Rusya ve Çin’den Okyanuslar Anayasası’nı Onaylamayan ABD’ye İtiraz

HABERRUS - Moskova ve Pekin temsilcileri, ABD’nin Okyanuslar Anayasasını onaylamadığını belirterek, bu nedenle ABD’nin deniz tabanındaki münhasır hak iddialarının uluslararası hukuka uygun olmadığını savundu. Bloomberg’in haberine göre, bu itirazlar, Uluslararası Deniz Yatağı Otoritesi’nin Kingston’daki oturumunda dile getirildi.

Rusya ve Çin’in Pozisyonu

•   Rusya’nın Görüşü: Rusya temsilcisi, ABD’nin iddialarının uluslararası dengeyi tehlikeye attığını ve 1982 tarihli BM Deniz Hukuku Sözleşmesi’ni (UNCLOS) onaylamadığı için bu sözleşmeden tek taraflı olarak yararlanamayacağını söyledi. Moskova, ABD’nin uluslararası hukuka yönelik seçici yaklaşımını reddettiğini belirtti.

•   Çin’in Görüşü: Çinli yetkili, ABD’nin tek taraflı taleplerde bulunma hakkının olmadığını ve sözleşmeyi onaylamadan ondan yararlanmayı bekleyemeyeceğini ifade etti. Ayrıca, deniz yatağının kaynaklarını tüm insanlığın mirası olarak nitelendirdi.

BM Deniz Hukuku Sözleşmesi (UNCLOS)

Genellikle “okyanusların anayasası” olarak adlandırılan BM Deniz Hukuku Sözleşmesi, okyanusların kullanımına ilişkin geleneksel kuralları kodlar ve yeni ortaya çıkan sorunları düzenlemek için yeni normlar geliştirir. Devletler, münhasır ekonomik bölgeleri içindeki deniz ve deniz yatağının her türlü kaynağı üzerinde hak sahibidir. Bu bölgeler kıyıdan 370 km’ye kadar uzanabilir. Sözleşmeye 140’tan fazla devlet katılmıştır.

ABD’nin Kıta Sahanlığı İddiaları

Aralık 2023’te ABD, kıta sahanlığının genişletildiğini duyurdu. Bu bölge, Rusya ve Kanada’nın da hak iddia ettiği stratejik öneme sahip bir alanda bulunuyor. ABD Dışişleri Bakanlığı, ülkenin su altındaki kara topraklarının devamı olarak kıta sahanlığını tanımlayarak, uluslararası hukuka göre kaynakları koruma ve yönetme hakkına sahip olduğunu belirtti.

Stratejik ve Ekonomik Çıkarlar

ABD, elektrikli araç aküsü üretimi ve yenilenebilir enerji projeleri için kritik minerallere erişimi genişletmeye çalışıyor. Beyaz Saray bu sektörleri ulusal güvenliğin anahtarı olarak görüyor. 2008 ABD Jeoloji Araştırması tahminine göre, Kuzey Kutup Dairesi’nde nadir metal yataklarının yanı sıra yaklaşık 90 milyar varil petrol ve 1670 trilyon metreküp gaz bulunuyor.

Bu gelişmeler, deniz tabanındaki kaynakların uluslararası mülkiyeti ve kullanımı konusundaki tartışmaları daha da karmaşık hale getiriyor.

Rusya ve Çin’in itirazları, ABD’nin Okyanuslar Anayasasını onaylamamasının uluslararası hukuk açısından ciddi sonuçlar doğurabileceğini gösteriyor.