Rusya'daki kriz Türkiye'yi vurabilir
Amerika ve Avrupa Birliği’nin Moskova’ya ekonomik müeyyideleri ve petrol fiyatlarının düşmesi, Rusya ekonomisini sarstı. Ruble yüzde 50 değer yitirdi, halkın alım gücü düştü. Antalya’daki otelleri dolduran Rus turist sayısının azalma ihtimali turizmciyi endişelendiriyor. Yaş meyve sebze gönderen Antalyalı seracılar da diken üstünde.
Ukrayna krizi sonrası Batılı ülkelerin yaptırımları, petrol fiyatlarında yaşanan düşüş Rusya ekonomisini darboğaza sürükledi. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, “ekonomik krizin etkilerini 2 yılda giderebileceklerini” açıkladı. Türkiye’nin ikinci büyük ticari ortağı Rusya’da yaşanan kriz Türk turizm sektörünü ve ihracat yapan gıda üreticilerini olumsuz etkileyebilir. Türkiye’ye en fazla Rusya’dan turist geliyor. Yine sera mahsullerinin ağırlıklı ihraç ülkesi Rusya.
Petrol varil fiyatlarının 115 dolar seviyesinden 60 doların altına inmesi Rus ekonomisini olumsuz etkiledi. Rus analistlere göre petrol varil fiyatlarında 1 dolarlık gerileme ülke ekonomisine yıllık bazda 2 milyar dolarlık kayıp olarak yansıyor. Rusya’nın bütçesinin yarıdan fazlası petrol ve doğalgaz gelirinden oluşuyor. Petrolün varil fiyatı 60 dolar seviyesinde devam ederse Rusya ekonomisi 2015’te yüzde 4,5 küçülecek.
Ukrayna’nın başkenti Kiev’de yaşanan devrim, Kırım’ın ilhakı ve Doğu Ukrayna’da yaşanan savaş nedeniyle Rusya’nın rezervleri 100 milyar doların üzerinde eriyerek 420 milyar dolara geriledi. Ülkenin yıl sonuna kadar 20-25 milyar dolar, gelecek yıl da 150 milyar dolar dış borç ödemesi var. Rusya Merkez Bankası’na göre yıl sonunda 120-130 milyar dolar civarında olması beklenen ülkeden nakit çıkışı önümüzdeki 3 yıl içinde de devam edecek. Ülkede alım gücü giderek zayıflıyor.
Mali piyasalarda yaşanan kriz doğrudan Rus para birimi rubleyi sarstı. Batı yaptırımları ve petrol fiyatlarının düşmesinden sonra rubledeki kayıp yüzde 50’leri buldu. Hafta içinde 64 rubleyi aşan Amerikan Doları, Rus Merkez Bankası’nın faiz oranlarını yüzde 10,5’ten yüzde 17’ye çıkarmasının ardından 59 rubleye geriledi. Ancak ruble üzerinde petrolde düşük fiyat baskısı devam ediyor. Rus Merkez Bankası’nın rezervleri korumak amacı ile rubleyi serbest dalgalanmaya bırakması belirsizlik oluşturdu. Her türlü gelişmeden etkilenmeye açık kur yapısı Rusya’ya ihracatı doğrudan etkiliyor.
Türkiye açısından TIR ve ürün kotalarında henüz ilerleme sağlanamadı. 22 Aralık’ta tarafların bir kez daha masaya oturması ve Türkiye’nin 40 bin TIR kota talebini ele alması bekleniyor. Rusya’ya 2014’te 1,3 milyar doları bulan gıda ihracatının 2015’te iki katına çıkarılma hedefi de zor. Rusya’da 3 ay önce 150 rubleye (5 dolar) pazarda satılan domates şimdi 3 dolara geriledi. Üçüncü ülkelerin TIR’larına ek komisyonlar ödeyerek 7-8 bin dolar maliyetlerle Rusya’ya gıda göndermek ticari olmaktan çıkıyor.
Rusya’dan Türkiye’ye giden turist sayısı 2013’te 4,3 milyonu buldu. 2014’te bu rakamın aşılması beklenirken, 2015 için belirsizlik sürüyor. Doların aşırı değerlenmesiyle Rusların yurtdışı erken rezervasyonlarda yüzde 40’lara varan daralma görülüyor. Türkiye’ye giden Rus turistlerin Türkiye ekonomisine katkısının 4-5 milyar dolar olduğu tahmin ediliyor. Aşırı değerlenmiş kur, faiz oranlarında yaşanan artışın Türkiye rezervasyonlarına olumsuz yansıması muhtemel. Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı ise 8 milyar dolardan 6 milyar dolara geriledi.