Erdoğan: Rusya’ya komşu ülkeler çözüm arıyor, Putin beni iyi tanır
Türkmenistan, Gürcistan, İran ve Pakistan devlet yetkilileriyle ikili görüşmelerde Rusya’yla uçak krizinin de gündeme geldiğini belirten Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, “Çözüm noktasında ‘neler yapılabilir’ sorularını sordular.
Kendilerine asla gerilimden yana olmadığımızı söyledik. Görüştüğümüz liderlerden, ‘Bu hususta biz ne yapabiliriz’ diye soranlar oldu” dedi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkmenistan dönüşü uçakta gazetecilerle sohbetinde özetle şöyle konuştu:
GERİLİMDEN YANA DEĞİLİZ
Tarafsızlık Konferansı sebebiyle Türkmenistan’da bulundunuz. Program genelde nasıl geçti?
Türkmenistan’da bazı devlet başkanlarıyla temaslarımızın yanı sıra, Türkmenistan Devlet Başkanı Sayın Berdimuhammedov başta olmak üzere Gürcistan Cumhurbaşkanı Margvelaşvili, İran Cumhurbaşkanı Birinci Yardımcısı İshak Cihangiri, Pakistan Başbakanı Navaz Şerif ile ikili görüşmelerimiz oldu. Görüşmelerde Rusya konusu da gündeme geldi. Genelde çözüm noktasında ‘neler yapılabilir’ sorularını sordular. Liderlerden, ‘Bu hususta biz ne yapabiliriz’ diye soranlar oldu. Türkiye olarak biz gerilimden yana değiliz; Rusya ile stratejik ortaklıklığı devam ettirelim istiyoruz.
Rusya’dan yeni bir mesaj var mı?
Bekliyoruz, bakalım göreceğiz.
Gerginlik Gürcistan, Azerbaycan, Türkmenistan gibi ülkelerde bir tedirginliğe neden oldu mu?
Biz gerginlikten yana olmadığımız gibi hiçbir ülke de bölgede bir rahatsızlık olsun istemiyor. Aidiyeti, milliyeti belli olmayan bir savaş uçağının hava sahası ihlali yapması, uyarılara da aldırmaması neticesinde hesapta olmayan böyle bir durumun meydana gelmiş olması düşündürücüdür, üzücüdür. Biz böyle bir şeyle karşı karşıya kalmayı arzu etmezdik. Ama bir başka açıdan da egemenlik alanınız üzerinde bir yanlış yapılıyor. Bu yanlışı kim yapıyor? Tabii ki yönetici yapmıyor. Uyarılara kulak asmayan, uyarıları duymayan oradaki pilotlardır. Bu durumda bizim pilotlarımız da elbette görevlerini yapmak durumunda. O da angajman kurallarının çalıştırılmasıdır. Ama netice itibarıyla, uyarılara aldırmayan ya da uyarıları duymayan bir pilotun yanlışı sebebiyle meydana gelen bir hadisenin, iki ülkenin stratejik ilişkilerine fatura edilmemesi gerekir. Hadiseyi ikili ilişkilere fatura etme eğilimleri, gerçekten bizleri de üzmüştür.
SAYIN PUTİN BENİ İYİ TANIYOR
ABD, NATO, AB ülkeleri krizde ‘Türkiye kendi savunma hakkını kullandı’ diyorlar. Peki Rusya hinterlandındaki ülkeler meseleyi nasıl görüyor?
Herkes ‘Keşke böyle bir durum yaşanmasaydı’ noktasında. Hepsi de bu hadisenin aşılmasından yana. ‘Barışı nasıl sağlarız, tekrar bir araya nasıl getiririz’, bunun gayreti içerisindeler.
Putin’in sert açıklamaları oldu. Sanki beklemediği bir durumla karşılaşmış gibiydi. O açıklamalarına ilişkin değerlendirmeniz ne olur?
Sayın Putin aslında beni iyi tanıyor. Gerek Türkiye ziyaretinde, gerek daha önceleri bir araya gelişlerimizde olsun şahsıma yönelik methü senaları var. Dolayısıyla olayın hemen akabindeki açıklamaların duygusal olduğunu düşünüyorum. Yapmamız gereken, bir gerilime fırsat vermeden diplomatik yollarla bu hadiseyi aşmak; daha önceki ilişkilerimizi devam ettirmenin gayreti içinde olmaktır. m İran’la görüşmelerde hava nasıl?İranlılarla bölgeyi konuştuk. “Bizim sizinle Suriye ve Irak’taki yaklaşımımız aynı değil. Ama şu mezhebi yaklaşımdan lütfen kurtulalım. Ve münasebetlerimizi de temenni ederiz ki daha önce olduğu noktaya taşırız” dedik.