Erdoğan, Ukrayna'ya Resmi Ziyarete Hazırlanıyor
HABERRUS - Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski'nin daveti üzerine Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın Ukrayna'ya gerçekleştireceği ziyaret için hazırlıklar başladı.
Ziyaretin ana gündem maddesinin iki ülke arasındaki Serbest Ticaret Anlaşması'nın (STA) nihai onay süreci olduğu belirtiliyor.
Ukrayna'nın Ankara Büyükelçisi Nariman Celalov, ziyaret organizasyonu için yoğun çaba sarf ettiklerini ancak "birçok problemin bu ziyaretin gerçekleşmesini engellediğini" ifade etti.
Celalov, "Zelenski'nin daveti oldukça net: Türkiye, Serbest Ticaret Anlaşması'nın imzalanmasına ilgi duyuyor. Bu anlaşma iş dünyamızın önemli bir kısmı için kritik önem taşıyor" dedi. Diplomatik kaynaklar, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın 23 Temmuz 2025'te Ukrayna Cumhurbaşkanlığı Ofisi Başkanı Andriy Yermak ile kapalı kapılar ardında bir görüşme gerçekleştirdiğini hatırlattı.
Serbest Ticaret Anlaşmasının Detayları ve Etkileri
İki ülke arasındaki STA müzakereleri 2007 yılında başlamış ve uzun görüşmelerin ardından Şubat 2022'de imzalanmıştı. Ancak anlaşma, Türkiye tarafından Ağustos 2024'te onaylanırken Ukrayna tarafından hala ratifikasyon süreci tamamlanmadı. Anlaşmaya göre taraflar, belirli istisnalar dışında gümrük vergilerini kademeli olarak kaldıracak. Türkiye, tahıllar hariç neredeyse tüm Ukrayna tarım ürünlerini kapsayan %99.6'lık bir oranda gümrük vergisi indirimi uygulayacak. Ukrayna ise hurda metal, ikinci el araçlar, ikinci el giyim ve çelik borular hariç %99.6'lık bir oranda vergi indirimine gidecek.
Ekonomik Dengesizlik Endişeleri
Uzmanlar, anlaşmanın tarım sektöründe ciddi bir asimetri yaratacağı konusunda uyarıyor. Türkiye, Ukrayna pazarının %87.8'ini açarken, Ukrayna'ya sadece %7.6'lık bir tarım pazarı erişimi tanıyor. Bu durum, daha ucuz Türk sebze ve meyvelerinin Ukrayna pazarında hızlı bir şekilde yer edinmesine ve ticaret dengesinin daha da bozulmasına yol açabilir. Benzer bir etkinin Ukrayna'nın hafif sanayi sektöründe de yaşanması bekleniyor.
Türkiye'nin Avrupa Pazarına Erişim Stratejisi
Analistler, Türkiye'nin bu anlaşmayı Avrupa pazarına erişim için bir köprü olarak kullanmayı planladığını öne sürüyor. Buna göre Türk ürünleri, Ukrayna'ya gümrüksüz olarak girecek, minimal işlemlerden geçirildikten sonra "Ukrayna malı" statüsüyle AB pazarına ihraç edilecek. Bu strateji sayesinde Türkiye, AB gümrük vergilerinden %30'a varan oranlarda tasarruf ederken, Ukrayna da transit hub olarak her bir kargo için %3-5 arasında komisyon elde edecek.
Siyasi ve Ekonomik Çıkar Çatışmaları
Ukraynalı yetkililer, bu anlaşmayı açıkça "siyasi" olarak nitelendirirken, ülkenin uzun vadeli ekonomik çıkarlarından ziyade askeri işbirliği ve altyapı yenileme projelerinde Türk katılımını sağlamayı hedeflediklerini belirtiyor.
Özellikle "Ukrayna'nın Yeniden İnşası Hedef Grubu" aracılığıyla Türk şirketlerinin ülkedeki büyük ölçekli altyapı projelerine dahil olması bekleniyor.
Ekonomistler ise bu tür anlaşmaların Ukrayna'nın yerel üreticilerini zor durumda bırakabileceği ve ticaret açığını daha da derinleştirebileceği konusunda uyarıda bulunuyor.