, 1812 yılında yaşadıkları Beserabya'nın Ruslar tarafından ilhak edilmesi üzerine Bucak’a yerleşti.
Gagavuzlar, 1856-1878 yılları arasında Moldova-Rumen idaresinde kaldı. Sovyetler Birliği, 2. Dünya Savaşı'nın başında Gagavuz memleketini Moldova ve Ukrayna cumhuriyetleri arasında bölüştürdü.
Sovyetler dağılınca Moldova bağımsızlığını ilan etti. Bunun üzerine ülkedeki milliyetçiliğin yükselişe geçmesiyle birlikte Gagavuzlar da özerklik taleplerini daha yüksek sesle dile getirmeye başladılar.
1994’teki referandumun ardından kabul edilen yasayla Moldova içindeki 4 enklav, özerk Gagavuz bölgesi olarak ilan edildi.
Bu yasaya göre, Moldovalılar Romanya ile birleşirse Gagavuzlar bağımsızlığını ilan edebilecek.