HABERRUS - 17 Kasım'da Devlet Duması, 2024 federal bütçesini ve 2025-2026 planlama dönemini son okumada kabul etti.

Hükümetin ne gibi gelirler beklediği, dolar-yuan-euro kurunun ne olacağı ve en büyük meblağların nelere harcanacağı, ekonomik büyüme beklentisi ve enflasyon dahil ülke ekonomisinin önümüzdeki iki yıldaki yönelimini masaya yartırdık.

Bütçe gelirleri artacak

Gelecek yıl federal bütçe gelirlerinin %22,3 oranında artarak 28,67 trilyondan 35,06 trilyon rubleye çıkması bekleniyor. Ancak giderler de %15,8 oranında artacak ve bu da gelirleri 1,6 trilyon ruble aşacak. 2025'te açığın 0,83 trilyon ruble, 2026'da ise 1,54 trilyon ruble olacağı tahmin ediliyor.

Bütçenin tarihin rekor açıklarından biri olan 3,3 trilyon ruble ile yürütüldüğü 2022 yılında devlet hazinesinin kırmızıya döndüğünü ve bu yılın sonuçlarına göre 3 trilyon ruble daha eksik olabileceğini hatırlatalım.

Gelecek yıl petrol ve gaz gelirleri gelirin %32,8'ini sağlayacak. 2025 yılında ise payları yüzde 35'e çıkacak, ardından yüzde 33,5'e düşecek. Aynı zamanda, üç yıl boyunca öngörülen ek petrol ve gaz geliri hacmi yaklaşık 1,8 trilyon ruble olacak.

Ekonomik büyüme devam edecek

Ekonominin geçen yılki tahminlerin aksine büyümeye döndüğü 2023 yılında GSYİH dinamiklerini koruyacak. Hükümet GSYİH'nın her yıl %2,2-2,3 oranında artmasını bekliyor.

Kabul edilen belgeye göre, üç yıl içinde nominal olarak yatırım hacmi dörtte bir artarak 31,6 trilyondan 39,6 trilyon rubleye çıkacak ve 2026 yılına kadar GSYİH'nın %19,6'sına ulaşacak.

Döviz kuru beklentisi revize edildi

Hükümetin 2023'te rublenin güçlü olacağı yönündeki umutları boşa çıktı, bu nedenle gelecek döneme ait bütçe, kabinenin geçen yılki tahmininde açıkladığı gibi 70,9 ruble/$ değil, 90,1 ruble/$ oranında hazırlandı. Ancak yetkililer yine olumsuz dinamikler beklemiyor. Hesaplamalara göre 2026 yılına gelindiğinde ortalama yıllık döviz kuru baz senaryoda 92,3 ruble/$'a, ihtiyatlı senaryoda ise 100,3 ruble/$'a düşecek.

Enflasyon beklenenden yüksek

Enflasyonun 2024'ten itibaren yüzde 4-4,5 hedefine dönmesi bekleniyor. 2022 sonunda yüzde 11,9'a ulaştığını, önümüzdeki yıl ise yüzde 7,5'e ulaşabileceğini hatırlatalım. Cari yılın bütçesi %5,5'lik bir tahmine dayanıyordu.

Gaz ihracatına ilişkin ortalama sözleşme fiyatı, 1 bin metreküp başına 354,4 dolardan düşmeye devam edecek. 2022'de gazın maliyeti 2,5 kat daha fazlaydı - 1 bin metreküp başına 702,9 dolar. Aksine, bir varil Rus petrolünün maliyeti 2024'te %12,4 artarak 63,4 dolardan 71,3 dolara çıkacak. Küresel enerji piyasası dönüşürken hükümet emtia fiyatlarının varil başına 70 dolar aralığında kalmasını bekliyor.

Önümüzdeki üç yılda petrol üretiminin neredeyse değişmeden 530 milyon ton düzeyinde kalması planlanıyor, ancak gaz üretiminin 642 milyar metreküpten %10,2 oranında artması bekleniyor.

İhracat artacak

Önümüzdeki üç yıl içinde hükümet ihracatta kademeli bir toparlanma, 475 milyar dolardan 501 milyar dolara çıkmayı bekliyor, bu yıl ise geçici olarak %22,3 oranında düşüş yaşanacak. İthalatın da artması gerekiyor; 303 milyar dolardan 322 milyar dolara çıkması bekleniyor.

En büyük harcama savunmaya

Harcamaların yapısında 2024 yılında en büyük kalemi, tüm harcamaların yüzde 29,4'ünü oluşturan milli savunma oluşturacak. Geçen yılın tahminiyle karşılaştırıldığında, payı neredeyse iki katına çıktı (+13,2 puan) ve nominal olarak %132 artışla 4,64 trilyon RUB'dan 10,78 trilyon RUB'a çıktı. 2023 bütçesine kıyasla savunma harcamaları yüzde 68,2 oranında artacak.

Geleneksel olarak hazinenin en pahalı kalemi olan sosyal politika harcamalarının payı, bir yıl önceki tahmine göre 4,4 puan düşerek %21,1'e düştü, ancak cari yılın bütçesine kıyasla %19,1 oranında artacak.

Bütçeden aslan payı Rusya’ya katılan yeni bölgelere gidecek

İlhak edilen bölgelerin restorasyonu ve geliştirilmesi için yeni devlet programına ilişkin harcamalar üç yıl içinde 897,9 milyar ruble olacak. Bu durumda en pahalı program, bütçeye vatandaşlar için sosyal destekten (10,27 trilyon ruble) daha pahalıya mal olacak devlet maliyesini yönetme programı (10,51 trilyon ruble) olacaktır. Tasarının Devlet Duması'nda kabul edilmesinin ardından devlet programlarına yapılan toplam harcamaların 6,65 trilyon ruble arttığını belirtelim.

2024 yılında ulusal projeler açısından en pahalı olanlar “Demografi” (882,5 milyar ruble), “Güvenli ve kaliteli yollar” (606,5 milyar ruble) ve “Sağlık Hizmetleri” (289,9 milyar ruble) olacak. Bir yıl önce planlanandan daha az harcama, “Konut ve kentsel çevre” (170,3 milyar ruble yerine 125,4 milyar), “Uluslararası işbirliği ve ihracat” (160,5 milyar ruble yerine 135,3 milyar) ve “Ekoloji” için harcanacak. (88 milyar ruble yerine 78,7 milyar).

Tek yeni ulusal proje olan “İnsansız Uçak Sistemleri”nin 2024-2026'da 63,9 milyar ruble tutarında finansman almasının planlandığını belirtmekte fayda var.

İç borç artacak

Üç yıl içinde devlet borcu 29,2 trilyon rubleden %37,4 artarak 2023'te 40,1 trilyon rubleye çıkacak. 2026’da Dış borcun payının giderek azalması, iç borcun ise artması bekleniyor.