Lenin de Rus diplomatların gizli belgelerini yayınlamış
ABD’li diplomatların gizli yazışmalarını açıklayarak dünya gündemine damgasını vuran Wikileaks sitesine ait taktiğin ilk kez eski SSCB kurucusu Vladimir Lenin tarafından başlatıldığı ortaya çıktı. O dönemde internet olmadığı için Lenin yazılı basından yararlanarak eski Çarlık Rusyası ve Geçici Hükümet’e ait gizli belgeleri dünyaya ifşa etmiş. Bolşevik liderin açıkladığı belgeler arasında İngiltere-Rusya-Fransa üçlüsünün Osmanlı İmparatorluğu topraklarını paylaşmasını öngören gizli anlaşmalar da var.
Sovyet diplomat ve akademisyen Vladimir Potyemkin’in yazdığı ve Moskova’da devlet OGIZ yayınevinin 1945’te yayınladığı “Diplomatiya Tarihi” adlı kitaba göre Lenin eski iktidarları “rezil” edebilmek için ilginç bir taktik uygulamış. Bolşevik lideri, eski iktidardan kalma gizli belge ve yazışmaların yayınlanmasını talep etmiş.
Yazar Potyemkin, “Lenin’in yayınladığı gizli belgeler tüm dünyayı sarstı” tanımlamasında bulunuyor. Sovyet yazara göre 1917 Ekim Bolşevik Devrimi’nden hemen sonra Çarlık Rusyası ve Geçici Hükümeti’ne ait gizli belge, yazışma ve sözleşmelerin yayınlanması için Sovyet Rusyası Dışişleri Komiserliği’ne bağlı komisyon oluşturuldu. Dışişleri Komiseri Lev Trotski, konuyla ilgili tayfa Markin’i görevlendiriyor. Markin, yanına başka Bolşevik askerleri de alarak eski Dışişleri Bakanlığı arşivlerinde inceleme başlatıyor.
İlk günlerde eski Çarlık diplomatları yeni yönetimin arşivle ilgili çalışmasına direniş de gösterdi. Troçki bu durumda Markin’e özel koruma ve zırhlı oda sağlıyor. Gece gündüz çalışan Markin, arşivlerden elde ettiği gizli belge ve yazışmaları Troçki’ye aktarıyor. Troçki-Lenin buluşmasının ardından Sovyet yönetimi 100 anlaşma başta olmak üzere binlerce gizli belgeyi Kasım-Aralık 1917’te Pravda, İzvestia ve Raboçiy Soldat gazetelerinde yayınlıyor. Sonra bu yayınlar yedi kitap şeklinde de basılıyor.
Osmanlı kağıt üzerinde paylaşılmıştı
Lenin’in girişimleriyle devrimci basında yayınlanan gizli belgeler arasında
Osmanlı topraklarını paylaşılmasını öngören gizli Sykes-Pico anlaşması (görüşmeleri İngiliz diplomat Mark Sykes ve Fransız meslektaşı Georges Pico yürütüyordu) da yer aldı: 1916’ta imzalanan anlaşmaya daha sonra Rusya da katıldı. Gizli anlaşmanın tamamı Pravda gazetesinin 23 Kasım 1917’te yayınlandı.
Daha sonra İngiliz Manchester Guardian gazetesi de yayınlayınca Arap dünyası şoke oldu: İngilizler daha önce Araplara “Bağımsız Arap Devleti” kurulması vaadine bulunmuştu. Bunun karşılığında da Araplar İngiltere’nin yanında yer alarak Türklere karşı direniş başlatmıştı.
Lenin’in yayınlattığı belgeler arasında Çarlık Rusyası’nın Japonya ile 3 Temmuz 1916 tarihli gizli sözleşmesi de var: Sözleşmeye göre, her iki devlet Çin’de nüfuzunu artırmak isteyen üçüncü ülkeye karşı ortak mücadele edecek.
Lenin ayrıca, Rusya’nın İtalya ve Almanya ile imzaladığı sözleşme ve ABD, İngiltere, Fransa büyükelçilerinin faaliyetlerini anlatan belgeleri de yayınlatmış. Eski Rus diplomat ve bürokratlar Lenin’in Wikileaks tarzı çalışmalarını sabotaj etmeye çalışırken, Bolşeviklere muhalif güçler tıpkı şimdiki siyasi ve diplomatlar gibi davranarak , “Belgelerde yeni bir şey yok” dediği ortaya çıktı.
Lenin'in “wikiLeaks”inin yapımcısı Markin ise bir yıl (Haziran 1918) sonra pusuya düşürülerek öldürüldü.
Fuad Seferov, Moskova, Cihan
