Azerbaycan’dan Ermenistan’a tarihi eserleri restore edelim önerisi - ÖZEL

Azerbaycan, Erivan kentinin eski tarihi eser ve binalarını yeniden inşa etmeyi planlayan Ermenistan’a gereken teknik resim ve haritayı sunmak için yardım önerdi. Azeri yetkililer, Azerbaycan topraklarının Rusya’ya ilhak edildiği 19. yüzyıla kadar İrevan Hanlığı’nın başkenti İrevan’da (şimdiki Erivan) bulunan, tarihi Erivan kalesinin yeniden inşa edilmesini talep ediyor.

Cihan Haber Ajansı’na konuşan Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı Siyasi Dairesi Başkanı Fuad Ahundov, Ermeni yetkililerinin Erivan kentinin tarihi eser ve binalarını tekrar inşa etmeyi planladığını belirtti. Azeri yetkili, “Eğer gerçekten de Ermenistan kentin eski tarihi yapısını yeniden inşa etmeyi düşünüyorsa, biz onlara gereken destek ve yardımı sağlamaya hazırız. Başta Erivan kalesi olmak üzere eserlerin resim ve teknik haritası bizde, Bakü’de” dedi.

Sovyet döneminde tüm Müslüman eserleri yok edildi

Erivan’da Azerilere ait Müslüman anıt ve eserlerin eski Sovyet döneminde yerel Ermeni yöneticiler tarafından yok edildiğine dikkat çeken Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı yetkilisi Ahundov, “Ermeni basını Eski Erivan başlıklı bir projeden bahsediyor. Ama çok enteresan, nedense Ermeni merciler eski Erivan’dan bahsederken 19.yüzyıl ve 20. yüzyıla ait kenti kastediyor. Peki Erivan kentinin daha eski, Ortaçağlara ait eserleri nerede? Dünyaca ünlü Avrupalı ressamlar Tavernye, Sharden, ayrıca Rus ressamlar G. Gagarin ve F. Rubo da Erivan kalesinin tüm inceliklerinin resmini çizmiş. Erivan kentinin merkezindeki tarihi Müslüman eserler Sovyet döneminde silindi. Herkes Kremlin’i Moskova’nın kalesi olarak tanıyor. Tiflis ve Bakü’nün de tarihi kalesi var. Peki Ermenistan neden kaleyi dağıttı. Şimdi yapılanlar ise dünya kamuoyunun tarihi Erivan kenti hakkında düşüncelerini çarpıtıyor” iddiasında bulundu.

Bazı Rus yazarların Erivan kalesinden etkilendiğini anlatan Ahundov, “Kaledeki Serdar Sarayı ünlü Rus yazar Aleksandr Griboyedev’i çok etkilemiş ve 1827’de Akıl Belası eserini burada kaleme almış. En azından bununla ilgili bir hatıra levhası da yapılabilir. Bu saray müzeye dönüştürülebilir. Çünkü bu eser Kafkaslar’da dönemin en güzel sarayı idi. Fakat 1964’de Erivan kalesiyle birlikte dağıtıldı. Bunun sebebi ise belli, Çünkü bu eserler asırlar boyu bu toprakların Azeri İrevan Hanlığı’na ait olduğunun bir kanıtı idi ” dedi.

2008 yılında Ermenistan Cumhurbaşkanı Serj Sarkisyan’ın Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev’in huzurunda Erivan’da Rusya Meydanı’nın açılış sırasında yaptığı konuşmaya da atıfta bulunan Ahundov, “Sarkisyan konuşmasında Rusya Meydanı’nın Erivan Kalesi’nin yerinde inşa edildiğini belirtiyor. Ama bu konuşmasında Azeri kalesi Rus-Ermeni kalesi olarak tanıtılmaya çalışılıyor. Sarkisyan Medvedev’in yanında Rus yazar Griboyedev’in eserinin sahnelenmesinden bahsediyor. Ama yine de eserin sahnelendiği Serdar Sarayı’ndan hiç bahsetmiyor. Çünkü Ermenistan’daki tarihi Azeri eserleri yok edildi. Bazen Ermeni merciler oradaki Azeri eserleri İran eserleri gibi tanıtmaya çalışıyor. Peki Ermenistan’dan zorla kovulan Azeriler kim?” sorusunu yöneltti.