Kırgızistan'dan Soyadı Kanunu; Rusça'lar Değiştirilecek

HABERRUS - Kırgızistan Parlamentosu, kimlik kartlarında milliyet bölümünü geri getirecek ve soyadlarını ulusal geleneklere göre değiştirmeyi öngören yasa tasarılarını tartışıyor.

Bu tasarı, Rusça son eklerinden (örneğin “-ov”) vazgeçilmesini öneriyor.

Kırgızistan Parlamento Başkanı Nurlanbek Şakiyev, daha önce soyadını “Nurlan Turgunbekovitch”ten “Nurlan Turgunbek Uulu” olarak değiştireceğini açıklamıştı.

Bu adım, Şakiyev’in, Kırgız dilinin etkisini artırmayı hedefleyen politikalarının bir parçası olarak, parlamentoda Rusça konuşmaları yasaklama ve Rusça çizgi film gösterimlerini sınırlama gibi girişimlerinin devamı olarak görülüyor.

Soyadlarında Ulusal Değişiklikler

Kırgızistan’ın Parlamentosu’nda yapılan açıklamaya göre, 2023 sonunda yapılan değişiklikler, Kırgız ulusal geleneklerine ve tarihi mirasına uygun yeni soyadı ve ata ismi yazım seçenekleri sunmayı amaçlıyor.

İlk olarak dört farklı seçenek önerilmişti, ancak karışıklığı önlemek amacıyla tek bir seçenek üzerinde anlaşmaya varıldı.

Bu değişiklik, erkekler için “Uulu” (oğul) ve kadınlar için “Kızı” (kız) eklemeleri yaparak, Rusça son eklerinden kaçınmayı öngörüyor.

Kırgızistan’da bu tür soyadı yazım biçimleri, ülkenin bağımsızlığını kazandığı 1991 yılından bu yana kullanılıyordu ve herhangi bir yasak bulunmamaktaydı.

Ancak, Şakiyev’in bu değişiklikleri yasal olarak getirmeyi önermesi geniş yankı uyandırmış ve onun aktif bir gündem belirleyici olarak tanınmasını sağlamıştır.

Şakiyev’in önceki yasama girişimleri arasında 1918-1953 yılları arasındaki siyasi ve dini baskılara uğramış kişilerin rehabilitasyonu, bayrak ve marş değişiklikleri yer alıyor.

Ayrıca, İngiltere eğitim sistemi temelinde 12 yıllık eğitim modeline geçişi de önermişti.

Başkanlık Hedefleri ve Politikalardaki Değişiklikler

“Oy Ordo” Merkezi’nin Direktörü Igor Şestakov, Şakiyev’in hareketlerinin, özellikle 2027’de başkanlık seçimlerinde mevcut Cumhurbaşkanı Sadyr Japarov’un ikinci dönem için aday olacağı ve Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Kamchibek Tashiev’in yarışa katılmayacağı açıklamalarının ardından, başkanlık için siyasi hırslarını gösterdiğini belirtti.

Şestakov, Şakiyev’in, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Kırgızistan’ın Latin alfabesine geçiş önerisini yorumlamadan geçiştirdiğini ve bunun ülkenin ulusal çıkarlarıyla uyumluluğu hakkında görüş belirtmediğini belirtti.

Şestakov ayrıca, soyadı değişikliklerinin daha önce de Kırgızistan’da hukuki engel olmaksızın gerçekleştirildiğini, ancak şu anki yasa tasarısının tamamen siyasi hedefler taşıdığını ifade etti.

Şakiyev’in önerdiği değişikliklerin çevre sorunları ve enerji arzındaki aksaklıklar gibi daha acil sorunlarla kıyaslandığında oldukça popülist bir yaklaşım olduğunu belirtti.

Bu tür adımların, hava kirliliği gibi sorunları çözmediğini vurguladı.

Dış Politika Etkileri

Tarihçi ve Etnonasyonel Stratejiler Ajansı Direktörü Aleksandr Kobrinskiy, Şakiyev’in soyadı değişikliği önerisinin, samimi bir ulusal birlik sağlama amacı gütmediğini, aksine bu tür bir değişikliğin Kırgızistan’da zaten uzun süredir devam eden bir süreç olduğunu ifade etti.

Kobrinskiy, Şakiyev’in, Rusya karşıtı bir politikayı desteklediğini ve bu sürecin özellikle İngiltere gibi dış güçlerin çıkarlarına hizmet ettiğini söyledi.

Ayrıca, Şakiyev’in, Kırgız parlamentosunda Rusça konuşmanın yasaklanması ve devlet dairelerinde Rusça belgelerin yasaklanması gibi uygulamalarla bu politikayı daha da pekiştirdiğini belirtti.

Kobrinskiy, bu tür yasaların gerçek sorunlara çözüm getirmediğini ve kamuoyunun bu tür popülist hareketlerle oyalandığını, bunun da Kırgızistan için uzun vadede zararlı olacağını savundu.