Türk-Rus Kültür Merkezi'nden hohlama kursu
Moskova’da faaliyet gösteren Rus – Türk Kültür Merkezi bünyesinde 12 Şubat tarihinden itibaren hizmet vermeye başlayacak olan Türk Seramik Kulübü’nde, geleneksel Türk seramik sanatı çininin yapılışının öğretileceği atölye çalışmaları düzenlenecek.
Rus ve Türk halkları arasında karşılıklı kültür köprüsü işlevini yerine getirmesi için sosyal bir organizasyon olarak kurulmuş olan Rus – Türk Kültür Merkezi, Türk kültürü ile yakından ilgilenen Rus vatandaşları için hali hazırda bünyesinde bulunan Türkçe, geleneksel müzikal enstrümanlar, ebru ve hat sanatı kulüplerini ziyaret etme ve buralardaki atölye çalışmalarına katılma olanağı sağlamaktadır. Şubat ayının ortasından itibaren Merkez çatısı altında faaliyete geçecek olan Türk Seramik Kulübü’nün faaliyetleri sayesinde ise katılımcılar, kendileri için yeni bir sanatsal yaratıcılık alanı olan çiniyi keşfedecekler. Buradaki atölye çalışmalarında geleneksel Türk işleme sanatlarında yoğun olarak kullanılan desen, sembol, çiçek ve bitki tasarımlarını öğrenecek olan kursiyerler, bu sayede Doğu’ya özgü sanatın ve estetiğin felsefesini daha yakından tanıma fırsatı yakalamış olacaklar. Seramik üzerine işleme konusunda eğitim verilecek olan atölye çalışmalarında her türlü seramik eşya üzerine Osmanlı İmparatorluğu döneminde en popüler olan desen ve sembollerin farklı stil ve motiflerde nasıl işleneceği anlatılacak.
Rus – Türk Kültür Merkezi bünyesinde faaliyet gösteren kulüplerin koordinasyonundan sorumlu olan yöneticisi Ebru Aslan, Rusya’nın Sesi Radyosu muhabiri ile yaptığı sohbette, geçtiğimiz yılın Kasım ayında geleneksel Türk el sanatına yönelik olarak gerçekleştirilen ilk atölye çalışmasına üyeler tarafından gösterilen yoğun ilgiden dolayı, Merkez yönetimine başvurduklarını ve sürekli olarak faaliyet gösterecek olan bir Türk Seramik Kulübü kurulmasını talep ettiklerini belirtti. Konuyla ilgili olarak görüşlerini paylaşan eğitimci İrina Kazakovtseva ise mikrofonlarımıza şunları söyledi: ‘‘Bu sanatla ilk kez Alanya’da bulunduğum esnada tanıştım. Böylesine eşsiz bir sanatla tanışmamdaki en önemli sebep ise kendi kişisel merakım oldu.”
Karşılıklı kültürel etkileşim süreçleri içerisinde her iki ülkeye ait geleneklerin öğrenilmesi yoluyla Rus ve Türk halklarını birbirlerine daha da yakınlaştırmayı temel misyonu olarak gören Kültür Merkezi’nin yönetimi de yukarıda izah edilen gelişmeler ışığında, kendi bünyesinde faaliyet gösterecek olan bir Türk Seramik Kulübü’nün kurulmasına böylece karar vermiş oldu. Başlangıç aşamasında geleneksel Osmanlı desenlerinin nasıl işleneceğinin öğretileceği atölye çalışmalarının ileriki etaplarında ise geleneksel Rus süsleme ve işleme sanatlarının da öğretilmesi planlanmakta.
Rus – Türk Kültür Merkezi’nin Kadın Platformu Başkanı Rümeysa Dilekçi, Moskova’da bulunan Sodovoe Koltso Müzesi’ne yaptığı ziyaret esnasında görüp, çok etkilendiği geleneksel Rus işleme sanatları ile ilgili olarak merkez bünyesinde bir salon açılacağını belirtti. Sohbetin devamında, söz konusu salon bünyesinde de atölye çalışmalarının düzenleneceğini ifade eden Dilekçi, bu çalışmalar esnasında merkezin Türk üyelerine hohloma ve gjel yapımını öğretecek eğitmenlerin de şu anda aranmakta olduğu bilgisini verdi: ‘‘Ben hohloma’yi çok beğendim, tarihi de bana göre ilgi çekici o yüzden bu sanat hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorum. Umarım ki istediğimiz gerçekleşecek ve yakında hohloma işlemeyi öğreneceğiz! Bu arada, logomuz da Türk çinisi ve Rus hohlomasının birleştirilmesiyle oluşturulmuştur’’.
Geleneksel Rus halk kültüründe önemli bir yeri olan hohlomanın, ilk kez Volga Nehri’nin kıyı kesimlerinde ortaya çıktığı düşünülmektedir. Ahşaptan imal edilmiş olan eşyalar ve mobilyalara uygulanan ve genellikle altın fon üzerine kırmızı, yeşil ve siyah renkler kullanılmak suretiyle işlenen hohloma, geleneksel Rus dekoratif el sanatı olarak karakterize edilmektedir. Ağaç üzerine yapılan boyama işlemi esnasında genelde altın yerine gümüş kalay tozu kullanılmaktadır. Bu aşamanın ardından özel bir kaplama işleminden geçen ürün, üç dört kez fırınlanarak kendisini çok daha iri ve büyük gösteren altın – bal renginde bir zemine kavuşuyor. Hohlomanın klasik bileşenleri olan ve bu zemin üzerine işlenen süsler ise böğürtlen, çilek, yaban mersini, çeşitli çiçekler, ağaç dalları ve bazen de kuşlar, balıklar ve vahşi hayvanlar olmaktadır.
1818 yılından bu yana Rusya’da üretilmekte olan gjel ise özel bir seramik türüdür. Bugün beyaz porselen üzerine lacivert ve mavi renkteki desenler işlenerek elde edilmiş ürünlerin tamamı gjel olarak adlandırılmaktadır.