AB’nin Doğu Ortaklığı zirvesi Riga’da başladı, Rusya tepkili

Eski Sovyet ülkeleri ile Avrupa Birliği (AB) arasında ilişkilerin geliştirilmesini öngören Doğu Ortaklı zirvesi Letonya’nın başkenti Riga’da başladı. Rusya’nın tepki gösterdiği zirvede, Azerbaycan, Ermenistan, Gürcistan, Ukrayna, Belarus ve Moldova yer alıyor.

İki gün sürecek zirveye Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Belarus Cumhurbaşkanı Aleksandr Lukaşenko katılmıyor. Zirvede Azerbaycan’ı Cumhurbaşkanlığı İdaresi Başkanı Nevruz Mamedov, Belarus’u ise Dışişleri Bakanı Vladimir Makey temsil edecek.

Bölge ülkeleri ile ekonomik ve siyasi ilişkileri güçlendirmek isteyen Brüksel, bölge ülkeleri ile vizesiz seyahati değerlendirecek. Moldova’nın yararlanmaya başladığı vizesiz seyahatten gelecek yıldan itibaren Ukrayna ve Gürcistan da yararlanmaya başlayacak. Ukrayna krizi, enerji, serbest ticaret anlaşmaları ve diğer konular zirvede ele alınacak.

Zirveden en çok beklenti içinde olan Ukrayna. Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko, Riga’da yapılacak zirvede AB ile 1,8 milyar Euroluk mali yardım anlaşması imzalayacaklarını açıkladı. Avrupa Birliği, Gürcistan, Moldova ve Ukrayna’da küçük ve orta ölçekli işletmeleri destek için 200 milyon Euroluk ayrı bir fon ayıracak.

Zirvede Avrupa’nın enerji güvenliği ile ilgili Rusya’nın by-pass edilerek Hazar enerji kaynaklarının Avrupa’ya ulaştırılması ile ilgili çalışmalar ele alınacak.

Gürcistan’ın Abhazya ve Güney Osetya sorunu, Ukrayna’da yaşanan iç savaş, Moldova’nın Transdinyester sorunu, Azerbaycan ve Ermenistan arasında Yukarı Karabağ ve işgal edilen Azerbaycan toprakları ile ilgili sorun zirvede ele alınacak temel konular arasında yer alıyor.

Brüksel’in 6 ülke ile ilgili iki farklı yaklaşım belirlediği ifade ediliyor. Gürcistan, Moldova ve Ukrayna üye olabilecek ülkeler kategorisinde değerlendirilirken, yeşil ışık yakmak için erken olduğu görüşü ağırlık basıyor. Belarus ve Ermenistan’ın Avrasya Ekonomik Birliği üyesi olması ve Azerbaycan’ın da iki taraf arasında dengeli yaklaşımı 3 ülkenin gelecekte AB içinde yer almasını ihtimal dışı bırakıyor.

Zirvede Avrupa Konseyi Başkanı Donald Tusk, Avrupa Komisyonu Başkanı Jean-Claude Juncker, AB Dışişleri Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ve AB’nin Genişlemeden Sorumlu Komiseri Johannes Hahn yer alacak. Zirveye AB ülkelerinden dışişleri bakanları düzeyinde katılımlar olacak. Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, eski Sovyet ülkeleri ile yapılacak zirvede insani ve ekonomik ilişkiler geliştirilirken, Rusya’nın çıkarlarına zarar verilmeyeceğinin garanti edilmesi gerektiğini söyledi. Açıklamalara değil, uygulamalara baktıklarını ifade eden Lavrov, “Neler olacak birlikte göreceğiz…” ifadelerini kullandı.

Rusya’nın AB Temsilcisi Vladimir Çijov, Gürcistan ve Ukrayna’nın vize muafiyeti ve mali yardım konularında beklediklerini alamayacaklarını söyledi.

Diğer taraftan Kırım’la ilgili Rusya karşıtı ifadeler bulunduğu gerekçesi ile “Riga Deklarasyonu” olarak bilinen belgeyi Ermenistan ve Belarus’un imzalamaya yanaşmadığı ifade ediliyor.