Ekonomide Soğuma Sinyalleri: Rusya Yeni Bir Dengeye Ulaşıyor
HABERRUS - Geride bırakılan 2024 yılı, Rus ekonomisinin beklenenden hızlı bir büyüme gösterdiği bir yıl oldu.
Bu büyüme, bir yandan işgücü ve mal arzındaki yetersizliklerle, diğer yandan bütçe sübvansiyonlarının, imalat sektörüne yapılan yatırımların ve belirli toplumsal kesimlere yönelik sosyal ödemelerin artışıyla desteklendi.
Bu faktörler özel tüketimi ve bazı sektörlerde üretimi teşvik ederek GSYİH’nin potansiyel sürdürülebilir seviyesinin üzerinde büyümesini sağladı.
Ancak 2025-2026 yıllarında büyümenin, %1,5 seviyesinde dengeye oturması bekleniyor.
2024 yılının Ocak-Kasım döneminde Rus ekonomisi yıllık bazda %4,1 büyüdü ve bu büyüme muhtemelen yıl sonuna kadar korunacak.
Ancak, 2023 yılındaki yüksek büyüme baz etkisi nedeniyle daha fazla bir artış beklenmiyor. Bu sonuç, Ekonomi Bakanlığı’nın 2024 yılı için öngördüğü %3,9’luk büyüme tahminini aşarak, uzun vadeli potansiyel büyüme oranlarının (%1,5-2) oldukça üstünde bir performans sergiledi. Ancak, bu büyümenin nedenleri ve kalitesi rakamların büyüklüğünden daha önemli bir konu.
Büyümenin Kaynakları
2024 yılındaki yıllık büyümenin büyük kısmı ilk yarıda gerçekleşti. Üretim (arz) tarafından bakıldığında, sanayi, perakende ticaret, inşaat ve kısmen tarım sektörü büyümeye katkı sağladı. Ancak, 2024 yılının üçüncü çeyreğinde GSYİH üretim yapısında önemli değişiklikler yaşandı.
Sanayi ve hizmet sektörleri gibi geleneksel büyüme unsurlarının yanı sıra, kamu sektörü (özellikle devlet yönetimi, askeri güvenlik ve sosyal hizmetler) büyümenin %0,8’lik kısmını sağladı.
Talep (GSYİH’nın kullanımı) tarafında ise hanehalkı tüketim harcamaları ve şirket yatırımları büyümeye pozitif katkı sağladı.
Hanehalkı tüketimi, gelirlerdeki hızlı artıştan etkilenirken, şirket yatırımları ise yüksek kârlar ve zorunlu ithalat ikamesi ihtiyacıyla desteklendi. Bununla birlikte, mal ithalatı yıl boyunca stabil bir seyir izledi, ihracat ise bahar aylarından bu yana durağan kaldı.
2025 ve Sonrası: Yavaşlama Beklentisi
Merkez Bankası, 2024 yılının sonunda kredi teşviklerinin etkisinin azaldığını ve bütçe açığının azaltılmasının büyümeye olan katkıyı düşüreceğini belirtti.
Ekonomideki büyüme, 2025 yılında, özellikle 2024’ün yüksek büyüme bazının etkisiyle %1,5-1,8 potansiyel seviyelerine gerilemesi bekleniyor. Bu trendin önümüzdeki üç yıl boyunca devam etmesi öngörülüyor.
İşgücü piyasasındaki sıkışıklık, büyümenin önündeki en büyük engellerden biri olmaya devam ederken, kredi teşviklerindeki azalma ve yatırım ortamındaki belirsizlikler de bu süreci etkileyecek.
Ancak bu duruma rağmen, Rusya ekonomisinin dengeye doğru ilerlediği ve daha sürdürülebilir bir büyüme düzeyine ulaşma yolunda olduğu değerlendiriliyor.