Putin, Kırgız liderle 15 yıllık askeri üs anlaşması imzaladı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’te Cumhurbaşkanı Almazbek Atambayev’le bir araya geldi. Ekonomi, ticaret, kültür, hidroelektrik santral yapımı ve diğer alanlarda bir dizi anlaşma imzalayan iki ülke askeri üs konusunda da mutabakata vardı.
Rusya Kırgızistan’da bulunan askeri varlıklarını 2017 sonrasında 15 yıl daha elinde bulunduracak. Sürenin dolmasının ardından tarafların itirazı olmaması durumunda otomatik olarak 5 yıl sürelerle anlaşma uzayacak.
Henüz rakam netleşmese de Rusya bölgede bulunan dört askeri varlıkları için kira bedeli ödeyecek. Rusya’nın, Bişkek'in hemen 20 kilometre dışında Kant askeri üssü, Issık Kul'da deniz askeri eğitim merkezi ve torpido gelişim merkezi, yine Issık Kul yakınlarında sismik gözlemevi ve Celalabad'da nükleer test gözlemevi bulunuyor.
Rusya’nın dört yıl askeri varlıkları için toplam 15 milyon doları geciktirdikleri gerekçesi ile eleştiren Kırgız lider, “Biz yıllarca askeri üslere elektrik, sıcak- soğuk su ve telefon hizmetleri sunduk. Ancak hiçbir ödeme almadık… Dört yıldan fazla bir süre için 15 milyon dolar. Biz geçen yıl Rusya’ya olan borçlarımızın yüzde 1’i için 15 milyon dolar ödedik… Pilotlarımızın eğitilmesi gerekiyordu. Hiçbir eğitim olmadı. Burada soru şu: Bizim böyle bir askeri üsse ihtiyacımız var mı?” sorusunu yöneltmişti.
Putin ortak basın toplantısında Kırgızistan’daki askeri varlıklarının terörle mücadele çerçevesinde olacağını söyledi. Rus askeri varlığının ciddi bir caydırıcı güç olma özelliği taşıdığını ifade eden Putin, Kırgızistan topraklarında Rus, Amerikan ya da bir başka askeri varlığın bulunmasının ülkenin egemenlik hakları içerisinde olduğunu hatırlattı.
ABD’nin askeri varlığı, Rusya’nın onayına kaldı
Ortak basın toplantısında Atambayev, Manas’ın sivil havalimanı olacağı yönündeki kararlarını yineledi. Atambayev, “Sivil havalimanı olan Manas sivil olmalı. Bölge kargo taşımacılığı için yeniden düzenliyoruz… Burada 2014 sonrası hiçbir ülkenin askeri üssü olmayacak… Bunu Amerikalı yetkililerle de görüşmemizde dile getirdim ve gizlemedim.” dedi. Kırgız lider Amerikan üssü ile ilgili konuyu Rusya lideri ile görüşmediklerini de kaydetti.
Ekho Moskvı radyosuna 2014’de süresinin dolmasının ardından Amerikan Manas üssünü kapatacaklarını açılayan Atambayev, İran ve ABD arasında artan gerilime dikkat çekmiş, “İran Manas üssünü hedef alabilir. Bu durumda üssü tutturamazsa neler olur?” diyerek haklı olduklarını savunmuştu. Putin görüşmede Amerikan askeri birliklerinin ayrılmasının ardından Manas havalimanının modernizasyonu ve gelişimi için her türlü desteği vermeye hazır olduklarını ifade etti.
Kırgızistan’ın başkenti Bişkek’in hemen yakınında bulunan ABD’nin Manas askeri üssü Afganistan operasyonlarında kullanılmak üzere 2001’de ABD’ye kiraya verilmişti. Mevcut anlaşmalara göre ABD 2014 sonuna kadar Manas askeri üssünü kullanmaya devam edecek. Diğer taraftan Kırgızistan’ın üyesi olduğu Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü aldığı kararla üçüncü ülkelerin örgüt üyesi ülkelerde askeri üs kurmalarını ortak karara bağladı. Bu çerçevede ABD askeri varlığının 2014 sonrası bölgede kalabilmesi Rusya’nın onayına bağlı olacak.
Rusya 189 milyon dolar borcu sildi
Rusya ikili anlaşma çerçevesinde Kırgızistan’dan alacağı 489 milyon dolarlık borçtan 189 milyon dolarını sildi, kalanı ortak yatırımlara ayırdı. İki ülke Kambaratinski hidroelektrik santrali ve Verhniye Narinski barajının inşaatı ile ilgili anlaşma imzaladı. Santral aktif hale geldiğinde Kırgızistan bir yılda 5 milyar kW elektrik elde edecek. Baraj inşaatı ile ilgili Rusya 1,7 milyar dolar dolaylı kredi verecek. Santralin yüzde 50’si Rus enerji şirketi Inter RAO’ya ait olacak.