Rusya ayrıldıktan sonra Açık Semalar Antlaşması'na ne olacak?
Rusya, Açık Semalar Anlaşması'ndan çekilme sürecini başlatma kararı aldı.
HABERRUS - Amerika Birleşik Devletleri’nin Rusya ile silah kontrolünü düzenleyen Açık Semalar Anlaşması’ndan (ASA) çekilmesinin ardından benzer karar da Rusya’dan geldi. Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan yazılı açıklamada, ABD'nin anlaşmadan çekilmekle çıkar dengesini bozduğu ve anlaşmaya zarar verdiği vurgulanarak Rusya'nın anlaşmanın varlığının sürdürülmesiyle ilgili önerilerde bulunduğu belirtildi.
Açıklamada, "Bu konudaki önerilerimiz, ABD'nin müttefikleri tarafından destek görmedi. Anlaşmanın işlerliğiyle ilgili sorunların çözülmesi konusunda herhangi bir gelişmenin olmaması nedeniyle Rusya, Açık Semalar Anlaşması'ndan çekilme sürecini başlatıyor." ifadelerine yer verildi.
Rusya da ayrıldıktan sonra Açık Semalar Antlaşması'na ne olacak?
Moskova'nın anlaşmada kalan 32 ülkeyle anlaşmaya çalıştığını vurgulandığı açıklamada, Rusya tarafından sunulan özel önerilerin dikkate alınmadığı ve ABD’nin müttefiklerinden destek görmedikleri belirtiliyor.
Rusya geçen yıl Mayıs ayında ABD'nin anlaşmadan çekilme kararının ardından Moskova, anlaşmaya katılan Avrupa ülkelerinden iki konuda teminat istedi.
Birincisi, anlaşma uyarınca Rusya Federasyonu toprakları üzerinde yapılanlar uçuş sırasında çekilen görüntülerin ABD ile paylaşılmaması ve ikinci şartı ise, Avrupa’da bulunan ABD askeri tesisleri üzerinden Rus denetim uçaklarının uçuşlarını kısıtlamayacaklarını yazılı olarak garanti etmeleri.
Rusya’nın sunduğu yeni şartların 1 Ocak’a kadar kabul edilmemesi halinde Rusya’nın anlaşmadan çekileceği belirtildi.
Anlaşmaya taraf Avrupalı NATO üyesi devletler Rusya'ya yazılı garantiler vermeyi reddettiler.
Rusya bir süre daha resmi olarak anlaşmada kalmaya devam edecek
Bununla birlikte, Rusya bir süre daha resmi olarak anlaşmada kalmaya devam edecek. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın mesajında, Don'dan çekilme için iç prosedürlerin başladığı ve ardından resmi bir bildirim gönderileceği söyleniyor.
Kommersant’a göre Rusya’daki ayrılma prosedürlerinin bir hafta süreceği yönünde. Rusya üye ülkelere göndereceği resmi yazının ardından altı ay içinde anlaşmadan tamamen çıkmış olacak.
‘En kötü senaryo’
Rusya'nın Viyana'daki uluslararası kuruluşların Daimi Temsilcisi Mikhail Ulyanov, Twitter'da "Avrupalı ortakların durumun ciddiyetini hafife aldıklarını ve Rusya'nın meşru güvenlik endişelerini görmezden geldiklerini" kaydetti.
Rus yetkililer, Rusya’nın mevcut durumda ancak, Amerikalıların anlaşmaya geri dönmesi veya Avrupalıların Rusya'nın taleplerini kabul etmesi halinde anlaşmada kalacağı vurgusunu yapıyor.
Ancak Kommersant'ın haberinende uzmanlar bu senaryoyu olasılık dışı olarak değerlendiriyor. ‘Yeni ABD yönetimi ASA'a dönmeye karar verse bile, bunu yapması pek olası değil. Bu, senatörlerin üçte ikisinin onayını gerektirecek, ki bu mevcut koşullar altında gerçekçi değil.’
Rusya Savunma Bakanlığı'nın uluslararası antlaşma dairesi eski başkanı emekli korgeneral Yevgeny Buzhinsky, Avrupalıların Rusya’nın istediği güvenceleri vermesinin pek olası olmadığını, Amerika Birleşik Devletleri'ne bilgi aktarmayacaklarına dair kesin garanti veremeyeceklerini, bu onların NATO içindeki yükümlülüklerine aykırı olduğunu söyleyerek, ‘Amerikalılar Avrupalılara sormayacak bile, ihtiyaç duydukları her şeyi Brüksel'deki tek bir NATO doğrulama merkezinden alacaklar.’ İfadelerini kullanıyor.
Evgeny Buzhinsky'ye göre, anlaşma ABD ve Rusya olmadan "uygulanabilir değil".
NATO ülkelerinin gerçekten birbirlerinin üzerinden uçmalarına gerek olmadığını, onlar için Ukrayna ve Gürcistan’ın şüphelerini uyandırmadığını geriye sadece Belarus’un kaldığını bu bağlamda Belarus’un Rusya ile Avrupa arasında bir arabuluculuk yapabilir.
Anlaşma kağıt üzerinde kalacak
En olası senaryo, OST'nin Soğuk Savaş'ın sonunda imzalanan diğer uluslararası silah kontrol anlaşmalarının kaderine maruz kalacağı gibi görünüyor: ya var olmayacak (Orta Menzilli ve Daha Kısa Menzilli Füzelerin Ortadan Kaldırılması Antlaşması gibi) ya da sadece kağıt üzerinde kalacak (gibi Avrupa'da Konvansiyonel Silahlı Kuvvetler Antlaşması).
Kommersant'ın Rusya'nın ASA’ya alternatif olabilecek yeni bir antlaşmayı görüşmeye hazır olup olmadığı sorusuna, Viyana'daki askeri güvenlik ve silahların kontrolü konulu görüşmelerdeki Rusya delegasyonu başkanı Konstantin Gavrilov yapıcı önerileri değerlendirmeye her zaman hazır olduklarını ancak henüz böyle bir teklif yada görüşün kendilerine gelmediğini söyledi.