Orta Asya Avrupa’ya Yeşil Enerji İhracatına Hazırlanıyor

HABERRUS - Özbekistan, Kazakistan ve Azerbaycan, 11-22 Kasım 2024 tarihlerinde Bakü’de gerçekleşecek Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı’nda (COP29) yeşil enerji ihraç etmeyi amaçlayan iddialı bir projeye imza atmayı planlıyor.

“Yeşil Koridor” adı verilen bu projeyle, bu ülkeler enerjilerini birleştirerek Avrupa’ya temiz enerji taşımayı hedefliyor.

Bu plan, Avrupa’nın 2050 yılına kadar fosil yakıtlardan bağımsız hale gelme çabalarına katkı sağlamayı öngörüyor.

Ancak, Özbekistan ve Kazakistan’da son yıllarda yaşanan elektrik kıtlığı, bu ihracat hedefinin önünde önemli bir engel olarak duruyor.

Orta Asya Ülkelerinin Enerji Altyapısı Birleşiyor

Üç ülke arasında enerji altyapısının birleşmesi için Hazar Denizi’nin altından yüksek gerilim kabloları döşenmesi planlanıyor.

Yenilenebilir enerji üretimi ve dağıtımı konusunda Kazakistan, Fransız, Arap ve Çinli yatırımcılarla büyük ölçekli rüzgar enerjisi projeleri geliştirirken, Özbekistan da 2030’a kadar enerji üretiminde %40 yenilenebilir kaynak hedefi koymuş durumda. Ancak, mevcut enerji talebini karşılamada yaşanan zorluklar nedeniyle, uzmanlar bu ihracat hedefinin sürdürülebilir olup olmadığını sorguluyor.

Enerji Güvenliği Sorunu ve Rusya’dan Elektrik İthalatı

Kazakistan ve Özbekistan, iç piyasadaki enerji açığını kapatmak için Rusya’dan elektrik ithalatına yönelmiş durumda. Fakat, ağların yetersizliği nedeniyle ithalat kapasitesi sınırlı kalıyor. Kazakistan’ın Rusya’dan aldığı enerji Özbekistan’a ulaşamıyor, bu durum ülkeler arası enerji paylaşımını zorlaştırıyor. COP29’da Yeşil Koridor projesine yönelik anlaşmanın imzalanması beklenirken, Özbekistan yetkilileri projenin hızlı bir şekilde hayata geçirilmesi için danışmanlık şirketi CESI’yi dahil etmeyi planlıyor. Projenin tamamlanması için 3-4 yıl süreceği tahmin ediliyor.

Geleceğe Yatırım: Avrupa’ya Yeşil Enerji Taşıma Hedefi

Özbekistan Enerji Bakan Yardımcısı Umid Mamadaminov’un açıklamalarına göre, Hazar Denizi üzerinden Gürcistan ve Romanya rotası kullanılarak Avrupa’ya enerji iletilmesi planlanıyor. Üç ülkenin bu projeye yönelik iş birliği, sadece ekonomik kazanç sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda bölgedeki istihdamı artıracak ve karbon emisyonlarını önemli ölçüde azaltacak. HVDC teknolojisiyle planlanan enerji iletim altyapısı, uzun mesafelerde elektrik kayıplarını minimize ederek Avrupa’ya sürdürülebilir enerji sağlamayı amaçlıyor.

Uzman Görüşü: Orta Asya Ülkeleri İhracata Hazır mı?

Orta Asya’daki yenilenebilir enerji projeleri umut vaat etse de, Ma’no Araştırma Girişimleri Merkezi Direktörü Bakhtiyor Ergashev, henüz bu ülkelerin yeşil enerji ihracatına başlamaya hazır olmadığını belirtiyor. Özellikle iç pazardaki enerji güvenliği sorunları çözülmeden, Avrupa’ya sürekli ve güvenilir enerji ihracatı yapılmasının güç olacağı vurgulanıyor. Ergashev’e göre, Kırgızistan ve Tacikistan gibi hidroelektrik potansiyeli olan ülkelerin projeye dahil edilmesi, projenin sürdürülebilirliğine katkı sağlayabilir.

Yeşil Koridor, Orta Asya’nın enerji iş birliği ve yenilenebilir kaynaklarının entegrasyonunda kritik bir adım olarak görülüyor. Ancak, proje uygulamaya konulmadan önce ülkelerin iç pazar talebini karşılayabilecek güvenli bir altyapı kurması şart.