Bakan Çağlayan Moskova'da; 500 Türk-Rus iş adamı ikili görüşme yapacak
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın bugün başlayacak Rusya ziyareti öncesi dış ticaretten sorumlu Devlet Bakanı Zafer Çağlayan'la birlikte 200 iş adamı Moskova'ya geldi. Ukrayna Radisson otelde Moskova'da faaliyette bulunan iş adamlarının da katılımı ile ortak bir toplantı gerçekleştiren Çağlayan, hükümet olarak amaçlarının iş adamlarının önünü açmak olduğunu söyledi. İki ülke arasında oluşturulan Üst Düzey İşbirliği Konseyi'nin (ÜDİK) ikinci toplantısının gerçekleşeceğini ifade eden Bakan, hedeflerinin iki ülkede de toplam 7'şer milyar dolara ulaşan yatırımları artırmak, toplam ticaret hacmini büyütmek, üçüncü ülkelerde ortak işbirliğini geliştirmek olarak açıkladı. Son 22 ay 89 dış ziyaret gerçekleştirdiğini kaydeden Bakan Çağlayan, "İhracatımızı artırmak için gece gündüz çalışıyoruz. Meselemiz Türkiye. Daha fazla istihdam ve daha fazla ekonomi" şeklinde konuştu.
Toplantıda iş adamlarını bilgilendiren Türkiye Moskova Büyükelçiliği Ticaret Başmüşaviri Atilla Kızılarslan, Türkiye-Rusya ticari ilişkilerinin gelişimini değerlendirdi. 1990'lı yıllarda Türkiye'nin bavul ticareti, tekstil ve gıda ürünleri ile girdiği Rusya pazarında inşaat sektörü ile büyüdüğünü kaydeden Kızılarslan, "2008'de 37,8 milyar dolara ulaşan toplam ticaret hacmimiz kriz sürecinde geriledi. 2011'de yeniden toparlanma söz konusu... Rusya çok geniş bir coğrafya ve 140 milyon nüfusu var. Petrol, doğalgaz ve hububat endeksli ekonomik yapıdan küçük ve orta ölçekli işletmelerin teşvik edilmesine doğru bir çeşitlenme gündemde. Bölgesel destek programları da Türkiye'ye benzerlik arzediyor" dedi. Rusya'nın bazen gümrükleri yukarı çekerek yerli üreticileri koruduğunu kaydeden Kızılarslan, Türkiye'nin Rusya'ya olan ihracatının artması ve katma değere ortak olması için mutlaka Rusya'da yatırım yapılması gerektiğini söyledi.
Rusya'nın 2010 gümrük gelirleri 4 trilyon 115 milyar ruble
Türkiye Moskova Büyükelçiliği Gümrük Müşaviri Recai Şen de Türk işadamları açısından önemli sorunlardan biri olan gümrüklerle ilgili açıklamada bulundu. 2008-2009 yıllarında gümrüklerde yaşanan krizin yeni bir anlaşma imzalanarak çözüldüğünü hatırlatan Şen, Rusya'nın bütçe gelirlerinde gümrüklerin çok önemli bir gelir kalemi olduğunu kaydetti. 2010 için 4 trilyon 90 milyar ruble hedef belirlendiğini ve 4 trilyon 115 milyar ruble gelir elde edildiği bilgisini veren Şen, "Federal bütçeye gümrükler her gün 17,1 milyar ruble gümrük katkı sağlıyor. Rusya'nın ekonomik yapısında vergi unsuru öncelik olmaya devam edecek. Rusya gümrükleri son 2-3 yıl içinde ciddi bir modernizasyondan geçti. 2014 sonunda kağıt kullanımı tamamı ile kaldırılıyor. Tüm işlemler bilgisayar ortamına taşınıyor" dedi.
Üçüncü ülke üzerinden Rusya pazarına giriş tehlikede
Hedefte gümrüklerde 2-3 gün içinde gümrüklemenin tamamlanması, ihracatta da en fazla 4 saatte işlemin bitirilmesi olduğuna değinen yetkili, "Türkiye'nin Rusya'ya girişte kullandığı Ukrayna, Estonya ya da diğer doğu avrupa ülkeleri ile Moskova'nın temasları var. Önümüzdeki dönemde bu yollar Türk ihracatçısına kapanabilir" uyarısı yaptı. Gümrük Müşaviri 90'lı yıllardan kalma alışkanlıkların artık bir kenara bırakılması gerektiğini, modern unsurlara göre iş adamlarının yapılanma içinde olmalarının şart olduğuna değindi.
"Taahhüt işlerini hububat ya da doğalgaz karşılığı yapalım"
Toplantıda söz alan DYO Rusya Temsilcisi Murat Esmer ilginç bir öneride bulundu. Soçi 2014 Kış Olimpiyatları ve 2018 FİFA Dünya Kupası için Rusya'nın önemli yatırımlar yaptığını kaydeden Esmer, "Avrupalı şirketler devlet garantisi ile tahıl ürünleri karşılığında inşaat yapıyor. Avustralyalı bir şirket pirinç karşılığında kayak merkezi yapacak. Biz de benzer yöntemlerle bölgede iş potansiyelimizi geliştirebiliriz" dedi.
Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren de Cumhurbaşkanı Turgut Özal zamanında Rusya ile doğalgaz karşılığında inşaat işlerinin yapıldığını, bunun masaya konacak önemli bir alternatif olabileceğine dikkat çekti. Eren konuşmasında, "12 milyar dolar Soçi Kış olimpiyatları için, 10 milyar dolar FİFA Dünya Kupası için Rusya hükümeti bütçe ayırmış durumda. Kriz sürecinde durma noktasına gelen inşaatlar şimdi yeniden başlıyor. Önümüzdeki bir yıl içinde Rusya pazarının eski seviyesine ulaşacağını umuyorum" tespitinde bulundu.
Türkiye, Rusya'da 33,7 milyar dolarlık inşaat yaptı
Türkiye'nin tüm dünyada ürettiği inşaat işlerinin yüzde 18'inin Rusya'da yapıldığı bilgisini veren Eren, "Son yirmi yılda 33,7 milyar dolarlık iş tamamlandı. Bunun yüzde 75'i son sekiz yılda. 2004-2006 döneminde yıllık 5-6 milyar doları bulan iş potansiyeli kriz sürecinde 1,2 milyar dolara kadar geriledi. Ancak 2010'da yeniden 1,6 milyar dolar seviyesine çıkıldı" dedi. Eren'e göre taahhüt işlerinde barter uygulaması durumunda ek 5 milyar dolarlık bir iş daha alınabilir.
Eren sektörün gümrüklerde inşaat malzemelerin sokulması, Türk bankalarının teminat mektuplarının kabul edilmemesi, yabancı işçi kotalarının sınırlı ve zamanında olmaması nedeni ile yeterli sayıda Türk işçi getirememeleri gibi bir dizi sorunları olduğunu da vurguladı. Eren, Rusya ile Türkiye arasında "Sosyal Güvenlik Anlaşmasının" olmamasının kendileri açısından olumsuz sonuçları olduğuna da değindi.
RUTİD Rusya Temsilcisi Muharrem Kaçmaz, Türk iş adamlarını Rus muadilleri ile buluşturmaya hazır olduklarını söylerken, RTİB Yönetim Kurulu Başkanı ve Vestel Rusya Genel Müdürü Ali Tunç Can da, Rusya'da nüfusu 1 milyonun üzerinde 13 kent olduğunu, Moskova ve St. Petersburg dışındaki pazarların da önemli fırsatlar sunduğunu vurguladı. Rusya'nın Dünya Ticaret Örgütü üyeliği sürecinin çok iyi takip edilmesi gerektiğini kaydeden Can, iki ülke ekonomik yapılarının birbirini tamamlamasının önemli avantaj sağladığına dikkat çekti.
TUSKON Başkanvekili Osman Reis de yaptığı açıklamada, inşaat, tekstil, enerji, otomobil yedek parça, tıbbi malzemeler, bankacılık, hukuk ve diğer sektörleri kapsayan 200'e yakın seçkin Rus iş adamının ikili görüşmelere katılacağını, Rusya'da mukim 100 iş adamının yanısıra Türkiye'den de 200 iş adamının toplantıda olacağını kaydetti. Reis, ikili görüşmelerde destek sağlamak için 50 tercümanın ayarlanmasında katkı sağlayan RUTİD'e teşekkür etti.
Faruk Akkan, Abdurrahman Kamburoğlu, Moskova, Cihan