Kırgızistan ve Türkiye Ortak Silah Üretecek

HABERRUS - Türkiye, Orta Asya’daki askeri varlığını güçlendirmeye devam ederken, Kırgızistan ile savunma alanında önemli bir iş birliğine imza atıyor. İki ülke, askeri ürünlerin ortak üretimini ve bu ürünlerin üçüncü ülkelere ihracatını öngören bir anlaşma kapsamında iş birliğini genişletmeye hazırlanıyor.

Kırgızistan Parlamentosu, bu anlaşmanın onaylanmasını öngören yasa tasarısını gündemine aldı. Kırgızistan Savunma Bakanlığı, bu anlaşmanın ülkenin savunma sanayisini güçlendirmeyi amaçladığını vurguluyor.

Benzer bir askeri anlaşmanın daha önce Türkiye ile Kazakistan arasında imzalanmış olması, uzmanlar tarafından Türkiye’nin Orta Asya’daki askeri etkisini artırabileceği şeklinde yorumlanıyor. Özellikle Türkiye’nin, bölgedeki ulaşım yollarının güvenliğini sağlama gerekçesiyle askeri varlığını genişletebileceği belirtiliyor.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Kasım 2024’te Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın gerçekleştirdiği ziyareti değerlendirirken, iki ülke arasındaki ilişkilerin “kapsamlı stratejik ortaklık” seviyesine ulaştığını belirtti. Ziyaret kapsamında savunma alanındaki iş birliğini güçlendiren bir dizi anlaşma imzalanmıştı.

Askeri İş Birliği Anlaşmasının Detayları

Kırgızistan Parlamentosu’nun resmi internet sitesinde yer alan bilgilere göre, anlaşma çok yönlü bir askeri iş birliğini öngörüyor. Bu kapsamda, doğrudan silah tedariki, ortak üretim ve savunma sanayisine yönelik çeşitli ürün ve hizmetlerin üçüncü ülkelere ihracatı gibi konular yer alıyor. Ayrıca, teknik bakım, onarım ve modernizasyon çalışmaları, teknoloji transferi, askeri eğitim ve belge paylaşımı gibi alanlarda da iş birliği yapılacak.

Kırgız hükümeti, anlaşmanın ülkenin savunma kapasitesini artıracağını ve savunma sanayisini geliştireceğini belirtiyor. Projelerin finansmanı, her iki ülkenin ulusal mevzuatına uygun şekilde ortaklaşa sağlanacak. Bu iş birliği, Türkiye ile Kırgızistan’ın askeri alanda daha derin bir ortaklık kurma hedefinin önemli bir göstergesi olarak değerlendiriliyor.

Türkiye’nin Orta Asya’daki Stratejisi

Uzmanlar, Türkiye’nin Kırgızistan ile yaptığı bu askeri iş birliği anlaşmasını, Ankara’nın Orta Asya’daki etkisini artırma stratejisinin bir parçası olarak değerlendiriyor. Konuyla ilgili değerlendirmede bulunan Etno-Ulusal Stratejiler Ajansı Direktörü, tarihçi Alexander Kobrinskiy, Türkiye’nin ekonomik, eğitim, kültürel ve askeri alanları kapsayan kapsamlı bir strateji izlediğini belirtti.

Türkiye’nin, Kazakistan ile imzaladığı benzer bir anlaşmanın ardından, Kırgızistan ile savunma alanında genişletilmiş bir ortaklık kurmasının, uzun vadeli jeopolitik hedeflere hizmet ettiğini vurgulayan Kobrinskiy, ilerleyen dönemde Türkiye’nin Kırgızistan’da bir askeri üs kurabileceği ihtimaline dikkat çekti. Özellikle, Türkiye’nin bölgedeki ulaşım yollarının güvenliğini sağlamak için bu tür adımlar atabileceği ifade ediliyor.

Türkiye, bölgedeki demiryolu altyapısını kullanarak ulaşım koridorlarını güçlendirme planlarını sürdürüyor. Özellikle, Navoi–Türkmenbaşı–Bakü–Tiflis–Kars demiryolu koridoru ile Özbekistan, Türkmenistan, Azerbaycan ve Gürcistan’ı Türkiye’ye bağlayan bir lojistik ağ oluşturuluyor.

Türkiye ve Çin’in ortak yürüttüğü Trans-Hazar ulaşım koridoru projesi de, tüm Türk dünyasını birbirine bağlamayı hedefliyor. Bu projeler, sanayi ürünlerinin ihracatını ve ham madde ithalatını kolaylaştırarak, Türkiye’nin bölgeyle ekonomik entegrasyonunu derinleştirmesini sağlayacak. Bu bağlamda, kritik altyapıların korunması için siber güvenlik, terörle mücadele ve dış müdahalelere karşı savunma gibi konuların da gündeme gelmesi bekleniyor.

Ortak Tatbikatlar ve Savunma İş Birliği

Türkiye’nin bölgedeki askeri iş birlikleri, düzenlenen ortak tatbikatlarla da güçleniyor. Türk Silahlı Kuvvetleri, Orta Asya ülkeleriyle ortak tatbikatlar düzenleyerek askeri iş birliğini artırıyor. Son olarak, 20 Ocak - 7 Şubat tarihleri arasında Türkiye’nin Kars ilinde “Kış-2025” adlı tatbikat gerçekleştirildi. Tatbikata Türkiye’nin yanı sıra Azerbaycan, Bosna-Hersek, Gürcistan, Kazakistan, Kosova, Özbekistan ve Kırgızistan’dan askeri birlikler katıldı.

Tatbikatta, Türkiye’nin ürettiği ve Orta Asya ülkeleri tarafından da kullanılan insansız hava araçları (İHA) dikkat çekti. Kırgızistan, son iki buçuk yılda 1,3 milyar dolardan fazla bütçe ayırarak askeri kapasitesini güçlendirdi. Ülkede üretilecek savunma sanayi ürünleri arasında İHA’lar ve çeşitli askeri ekipmanların bulunması bekleniyor.

Uzmanlara göre, Türkiye’nin NATO üyesi olması, Kırgızistan’da üretilecek silahların NATO standartlarına uygun olacağı anlamına geliyor. Bu da Kırgızistan’ın savunma sanayisinin Batı standartlarına uyum sağlamasına yol açabilir.

Kazakistan ile Benzer Anlaşma ve Bölgesel Etkiler

Ocak 2025’te Türkiye ile Kazakistan arasında da benzer bir askeri iş birliği anlaşması imzalanmıştı. Kazakistan Savunma Bakanlığı’na bağlı Uluslararası İşbirliği Dairesi Başkanı Albay Olcas Husainov ve Türkiye’den Tuğgeneral Erdoğan Çatal tarafından imzalanan bu anlaşma, Kazakistan’ın savunma sanayisini geliştirme ve askeri iş birliğini güçlendirme stratejisinin bir parçası olarak görülüyor.

Uzmanlara göre, ilerleyen dönemde Türkiye ile Özbekistan arasında da benzer bir savunma iş birliği anlaşması yapılabilir. Ancak, resmi olarak askeri ittifaklara katılmayan ve topraklarında yabancı askeri üs bulundurmayı reddeden Özbekistan’ın, bu iş birliğini farklı bir formatta gerçekleştirmesi bekleniyor.

Sonuç olarak, Türkiye’nin Orta Asya’da askeri ve stratejik etkisini artırmaya yönelik attığı adımlar, bölgedeki dinamikleri değiştirebilir. Ankara’nın Orta Asya’daki Türk devletleriyle geliştirdiği savunma iş birlikleri, hem ekonomik hem de askeri açıdan uzun vadeli sonuçlar doğurabilir.