Avrupa Birliği, Kazakistan’ı Orta Asya’daki Anahtar Ortak Olarak Görüyor
HABERRUS - Brüksel, yaklaşan Semerkant Zirvesi’ne büyük önem veriyor
Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı ve AB Dışişleri ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Türkmenistan, Özbekistan ve Kazakistan’ı ziyaret ederek 3-4 Nisan’da Semerkant’ta düzenlenecek “Orta Asya – Avrupa Birliği” zirvesinin hazırlıklarını görüştü.
Zirvenin ana gündem maddeleri enerji, ulaşım koridorları ve iklim değişikliği olacak. Bu etkinlik, Brüksel ile bölge ülkeleri arasındaki iş birliğinin yeni yönlerini belirlemeyi amaçlıyor.
Zirvede, son yıllardaki iş birliğinin sonuçlarını ve AB’nin Orta Asya’daki gelecekteki önceliklerini içeren bir dizi belgenin imzalanması bekleniyor.
Kallas’ın Bölge Ziyaretleri ve AB Yaptırımları
Kallas’ın Orta Asya turu, Aşkabat’ta düzenlenen “Orta Asya – AB” dışişleri bakanları toplantısıyla başladı. Burada, AB’nin Rusya’ya yönelik yaptırımlarının bölgeye etkisini vurguladı:
“Avrupa Birliği, Rusya’ya karşı 16 yaptırım paketi uyguladı ve şu anda 17. paket üzerinde çalışıyor. Anlıyorum ki bu yaptırımlar bölge ülkelerinin ekonomilerine zarar veriyor. Ancak Rus şirketlerinin bu yaptırımları aşmak için Orta Asya’yı kullanmasına izin veremeyiz.”
Merkezi Asya ülkelerinin dışişleri bakanları, öncelikli malların yeniden ihracatını önlemek için AB ile iş birliğini sürdürme konusunda anlaştılar.
10 Milyar Euro’luk Yatırım ve Ulaşım Koridorları
Taraflar, 23 Ekim 2023’te Lüksemburg’da kabul edilen “AB – Orta Asya Yol Haritası”nın uygulanmasını görüştüler. Özellikle ticaret, ekonomi, yatırım ve dijital bağlantılar gibi beş ana alana odaklanıldı.
AB’nin bölgeye yönelik en önemli projelerinden biri, Trans-Hazar Uluslararası Ulaşım Koridoru’na (TMTM) 10 milyar euro yatırım yapılması oldu. AB, bölge ile Avrupa arasındaki bağlantıyı güçlendirmek için çok modlu, rekabetçi ve sürdürülebilir bir ulaşım ağı oluşturmayı hedefliyor. Bu fonlar, AB tarafından kredi olarak sağlanacak.
Kallas’ın Liderlerle Görüşmeleri
Türkmenistan Cumhurbaşkanı Serdar Berdimuhammedov, ülkesinin AB ile iş birliğini geliştirme arzusunu dile getirdi. Özellikle Kuzey-Güney ve Doğu-Batı ulaşım koridorlarının önemine dikkat çekti.
Özbekistan Cumhurbaşkanı Şevket Mirziyoyev ile yapılan görüşmelerde, TMTM, yeşil enerji ve Özbekistan’ın Dünya Ticaret Örgütü’ne (DTÖ) katılım süreci ele alındı. Ticaret, lojistik, dijitalleşme, çevre koruma ve altyapı modernizasyonu gibi alanlarda iş birliği vurgulandı.
Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım-Jomart Tokayev ile yapılan görüşmelerde, AB-Kazakistan iş birliğinin güçlendirilmesi ve büyük ölçekli ulaşım projeleri masaya yatırıldı. Kazakistan, AB ile “Genişletilmiş Ortaklık ve İş Birliği Anlaşması” imzalayan ilk Orta Asya ülkesi olarak özel bir statüye sahip. AB-Kazakistan vize kolaylığı sürecinin başlatılması, Tokayev tarafından olumlu bir gelişme olarak değerlendirildi.
AB’nin Kazakistan’a Stratejik Bakışı
Kaja Kallas, Silk Way televizyonuna verdiği röportajda, AB’nin Kazakistan’ı Orta Asya’daki ana stratejik ortak olarak gördüğünü vurguladı. Enerji, ticaret, çevresel sürdürülebilirlik ve eğitim alanlarında iş birliğinin genişletileceğini belirtti.
AB, yeşil ve dijital dönüşüm için kritik hammaddelere erişim sağlamak amacıyla Kazakistan ile daha yakın iş birliği kurmayı hedefliyor. Aynı zamanda, Kazakistan’ın Rusya’ya enerji bağımlılığını azaltarak enerji tedariklerini çeşitlendirmesine yardımcı olmak istiyor.
Bu gelişmeler, AB’nin Orta Asya’daki etkisini artırma çabalarının bir parçası olarak değerlendiriliyor.