İlham Aliyev: "Sovyetler Birliği'ne Katılımımız Bir İşgaldi"
HABERRUS - Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, ülkesinin 1918 yılında kurulan Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti'**nin, **1920 yılında Sovyet kuvvetleri tarafından işgal edilmesi sonucu yok edildiğini belirtti. Aliyev, El-Erabiya televizyonuna verdiği röportajda, Sovyetler Birliği'ne dahil olmanın, Azerbaycan topraklarının iki parçaya bölünmesine neden olduğunu vurguladı.
Aliyev, 1917 Bolşevik Devrimi sonrasında ortaya atılan "Fabrikalar ve tesisler işçilere, topraklar köylülere, özgürlük halklara" sloganıyla halkın kandırıldığını iddia etti. Azerbaycan'ın kendi bağımsız devletini kurduğunu, ancak Bolşeviklerin bu devleti ellerinden aldığını söyledi. Aliyev, "Biz kendi devletimizi kurduk, ancak Bolşevikler bunu bizden aldı" ifadelerini kullandı.
Zengezur Koridoru'nun Tarihi Kökenleri ve Stratejik Önemi
Aliyev, Zengezur Koridoru olarak adlandırılan ulaşım güzergahının oluşumunu da Sovyet dönemindeki bu işgal ve toprak bölünmelerine bağladı. Nisan 1920'de *Rus ordusunun Azerbaycan'ı işgal ettiğini* ve Kasım 1920'de Sovyet Rusya hükümetinin, Zengezur'u (Azerbaycan'ın Batı Zengezur olarak adlandırdığı bölgeyi) Ermenistan'a devrettiğini belirtti.
Aliyev, "1920 Nisan'ında Rus ordusu Azerbaycan'a girdi ve ülkeyi işgal etti. Aynı yılın Kasım ayında, işgalden sadece birkaç ay sonra, Sovyet Rusya hükümeti, Azerbaycan'ın Zengezur bölgesini alıp Ermenistan'a verdi. İşte böyle Azerbaycan, ana toprakları ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti arasında kalan Batı Zengezur bölgesi nedeniyle ikiye bölündü" dedi.
Bu tarihi süreç, Azerbaycan'ın bugünkü toprak bütünlüğü ve ulaşım sorunlarının temelini oluşturuyor. Zengezur Koridoru, Azerbaycan'ın batı bölgelerini Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti'ne bağlayacak bir ulaşım koridoru olarak planlanıyor. Bu koridor, Ermenistan'ın Sünik bölgesinden geçecek ve Azerbaycan'ın coğrafi olarak bölünmüş topraklarını birleştirme amacını taşıyor.
Sovyet Mirasının Azerbaycan Üzerindeki Etkileri
Aliyev'in açıklamaları, Sovyetler Birliği döneminde Azerbaycan'ın yaşadığı toprak kaybı ve siyasi baskıların günümüzdeki yansımalarını ortaya koyuyor. 1920 yılında Sovyet Rusya'nın Azerbaycan'ı işgali ve ardından Zengezur'un Ermenistan'a devredilmesi, Azerbaycan'ın toprak bütünlüğünün bozulmasına neden oldu.
Bu dönemde, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti (1918-1920), Kafkasya'daki ilk demokratik cumhuriyet olarak kısa bir süre varlığını sürdürdü. Ancak, Kızıl Ordu'nun işgaliyle bu bağımsızlık sona erdi ve Azerbaycan, Sovyetler Birliği'ne dahil edildi. Bu süreç, Azerbaycan'ın topraklarının bölünmesi ve Nahçıvan'ın ana topraklardan kopmasıyla sonuçlandı.
Zengezur Koridoru ve Bölgesel Gerilimler
Aliyev'in Zengezur Koridoru vurgusu, Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki uzun süredir devam eden gerilimin bir parçası olarak görülüyor. 2020 Dağlık Karabağ Savaşı sonrasında imzalanan ateşkes anlaşması, Zengezur Koridoru'nun açılmasını öngörüyordu. Ancak, Ermenistan'ın bu koridora karşı çıkması, iki ülke arasındaki gerginliği türdürüyor.
Azerbaycan, Zengezur Koridoru'nun açılmasını, ekonomik ve stratejik bir gereklilik olarak görüyor. Bu koridor, Nahçıvan'ın ana topraklara bağlanmasını sağlayacak ve Azerbaycan'ın bölgedeki ulaşım ve ticaret imkanlarını genişletecek. Ancak, Ermenistan bu koridoru, egemenliğine bir tehdit olarak değerlendiriyordu.
Ancak geçtiğimiz haftalarda ABD'de başkan Trump'ın arabuluculuğunda iki ülke anlaşmaya vardı. Zengezur koridorunun işletmesi ve güvenliği de 100 yıllığına ABD'ye verildi. ilerleyen aylarda nihai barış anlaşmasının imzalanması bekleniyor.