İran’a mesafe koyan Rusya, İsrail’le ilişkileri geliştiriyor
Rusya’nın İran’da inşa ettiği Buşehir nükleer santral inşaatını geciktirmesi, yaptırımlara yeşil ışık yakması ve anlaşması imzalanan S-300 füze savunma sistemini geciktirmesi Tahran’ın sert tepkisine neden olurken, İsrail Moskova ile ilişkileri geliştirmek için atağa kalktı. İran Cumhurbaşkanı Mahmut Ahmedinecat, Moskova’yı hata yapmakla suçlarken, İsrail Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Avigdor Liberman Moskova’da yoğun temaslarda bulundu. Rus basını, Kremlin’in İsrail’e yönelik bakış açısında değişiklik olduğu değerlendirmesinde bulunuyor.
Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı Viktor Zubkov’la bir araya gelen İsrail’li heyet Mavi Akım-2 başta olmak üzere bir çok konuda müzakerelerde bulundu. İki ülke Türkiye üzerinden İsrail’e uzanacak doğalgaz boru hattı ile ilgili ortak çalışma grubu oluşturulmasını kararlaştırırken, Zubkov İsrail’li iş adamlarından Rusya’ya yatırım yapmalarını istedi.
Rusya-İsrail Ticari-Ekonomik İşbirliği Karma Komisyonu eşbaşkanı da sayılan Zubkov, İsrailli işadamlarından Rusya piyasasına daha dikkatli bakmalarını istedi. Rusya Başbakan Birinci Yardımcısı, “İkili işbirliğin anlaşma ve hukuki temelini modernize etmeliyiz. Rusya-İsrail karşılıklı işbirliğimizde somut projeler ortaya koymalıyız. Ekonomik kriz nedeniyle iki ülke arasındaki ticaret hacmi Ocak-Eylül 2009 tarihlerinde yüzde 45,4’e düşmesine rağmen, aramızdaki ekonomik işbirliğin kalkınma potansiyeli ortada. Enerji, sağlık, tarım sanayii ve turizm gibi esas alanlarda işbirliğimiz artacaktır.” dedi.
Mavi Akım-2 doğalgaz boru hattı projesine de atıfta bulunan Zubkov, “Rusya ve İsrail arasında enerji alanında bir Çalışma Grubu oluşturuluyor. Bu kurum, Tükiye toprakları üzerinden Rus doğalgazının İsrail’e yönelik sevkiyatını yapılması için denizaltı boru hattının gerçekleştirilmesine ilişkin çalışmaları koordine edecek. Bu çalışma grubu, enerji alanlarında diğer ortak projeler de yapmayı planlıyor.” diye konuştu.
İsrail Başbakan Yardımcısı ve Dışişleri Bakanı Liberman da konuşmasında, ekonomik kriz ortamında iki ülke arasında ilişkilerin daha da geliştirilmesi gerektiğine işaret etti. Liberman, “İki ülke arasındaki temaslar, ekonomik krizden çıkmayı öngören bir çok soruyu yanıtlayabilmeli. Bu konuda da bilim-teknolojik alanında işbirliğinin artırılmasına destek olmalıyız.” dedi.
Rus basını: Rusya Ortadoğu politikasında İsrail’e bakışını değiştirdi
Kommersant gazetesi, Liberman’ın Moskova ziyaretine geniş yer ayırarak, “Moskova, Ortadoğu politikasında İsrail’e yönelik bakış açısını değiştirdi.” yorumunda bulundu. Moskova’nın artık İran konusunda İsrail’in tepkisini çekecek davranışlardan vazgeçtiğini anlatan Kommersant, “Moskova, İran nükleer programı konusunda tutumunu nihayet belirledi. Rus Dışişleri Bakanlığı’ndaki üst düzey yetkilisi, Tahran’a yönelik yaptırımlar konusunda uzlaşma söz konusu olduğu durumunda Kremlin’in bir köşede seyirci kalmayacağını ve katılacağını anlattı. Bu açıklamalar da Tahran’ın ani tepkisine neden oldu.” dedi.
Bir çok uzmana göre Moskova İsrail’le ortaklık ilişkilerini artırırsa, daha fazla meyve toplayabilir. Rus gazete, “Moskova’da yapılacak Rus-İsrail görüşmeleri de böyle bir ortaklığın artmasına ivme kazandıracaktır. İsrail kaynaklarından edindiğimiz bilgilere göre sayın Liberman en üst liderlerden biri ile de buluşacak.” yorumda bulundu.
Kommersant, daha önce Moskova’da Ortadoğu konferansını planlayan Kremlin’in artık bu konuda acele etmediğini ve eskisi gibi istekli davranmadığını da iddia etti. Gazeteye makale yazan İsrail siyasi uzmanı ise, “Eğer İsrail Rusya ile ciddi ticaret yaparsa, Moskova İsrail karşıtı karara oy vermez.” dedi.