Beyaz Ruslar | Zor devrin misafirleri!
Soykırım iddiaları bir yana pek çok topluluk gibi Beyaz Ruslar da bu topraklarda misafir edilmişti.
Ermenilere sözde soykırım uygulandığı iddiaları bir yana, bu toprakların tarih boyunca Yahudi, Polonyalı, Çerkez vs. daha pek çok millete ev sahipliği yaptığını da biliyoruz. Bu, şüphesiz Türk milletinin İslam kültürü ile yoğrulmuş geçmişi ile de alakalı. Türk topraklarının, zor zamanlarında kapılarını açıp ağırladığı bir grup da Beyaz Ruslar. Her dönem varlar bu topraklarda. Ama en yoğun bulundukları yıllar Mütareke dönemi.
Marmara Üniversitesi’nden Bülent Bakar da Beyaz Rusların Türkiye macerasına ışık tutan bir çalışmaya imza atmış. Hemen şunu not düşelim. Beyaz Ruslar, bildiğimiz Belarus ülkesinin vatandaşlarından müteşekkil değil sadece. Geniş bir milliyete mensup Beyaz Rus tabiri ile bir ırk kastedilmiyor. Bakar, bunun siyasî bir tabir olduğunu ve Bolşevik muhalifleri kapsadığını ifade ediyor. Onlar da daha çok Ruslar, Ukraynalılar, Rumlar, Tatarlar, Çerkezler, Türkmenler, Kalmuklar, Gürcüler, Ermenilerden meydana geliyor.
Yedi bölümde ele alınan Beyaz Rusların Türkiye macerası Kızıl ile Beyaz Ordu’nun savaşı ile alevleniyor. Bolşevik devrimi ile başlayan birinci dalga 1919’da gerçekleşiyor. Türkiye’de iskân edilen Beyaz Ruslar çeşitli ülkelerden de destek görüyor. Bir zaman sonra sosyal hayatta kendilerine yer açmaya çalışıp sanattan hizmet alanlarına kadar hissediliyorlar. Özellikle varlıklıları İstanbul’un eğlence hayatında ve basında yer etmeye başlıyor. Yazar, burada belki de çok az topluluğun başarabileceği bir hızla İstanbul’da bir yaşam alanı oluşturduğunu kaydediyor. Eğlencenin dışında lokanta, moda, deniz, müzik, resim, opera ve bale gibi sahalarda da kendilerini gösteriyorlar. Ve toplum yapısına zarar verici gelişmelere de sebebiyet verdikleri oluyor.
1922 ve sonrasında İstanbul’daki Beyaz Rus mültecilerinin durumunu incelemek için Rusya’dan heyetler bile geliyor. Millî Mücadele’nin başarıya ulaşmasından sonra bir kısmı yurtdışına gittiği gibi aralarında Türk vatandaşlığına geçenler de oluyor. Bugün Türkiye’de tanınmış bazı isimler de o göçlerle Türkiye’ye gelip yerleşmiş insanların torunları zaten.
ESİR ŞEHRİN MİSAFİRLERİ: BEYAZ RUSLAR
Bülent Bakar
Tarihçi Kitabevi
415 sayfa
02164186886