Ukrayna'da 12 maddelik ateşkes tehdit altında
Ukrayna’nın doğu bölgesinde devam eden iç savaşı sona erdirmek için Minsk’te imzalanan 12 maddelik protokol açıklandı. Ukrayna, Rusya, AGİT temsilcileri ile yerel bölgeler Lugansk ve Donetsk temsilcileri yol haritasını belirledi. Kısmi çatışmalar sürse de genel olarak ateşkes uygulanmaya başladı. Esir takası, genel af ve insani yardımların ulaştırılmasından sonra Kiev yönetimi yasal değişiklik yaparak Doğu Ukrayna’ya özel statü verecek. Donetsk ve Lugansk’ta erken yerel seçim yapılarak güçlü yerel yönetimler oluşturulacak.
AGİT gözlemcileri Rusya ve Ukrayna sınırını kontrol edecek, Rusya’da milis güçleri ve mühimmat geçişinin engellenmesini garanti edecek. Protokolde yer alan önemli bir maddede karşılıklı olarak tutuklu ve rehinelerin serbest bırakılması. Bin civarında Ukraynalı askerin milis güçlerin elinde ve 200 civarında militanın da Kiev’in elinde olduğu belirtiliyor. Sabah saatlerinde karşılıklı olarak ilk serbest bırakılmalar başladı. Donetsk ve Lugansk’ta yaşanan olaylara katılanlarla ilgili yargılama ya da soruşturma yapılmayacak.
Açıklanan protokole göre diyalog sürecinin teşvik edilmesini isteyen taraflar, insani yardım koridoru açılması, bölgeye uluslar arası yardımların ulaştırılması konusunda işbirliği yapacak. Savaştan ciddi zarar gören Donetsk ve Lugansk’ın imarı için gerekli tedbirler alınacak.
Protokolde yer alan önemli maddelerden biri de tarafların askeri varlıklarını geri çekmesi. Ukrayna ordusu orduyu şehir merkezlerinin dışına çekmeyi kabul ederken, milis güçler de yasal olmayan askeri varlıkları sonlandıracak.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko Minsk protokolünün imzalanmasından sonra yaptıkları telefon görüşmesinde ateşkesin kalıcı olması için yapılacakları ele aldı. AB ülkelerinin ek yaptırım kararını 8 Eylül’e ertelemeleri ve NATO’nun Rusya sınırına yönelik planları Moskova’da tedirginliği sürdürüyor.
Doğu Ukrayna’da tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan eden Lugansk Halk Cumhuriyeti sözde lideri İhor Plotnitski, Minsk protokolünü imzalamalarının bağımsızlık iddialarından vazgeçtikleri anlamına gelmediğini söyledi. Ukrayna ordusunun bölgeden tamamı ile çıkmasını savunan Plotnitski’ye göre, Rusça bölgenin resmi dili olmalı ve Rusya ile özel ekonomik ilişki kurmalarına izin verilmeli. Yerel temsilci esirlerin takası ile ilgili sürecin de birkaç gün içinde başlayacağını belirtti.
Doğu Ukrayna’da uygulamaya konuşan ateşkes ise kısmen ihlal ediliyor. Liman kenti Mariupol’da açılan ateş sonucu bir kadın hayatını kaybetti. Yelevnika tren istasyonunda silah seslerinin duyulduğu, iki sivilin yaralandığı belirtildi. Lugansk bölgesinde iki köprü mayın patlaması sonucu yıkıldı. Avdiivka, Zolote, Lebedinske bölgelerinde Ukrayna askerlerine ateş açıldı.
AB’nin Rusya’ya yönelik ek yaptırım kararını uygulamaya koyması ve Kiev’in AB ile ekonomik işbirliği anlaşmasını onaylaması Kiev-Moskova hattında yeni kırılma noktaları olarak ortaya çıkıyor. Rusya ve Ukrayna arasında 9 Eylül’de yapılacak doğalgaz anlaşması ile ilgili görüşmeler de ateşkesin kalıcı olmasında etkili olacak.