HABERRUS - Vladimir Putin, 24 yıl aradan sonra Kuzey Kore'ye ilk resmi ziyarette bulunuyor.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e, iki günlük Kuzey Kore ziyaretinde, Başbakan Birinci Yardımcısı Denis Manturov, Başbakan Yardımcısı Aleksander Novak, Savunma Bakanı Andrey Belousov, Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Sağlık Bakanı Mikhail Muraşko, Roscosmos başkanı Yuri Borisov ve Rusya Demiryolları başkanı Oleg Belozerov eşlik ediyor.

Rus liderin ziyaretinin şerefine, Pyongyang sokakları şimdiden Rus bayrakları, fotoğraflarının yer aldığı pankartlar ve Rusça selamların yer aldığı pankartlarla süslendi. İki ülkenin liderleri arasındaki müzakereler 19 Haziran'da gerçekleşecek.

Vladimir Putin Kuzey Kore'yi en son Temmuz 2000'de ziyaret etmişti. Kuzey Koreli liderler daha sonra Rusya'yı birkaç kez ziyaret etti: Kim Jong Il, 2001, 2002 ve 2011'de üç resmi ziyarette bulundu ve Kim Jong Un, Nisan 2019 ve Eylül 2023'te Rusya'nın Uzak Doğu'suna iki gezi düzenlemişti.

Resmi bilgilere göre müzakerelerin ana konusu ticaret, ekonomik bağların güçlendirilmesi ve tarım, enerji, ulaştırma ve güvenlik alanlarında işbirliği olacak.

Özellikle, Kuzey Kore ziyaretinin arifesinde Nodong Sinmun için yayınlanan bir makalede Putin, "Batı tarafından kontrol edilmeyen alternatif ticaret mekanizmaları ve karşılıklı yerleşimler" geliştirme planlarından bahsetti. Taraflar ayrıca akademik, kültürel ve turistik alışverişlerin genişletilmesinin yanı sıra, Moskova-Novosibirsk-Pyongyang uçuşlarının açılması da dahil olmak üzere iki ülke arasında doğrudan uçuşların yeniden başlatılması olasılığını da görüşecek.

Stratejik Ortaklık Antlaşması

Ziyaretin arifesinde Putin, Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlanan Rusya ile Kuzey Kore arasında Kapsamlı Stratejik Ortaklığa İlişkin Anlaşma Taslağını onayladı.

Bu anlaşma, daha önceki 1961 Dostluk ve Karşılıklı Yardım Antlaşması'nın, 2000 Dostluk, İyi Komşuluk ve İşbirliği Antlaşması'nın yanı sıra sırasıyla 2000 ve 2001'de imzalanan Pyongyang ve Moskova Deklarasyonlarının yerini alacak.

Müzakerelerin sonunda Kim Jong-un'un Putin'e havaalanına kadar eşlik etmesi bekleniyor. Yolda, Kim Jong Il'in 2002 yılında Rusya'nın Uzak Doğu'sunu ziyaretinin ardından emriyle inşa edilen, Kuzey Kore'deki ilk Ortodoks kilisesi olan Hayat Veren Üçlü Kilisesi'ni birlikte ziyaret edecekler.

Kuzey Güney arasında gerilim ve Putin’in ziyareti

Rus basınına yansıyan haberlere göre Rus lider’in Pyongyang'a geldiği gün, Güney Koreli yetkililer, iki ülke arasındaki sınırda 38. paralel boyunca yer alan askerden arındırılmış bölgede (DMZ) patlamalar olduğunu bildirdi. Güney Kore ordusuna göre, o bölgeye mayın döşeyen çok sayıda Kuzey Kore askeri öldürüldü veya ciddi şekilde yaralandı.

Buna ek olarak, yerel saatle sabah 8:30 civarında (Moskova saatiyle 2:30), iki ila üç düzine Kuzey Koreli asker çalışma aletleriyle DMZ'nin orta bölümündeki sınır çizgisini geçti. Güney Koreli sınır muhafızlarının birkaç uyarı atışı yapmasının ardından Kuzey Kore askerleri geri döndü. Güney Kore Genelkurmay Başkanı, daha sonra herhangi bir şüpheli faaliyet gözlemlenmediğinden, Kuzey Kore ordusunun sınırı kazara geçtiğini varsaydı. Ne olursa olsun bu, on gün içinde yaşanan ikinci olay. Kuzey Kore yetkilileri ve resmi medya bu olaylarla ilgili yorum yapmadı.

Kore Yarımadası'nda durum gergin

Genel olarak Kore Yarımadası'nda durum gergin. Kasım 2023'te Seul, Kuzey Kore'nin ilk keşif uydusunu başarıyla fırlatması nedeniyle 2018 Koreler arası gerilim azaltma anlaşmasını kısmen askıya aldı. Buna yanıt olarak Pyongyang, artık kendisini "basit bir kağıt parçası" hükümlerine bağlı görmediğini ve sınıra askeri teçhizat konuşlandıracağını belirtti. Ay sonuna doğru Kuzey Kore'nin sınır bölgelerine ek topçu tesisleri konuşlandırıldı ve yeni atış mevzileri inşa edildi.

31 Aralık 2023'te Kore İşçi Partisi Merkez Komitesinin genel kurulu önünde konuşan Kim Jong-un, ilk kez kamuoyuna, Güney Kore ile yeniden birleşme fikrinin tüm alaka düzeyini kaybettiğini ve Koreliler arası ilişkiler "savaşan iki devlet arasındaki düşmanca bir ilişki" haline geldi. Nisan ayından bu yana Kuzey Kore, koruyucu yapılar inşa etmeye, sınır bölgelerini mayınlamaya ve gelecekteki askeri operasyonlar için yollar döşemeye başladı.

Güney Kore Genelkurmay Başkanı, "Bu eylemler, Kuzey Kore ordusu ve sivilleri üzerindeki iç kontrolü güçlendirmeye ve onların sınırı geçme girişimlerini engellemeye yönelik önlemler gibi görünüyor" dedi. Ayrıca Kuzey Kore'nin sınır boyunca on farklı noktaya yüzlerce asker konuşlandırdığını da bildirdiler.

Güney Kore ile ABD arasındaki askeri işbirliği artıyor

Bölgedeki durum kötüleştikçe Güney Kore ile kilit müttefiki ABD arasındaki askeri işbirliği artıyor. 5 Haziran'da, Güney Kore'deki bir üsten havalanan bir Amerikan B-1 Lancer stratejik bombardıman uçağı, bir tatbikat sırasında serbest düşen bombaları güdümlü bombalara dönüştüren JDAM kitleriyle donatılmış canlı mühimmatları denedi.

Ayrıca Eylül 2023'te Güney Kore Yüksek Mahkemesi, Kuzey Kore'ye balon kullanarak propaganda broşürleri gönderilmesine ilişkin yasağı kaldırdı. Bu tür eylemlerin büyümesine yanıt olarak Kuzey Kore, Mayıs-Haziran aylarında gübre, çöp, sigara izmaritleri ve kullanılmış bebek bezleri dolu torbaları komşu ülkenin topraklarına düşüren binin üzerinde balon fırlattı.

Batı neden Moskova ile Pyongyang'ın yakınlaşmasından korkuyor?

Rusya ile Kuzey Kore arasında yoğunlaşan yakınlaşma hem Japonya'da hem de Güney Kore'de ve ABD'de endişelere neden oluyor.

Eylül 2022'de Washington, Rusya'nın BM Güvenlik Konseyi yaptırımlarını ihlal ederek Kuzey Kore'den mühimmat, top mermisi ve balistik füze aldığını duyurmuştu.

Güney Kore Savunma Bakanı Shin Won Sik, 14 Haziran'da Bloomberg'e verdiği demeçte, Ukrayna'daki düşmanlıkların başlamasından bu yana Seul'ün Kuzey Kore'den Rusya'ya yaklaşık 10 bin konteyner taşımayı kaydetmeyi başardığını söyledi. Güney Koreli yetkililere göre, yaklaşık 4,8 milyon top mermisi içerebilir.

İki lider arasındaki mevcut müzakerelerin konusu, mühimmat tedarikinin daha da artırılması olabilir. Hem Rusya hem de Kuzey Kore silah ve mühimmat tedarikini ısrarla reddediyor.

Putin'in ziyaretinin arifesinde Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi stratejik iletişim koordinatörü John Kirby, Washington'un Rus liderin Pyongyang'a yaptığı ziyaretten değil, sonuçlarından endişe duyduğunu söyledi. "Bizi endişelendiren, bu iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesidir; bunun yalnızca Ukrayna halkı açısından yaratacağı sonuçlar nedeniyle değil, Kuzey Kore balistik füzelerinin Ukrayna'daki hedeflere karşı hâlâ kullanıldığını bildiğimiz için değil, aynı zamanda olası [Rusya'dan] Kore Yarımadası'nın güvenliğini etkileyebilecek bazı karşılıklı adımlar olabilir” diye ekledi.

Batılı ülkeler ayrıca Rusya'yı, Kuzey Koreli işçilerin işe alınmasının reddedilmesini ve 22 Aralık 2019'a kadar anavatanlarına geri gönderilmelerini öngören BM Güvenlik Konseyi'nin 2017 tarihli 2397 sayılı Kararının aksine, Kuzey Kore'den işgücü kullanmakla suçluyor. Aralık 2023'te Rusya Dışişleri Bakanlığı uluslararası kuruluşlar dairesi müdürü Pyotr İlyiçev, Moskova'nın bu karar kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirdiğini söyledi.

Aynı zamanda, Temmuz 2022'de Rusya'nın Kuzey Kore Büyükelçisi Alexander Matsegora, Kuzey Koreli işçilerin "yüksek nitelikli, çalışkan ve en zor koşullarda çalışmaya hazır" olduğunu bildirdi. Eylül ayında Başbakan yardımcısı Marat Khusnullin, Kuzey Kore'den 20-50 bin inşaatçıyı Rusya'daki inşaat projelerine çekme olasılığından bahsetti.

Şubat 2024'ün sonunda Güney Kore Dışişleri Bakanlığı, Moskova'yı Kim Jong-un'a bağışlanan Aurus arabası nedeniyle BM kararını ihlal etmekle suçladı. Yanıt olarak, Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın resmi temsilcisi Maria Zakharova, Seul'e "mikrofonlara koşmamasını, BM Güvenlik Konseyi Yaptırımlar Komitesi ile temasa geçmesini" tavsiye etti.

Mart 2024'te Moskova, Kuzey Kore'ye yönelik uluslararası yaptırımlara uyumu izleyen bir grup uzmanın görev süresinin uzatılmasına yönelik BM Güvenlik Konseyi kararını veto etti.

Oylamadan önce konuşan Rus sözcüsü Vasily Nebenzya, ABD liderliğindeki Batılı ülkelerden oluşan koalisyonu "Pyongyang'ı boğmaya yönelik benzeri görülmemiş bir politika izlemekle" suçladı.

Beyaz Saray sonunda Moskova'yı, Kuzey Kore'den silah satın alınmasını yasaklayan uluslararası yaptırımların ihlalini örtbas etmeye çalışmakla suçladı.

BM Güvenlik Konseyi, Kuzey Kore'nin ilk nükleer denemesinin ardından 2006 yılında Pyongyang'a uluslararası yaptırımlar uygulamıştı. Sonraki yıllarda Kuzey Kore'nin nükleer ve füze programları geliştikçe yaptırımlar birkaç kez genişletildi.

ABD ve müttefikleri ayrıca Rusya'nın silah tedariki karşılığında Kuzey Kore'ye ekonomik yardım sağlamanın yanı sıra nükleer, füze ve uzay programlarının geliştirilmesine yönelik teknolojileri de paylaşmasından korkuyor.

Bu tür varsayımların nedeni, Putin ile Kim'in Eylül 2023'teki buluşması için yer seçimiydi. İki lider Rusya’da Vostochny Kozmodromu’nda buluştu.

Aynı yılın Kasım ayında Kuzey Kore, Pyongyang'ın daha sonra söylediği gibi Beyaz Saray ve Amerikan askeri tesislerinin fotoğraflarını çeken ilk keşif uydusunu başarıyla yörüngeye fırlattı.

27 Mayıs 2024'te Kuzey Kore ikinci bir uyduyu fırlatma girişiminde bulundu ancak fırlatma aracının ilk aşaması uçuş sırasında patladı. Girişim başarısız oldu.

Tüm bu gelişmeler Batılı devletlerin endişelerini artırıyor.