Kırgızistan'da korkulan etnik çatışma; 46 ölü 637 yaralı

Orta Asya'nın stratejik ülkesi Kırgızistan'da nisan ayında gerçekleşen ayaklanma ve yönetim değişikliğinin ardından ülkenin güneyinde etnik çatışmalar yeniden patlak verdi. Devrik Kırgız lider Kurmanbek Bakiyev'in etkin olduğu güney bölgesinde istikrar uzun süredir sağlanamıyor. İki gündür süren Kırgız ve etnik Özbekler arasındaki çatışmalarda en az 46 kişi öldü ve 637 kişi yaralandı. Çatışmalar henüz kontrol altına alınabilmiş değil.

Ria Novosti'nin bölgeden geçtiği bilgilere göre, dün akşam Oş kentinin merkezinde toplanan Kırgız gruplar araçları ateşe verdi, mağazaların camlarını kırdı ve yağmaya başladı. Celalabad ve Batken kentlerinde durumun sakin olduğu kaydedilirken, Oş kent merkezinde toplanan binlerce kişinin trafiği kestikleri ve silahlarla havaya ateş açtıkları belirtiliyor. Geçici Hükümet Başkanı Roza Otunbayeva halkı provokasyonlara karşı uyarırken, Oş, Uzgen, Karasu ve Aravan kentlerinde olağanüstü hal ilan edildi.

Zaman Kırgızistan Gazetesi Oş Muhabiri Nazgül Bostonbayeva'nın verdiği bilgiye göre, güvenlik güçleri olayları kontrol altına aldı. Sokakların boş olduğunu söyleyen Bostonbayeva; "Oş'ta hayat durmuş gibi. Sokalarda insanlar yok. En az 4 askeri helikopter kentin üzerinden durmadan denetim yapıyor. Bazı yerlerde hala dumanlar yükseliyor. Ambulanslar durmadan hastanelere yarılı taşıyor" dedi

Geçici hükümet başbakanı  olarak görev yapan Otunabayeva 27 Haziran'da yapılacak referandumla tam yetkili hükümet başkanı olarak 2012 sonuna kadar görevde kalacak. Oş kentinin Karasu ilçesinde gençler arasındaki küçük bir kavganın büyümesi sonucu insanların yaşamlarını yitirdiğini ifade eden Otunbayeva, kamu binalarının yakıldığını, devlet konser salonunu ateşe vermeye çalışan 5 kişinin de göz altına alındığını söyledi. Bölgede tansiyonun yüksek olduğunu kaydeden Kırgız lider, güvenlik güçlerinden her türlü yasa dışı olaya müdahale etmelerini istedi.

Geçici Hükümet Adalet Bakanı  Azimbek Beknazarov yaşanan olayları, planlı etnik gerilim hareketi olarak değerlendirirken, polisin olayları kontrol altına almak için bölgeye bin kadar güvenlik gücü gönderdiği gelen bilgiler arasında.

KGAÖ  birlikleri olayların bastırılmasında kullanılmayacak

Kırgızistan'da yaşanan gelişmelerle bölgede askeri üsleri bulunan Rusya ve ABD yakından ilgileniyor. Taşkent'te Şangay İşbirliği Örgütü zirvesi yapılırken patlak veren olaylar, zirvenin de gündemine oturdu. Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev bölgede yaşanan istikrarsızlığın bir an önce sonlanmasını isterken, Çin Devlet Başkanı Hu Jintau da Kırgızistan'a her alanda yardımcı olmaya hazır olduklarını söyledi.

Rusya öncülüğünde kurulan Kollektif Güvenlik Anlaşması Örgütü (KGAÖ) askeri birliklerinin bölgede istikrar sağlamak için kullanılmasını düşünmediklerini kaydeden Medvedev, "KGAÖ yapılanması içinde yer alan ülkelere dışardan bir müdahale olduğunda birlik harekete geçer. İç olaylara mdahale örgüt deklarasyonunda yer almıyor." dedi. Medvedev Kırgızistan'da yaşananların sosyal ve ekonomik ihtiyaçları karşılanmayan halkın yönetime karşı tepkisi olarak değerlendirdi. Özbekistan Cumhurbaşkanı İslam Kerimov da yaşananları Kırgızistan'ın iç sorunu olarak gördüklerini ve bölgede istikrarın sağlanması için yardıma hazır olduklarını belirtti.

Oş ketinin de yer aldığı Fergana Bölgesi farklı  etnik toplulukların bir arada yaşadığı bir coğrafya olarak biliniyor. Sovyetler Birliği'nin dağılma sürecinde 1990'da bölgede çıkan etnik çatışmalarda da yüzlerce kişi hayatını kaybetmişti. 5,3 milyon nüfusun yaşadığı Kırgızistan'da yüzde 70 Kırgız, yüzde 15 Özbek ve yüzde 8,4 oranında Rus etnik nüfus yaşıyor. Güney kentleri Celalabad'da Özbek nüfus yüzde 40'lara yaklaşırken, Oş'da oran yüzde 50'leri buluyor.

Marat Ömürov, Faruk Akkan, Bişkek, Moskova, Cihan