HABERRRUS - Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2020-2024 yıllarına ilişkin küresel silah ticareti raporunu yayımladı.

Rapora göre, ABD, Fransa ve Rusya, dünyadaki en büyük silah ihracatçıları arasında yer aldı.

ABD küresel silah ihracatının %43’ünü gerçekleştirerek zirvede yer alırken, Fransa %9,6 ile ikinci sıraya, Rusya ise %7,8 ile üçüncü sıraya yerleşti.

Rapor, 64 ülkenin silah ihracat ve ithalat verilerini analiz ederek, özellikle savaş uçakları, savaş gemileri, hava savunma sistemleri, tanklar, topçu sistemleri ve destek araçları gibi büyük çaplı silah sistemlerine odaklanıyor.

ABD Silah İhracatında Lider Konumda

Rapora göre, ABD küresel silah ihracatının %43’ünü gerçekleştirerek liderliğini sürdürdü. 2019-2020 yıllarına kıyasla ABD’nin silah ihracatı %21 oranında arttı. SIPRI verilerine göre, ABD, toplam 107 ülkeye silah satışı gerçekleştirdi.

• ABD’nin en büyük silah ithalatçısı Avrupa bölgesi oldu. Avrupa, ABD’nin toplam silah ihracatının %35’ini oluşturdu ve bu oran 2015-2019 dönemine kıyasla %233 arttı. • ABD’den en fazla silah ithal eden Avrupa ülkeleri Ukrayna, Birleşik Krallık, Hollanda ve Norveç oldu. • Ukrayna, ABD silah ihracatının %9,3’ünü oluşturdu ve ABD’nin Ukrayna’ya sağladığı silahların %71’inin kullanılmış silahlar olduğu belirtildi.

ABD’nin diğer büyük silah müşterileri ise şu şekilde sıralandı:

• Orta Doğu (%33) – En büyük ithalatçılar: Suudi Arabistan (%12), Katar (%7,7), Kuveyt (%4,4), İsrail (%3) • Asya ve Okyanusya (%28) – En büyük ithalatçılar: Japonya (%8,8), Avustralya (%6,7), Güney Kore (%5,3)

SIPRI analistleri, Japonya, Avustralya ve Güney Kore’nin, ABD’nin Çin’e karşı oluşturduğu bölgesel güvenlik stratejisine paralel olarak silah ithalatını artırdığına dikkat çekti.

Fransa Küresel Silah Pazarında Yükseliyor

Fransa, küresel silah ihracatının %9,6’sını gerçekleştirerek ikinci sırada yer aldı. 2015-2019 dönemine kıyasla Fransa’nın silah ihracatı %11 oranında artış gösterdi.

Fransa, 65 ülkeye silah ihracatı gerçekleştirdi.

Fransa’nın en büyük silah müşterisi Hindistan (%28) olurken, onu Katar (%9,7) takip etti. Fransa’nın silah ihracatının bölgesel dağılımı ise şöyle gerçekleşti: Asya ve Okyanusya (%35), Orta Doğu (%28), Avrupa (%15).

Fransa’nın Avrupa’ya yaptığı silah ihracatı, özellikle Yunanistan ve Hırvatistan’a savaş uçakları satışı ve Ukrayna’ya çeşitli silah sistemleri gönderilmesi nedeniyle %187 arttı.

Rusya’nın Silah İhracatında Büyük Düşüş

Rapora göre Rusya’nın küresel silah ihracatındaki payı %7,8’e geriledi.

2015-2019 dönemine kıyasla Rusya’nın silah ihracatı %64 oranında düştü.

Bu düşüş, Rusya-Ukrayna Savaşı başlamadan önce görülmeye başlanmıştı.

2024 yılı itibarıyla, Rusya’nın silah ihracatı 2022’ye kıyasla %47 azaldı.

Bu düşüşün nedenleri arasında:

•   Rusya’nın iç güvenliğine öncelik vererek silah üretimini kendi ordusuna yönlendirmesi,
•   ABD ve müttefiklerinin Rus silahlarına karşı yaptırımlar uygulaması,
•   Rusya’nın geleneksel müşterilerinin (Hindistan ve Çin gibi) siparişlerini azaltması gösterildi.

Rusya’nın en büyük silah alıcıları şunlar oldu: Hindistan (%38), Çin (%17), Kazakistan (%11).

Rusya’nın en büyük silah sevkiyatlarının Hindistan, İran ve Suudi Arabistan için planlandığı bildirildi.

Rusya’nın silah ihracatının bölgesel dağılımı ise şöyle oldu: Asya ve Okyanusya (%74), Afrika (%12), Avrupa (%7,4) – Başlıca alıcılar: Ermenistan, Belarus, Sırbistan, Orta Doğu (%6,4)

Çin ve Almanya da Listede

4.  Çin – %5,9 küresel silah ihracatı
•   Çin’in silah ihracatı %5,4 düştü.
•   En büyük müşterisi Pakistan oldu (%63).
•   Çin’in silah satışı çoğunlukla Asya ve Okyanusya’ya (%77) ve Afrika’ya (%14) yöneldi.
5.  Almanya – %5,6 küresel silah ihracatı
•   Almanya’nın silah ihracatı %2,6 oranında azaldı.
•   En büyük müşterileri: Ukrayna (%19), Mısır (%19), İsrail (%11)
•   Almanya’nın silah ihracatının %37’si Orta Doğu’ya yapıldı.

Ukrayna Dünyanın En Büyük Silah İthalatçısı Oldu

SIPRI’nin raporuna göre, Ukrayna, 2020-2024 yılları arasında dünyanın en büyük silah ithalatçısı haline geldi. Ukrayna’nın silah ithalatı son beş yılda 100 kat arttı ve küresel silah ithalatının %8,8’ini oluşturdu.

En büyük silah ithalatçıları sıralamasında ilk beş ülke şu şekilde oluştu:

1.  Ukrayna (%8,8)
2.  Hindistan
3.  Katar
4.  Suudi Arabistan
5.  Pakistan

SIPRI raporu, küresel silah ticaretinde ABD’nin açık ara lider olduğunu ve Avrupa’nın ABD silahlarına bağımlılığının arttığını gösteriyor. Rusya’nın silah ihracatındaki büyük düşüş, hem yaptırımların hem de iç savaş ihtiyaçlarının bir sonucu olarak öne çıkıyor.

Öte yandan, Ukrayna’nın rekor seviyedeki silah ithalatı, Avrupa’daki güvenlik dengesinin büyük ölçüde değiştiğini gösteriyor. ABD ve müttefiklerinin, Ukrayna’ya sağladığı askeri desteğin uzun vadede küresel silah piyasasını nasıl etkileyeceği belirsizliğini koruyor.