ABD ve Rusya yeni START anlaşmasında mutabakat sağladı
ABD ve Rusya 5 Aralık'ta süresi dolan stratejik silahlarda indirim anlaşmasının (START-1) yerini alacak yeni anlaşmada mutabakat sağladı. ABD Başkanı Barack Obama ile Rusya Devlet Başkanı Dmitri Medvedev'in yaptıkları telefon görüşmesinde anlaşmanın son şekli ile ilgili fikir birliğinde oldukları açıklandı. Böylece bir yıldan fazla zamandır devam eden nükleer silahsızlanma anlaşmasında tarihi bir adım atılmış oldu. Yeni anlaşma 8 Nisan'da iki liderin Prag'da gerçekleştirecekleri zirvede parafe edilecek.
Beyaz Saray'dan yapılan açıklamada yeni anlaşmanın iki ülke yönetimlerinin nükleer güvenlik ve nükleer silahsızlanmadan yana olduklarının göstergesi olduğu belirtildi. Beyaz Saray, yeni anlaşmanın iki ülke arasında sorun olan füze kalkanı ile ilgili herhangi bir kısıtlama içermediğine dikkat çekti. Rusya'nın nükleer saldırı silahları kadar, nükleer savunma silahlarının da anlaşmada yer alması girişiminin dikkate alınmadığı değerlendirmesi yapılıyor.
Kremlin de yeni anlaşmada mutabakat sağlandığını doğruladı. Yeni anlaşmanın 1991 yılında imzalanan START-1 anlaşmasının yerini alacağı kaydedilen açıklamada, 24 Mayıs'da iki ülke arasında imzalanan Stratejik Saldırı Silahlarında İndirim Anlaşması (SORT)'nın da yeni anlaşmada kapsama alındı. Açıklamada, yeni anlaşmanın 1991 yılında imzalanan START-1 anlaşması ve karşılıklı güven, şeffaflık ve öngörülebilirlik ilkelerinin temel alınarak hazırlandığına dikkat çekildi.
Yeni anlaşmada öngörülen limitler şu şekilde:
- Savaş başlıkları 1550'ye indirilecek, yaklaşık olarak üçte birlik bir indirim öngörülüyor.
- Kara, deniz ve hava fırlatma sistemleri 700'e çekilecek, yüzde 50 indirim planlanıyor.
Anlaşmaya göre taraflar kendi stratejik silahlarının kompozisyon ve yapılandırmasında serbest olacak. Kremlin'in açıklamasında stratejik savunma ve saldırı silahlarının pozisyonlarının denetimi ile ilgili bağlayıcı bir durumun olduğu belirtiliyor. Anlaşmada öngörülen hedeflerin 10 yıl içinde gerçekleştirilmesi planlanıyor.
Obama, 12-13 Nisan'da Washington'da yapılacak nükleer zirvededen önce anlaşmanın parafe edilmesi için çaba sarfediyordu. Nükleer silahlardan arındırılmış bir dünya için yapılacak zirveye 40'dan fazla ülke davet edildi. Yeni anlaşmanın parlamentolardan onaylanması ise bir kaç aylık bir süre daha alabilecek. Rusya parlamentosu Duma'da nükleer savunma sistemlerinin de anlaşmada yer almaması nedeni ile onay konusunda yoğun tartışmaların yaşanabileceği belirtiliyor.
ABD Başkanı Barack Obama, Temmuz ayında gerçekleştirdiği Moskova ziyaretinde Rusya Devlet Başkanı Medvedev’le yeni anlaşma konusunda mutabakata varmıştı. Rusya’nın halen 3909 nükleer başlık ve 814 taşıyıcı sistemi bulunurken, ABD’nin 5576 nükleer başlık ve 1198 taşıyıcı sistemi var.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan