HABERRUS - ANALİZ - Rusya ve Türkiye arasındaki ekonomik işbirliği son yıllarda istikrarlı bir şekilde büyüyerek yeni rekorlar kırıyor.

Ukrayna- Rusya savaşıyla ciddi sınamalardan geçen ikili ilişkileri önümüzdeki aylarda Kafkaslarda yaşanacak yeni gelişmeler bir kez daha test edecek.

Azerbaycan ile Ermenistan arasında varılan barış anlaşması ve ABD'nin bölgedeki ticari ekonomik ve siyasi rolünün artması, Rusya-Türkiye ilişkilerinde yeni gerilimlere yol açabilir.

Rusya Başbakan Yardımcısı Alexander Novak'ın açıkladığı verilere göre, iki ülke arasındaki ticaret hacmi son beş yılda 2.3 kat artış gösterdi.

2025 yılında 60 milyar dolar seviyesine yaklaşan ticaret hacminin önümüzdeki yıllarda 100 milyar dolar hedefine ulaşması bekleniyor.

Bu hedefe ulaşılık ulaşılamayacağı biraz da ekonomi politiğin seyriyle alakalı olacak.

Enerji İşbirliği Stratejik Önem Taşıyor

İki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerin temelini enerji sektörü oluşturuyor.

Mavi Akım ve Türk Akımı doğalgaz boru hatları, Türkiye'nin enerji arz güvenliğine önemli katkı sağlarken, Akkuyu Nükleer Santrali projesi ise Türkiye'nin ilk nükleer santrali olma özelliğiyle dikkat çekiyor.

Bu mega projeler, Rusya'nın enerji teknolojisi alanındaki uzmanlığını Türkiye'ye transfer etmesine de olanak sağlıyor.

Türk İnşaat Firmaları Rusya'da İz Bırakıyor

Türk inşaat sektörü, Rusya pazarında önemli başarılara imza atıyor.

Moskova City ve Lahya Center gibi ikonik projelerin yanı sıra, çeşitli bölgelerde altyapı çalışmaları yürüten Türk firmaları, bugüne kadar Rusya'da 75.7 milyar dolarlık proje üstlendi.

Toplamda 2.000'e yakın projeyi başarıyla tamamlayan Türk müteahhitlik firmaları, Rusya'nın modern yüzünün şekillenmesinde önemli rol oynuyor.

Turizm ve Kültürel Bağlar Güçleniyor

2024 yılında 6.7 milyon Rus turistin Türkiye'yi ziyaret etmesi, iki ülke arasındaki insan bağlarının ne kadar güçlü olduğunu gösteriyor. Rus turistler sadece tatil amaçlı değil, aynı zamanda konut alımında da aktif rol oynuyor. Türk dizileri, mutfağı ve kültürel ürünlerinin Rusya'da giderek popülerleşmesi, iki toplum arasındaki yakınlaşmayı daha da artırıyor.

Ticaretin Yapısı ve Denge Sorunu

ITC Trademap verilerine göre, Rusya 52.6 milyar dolarlık ticaret hacmiyle Türkiye'nin en büyük ticaret ortağı konumunda. Ancak bu ticaretin %84'ünü Rusya'dan yapılan ihracat oluşturuyor. Rusya, Türkiye'nin toplam ithalatının %13'ünü karşılarken, Türk ihracatının Rusya pazarındaki payı sadece %3 seviyesinde bulunuyor. Bu dengesiz yapı, iki ülke yetkililerinin üzerinde çalıştığı önemli konular arasında yer alıyor.

Yeni İşbirliği Alanları Gelişiyor

Geleneksel olarak enerji, tarım ve inşaat sektörlerinde yoğunlaşan işbirliği, son dönemde yeni alanlara doğru genişliyor.

Rusya İhracat Merkezi verilerine göre, IT ürünleri, alkolsüz içecekler ve atıştırmalık gıdalar gibi sektörlerde önemli fırsatlar ortaya çıkıyor.

Özellikle dijital ekonomi ve yüksek teknoloji alanlarındaki potansiyel işbirlikleri, iki ülkenin gelecek vizyonunda öne çıkıyor.

Engeller ve Çözüm Arayışları

Türkiye'nin uyguladığı %16.2'lik ortalama gümrük vergisi ve AB uyumlu standartlar, Rus ihracatçıları için önemli zorluklar oluşturuyor.

Bazı Rus ürünlerine uygulanan anti-damping önlemleri de ticaretin önündeki engeller arasında sayılıyor.

Uzmanlar, bu sorunların aşılması için iki ülke arasında daha kapsamlı ticaret anlaşmaları yapılması gerektiğine dikkat çekiyor.

Tarihsel İşbirliğin Geleceğe Yansımaları

1921 Moskova Antlaşması'yla temelleri atılan modern Rusya-Türkiye ilişkileri, 1997 Mavi Akım anlaşması ve 2010'da kurulan Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi ile stratejik ortaklık seviyesine ulaştı. Bugün geldiği noktada, iki ülke arasındaki ekonomik bağların sadece ticaretle sınırlı kalmadığı, karşılıklı yatırımlar ve teknoloji transferi boyutuna da ulaştığı görülüyor.

Coğrafi Konumun Stratejik Avantajı

Türkiye'nin Avrupa, Asya ve Afrika arasındaki köprü konumu, Rusya için büyük önem taşıyor.

Karadeniz'e erişimde kritik rol oynayan boğazlar, Rusya'nın uluslararası ticaretinde Türkiye'yi vazgeçilmez bir lojistik merkez haline getiriyor.

Bu stratejik avantaj, iki ülke arasındaki ekonomik işbirliğinin gelecekte daha da derinleşeceğinin en önemli göstergelerinden biri olarak değerlendiriliyor.

Jeopolitik gerilimler, Ukrayna-Rusya savaşının bölgeye etkileri ve Kafkaslarda özellikle Azerbaycan ve Ermenistan arasında varılan barış antlaşması ve ABD'nin Zengezur koridorunun işletmesini alarak bölgeye hızlı giriş yapması olmak üzere yaşanan yeni gelişmeler, Türkiye-Rusya ilişkilerinde yeni test alanlarının açılacağı manasına da geliyor.

Birbirinin tamamlayıcısı iki ülke olarak pragmatik yaklaşımla geliştirilen ikili ilişkilerin önümüzdeki yıllarda belirlenen hedeflere doğru emin adımlarla mı ilerleyeceği yoksa, zirveye erişen ilişkilerin giderek gerileyerek mi devam edeceği yakın zamanda belli olacak.