Rusya'da terörün arkasındaki gerçekler - ANALİZ
Rusya'nın başkenti Moskova'nın en büyük havalimanı Domodedovo'ya elini kolunu sallayarak giren teröristler 24 Ocak günü üzerlerinde bulunan düzeneği patlatarak 35 kişinin ölümüne, 180 kişinin de yaralanmasına neden oldu.
Rusya Başbakanı Vladimir Putin ilk verilere göre saldırının Çeçenistan kaynaklı olmadığını söyledi. Devlet Başkanı Dmitri Medvedev de saldırının, Rusya'nın ekonomik modernizasyon hamlesini durdurmak isteyenlerin işi olduğunu savundu. Rus ekonomisinde enerji sektörünün ağırlığı çok büyük ve hükümet enerji dışı sektörlerde gelişme sağlamak amacıyla yabancı sermayeyi ülkeye çekme hamlesi başlatmıştı. Önce iptal ettiği ardından da 2-3 saatliğine de olsa gitmeye karar verdiği Davos zirvesinde konuşan Medvedev, yabancı yatırımcıları Rusya'ya davet etti. Nitekim konuşmasında saldırganların amacının kendisini Davos zirvesinden alıkoymak olduğunun altını çizdi ve ekledi: "Rusya'nın geleceği parlak, yatırımlarınızı bekliyoruz. Yabancı yatırımların güvence altına alınması için özel bir fon da kurduk." Tunus, Mısır, Yemen, Sudan ve diğer Ortadoğu ülkelerinde yeniden yapılanma süreçlerinin yaşandığı bir dönemde Rusya'nın başının terörle meşgul edilmesini de bir tarafa not etmek gerekiyor.
Öte yandan, terörün arkasında Rusya'nın Kafkaslar’daki baskıcı yönetiminin olduğunu iddia eden batılı kaynaklar karşısında Moskova, Irak ve Afganistan’ı işaret ederek 'Senin teröristin iyi', 'benim teröristim kötü' şeklindeki çifte standarttan rahatsızlığını vurguluyor. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından bu yana Kafkas kaynaklı terörden çok çeken Rusya, birinci ve ikinci Çeçenistan savaşlarının ardından bölgenin geri kalmışlığının giderilmesi için önemli çabalar ortaya koydu. Kafkaslarda geçen yıl olağanüstü hali kaldıran Kremlin, ekonomik ve sosyal kalkınma için Kuzey Kafkasya Bölgesini oluşturdu. Kremlin'in atadığı bölge valisi Aleksander Hloponin bir kaç hafta önce 13,7 milyar dolar değerinde 37 dev projenin hayata geçirileceğini ilan etti. Federal bütçeden milyarlarca ruble her yıl bölge yönetimlerine aktarılıyor. Ancak aşiret yapıları, rüşvet ve yolsuzluk gibi önemli problemler nedeni ile bu kaynaklar bölge halkına ulaşmıyor.
Doğru İslam'ın gençlere anlatılamadığını düşünen Rusya yönetimi, 20 milyon Müslümanın ihtiyacının karşılanması için üniversite ve okulların açılmasından, İslami yayınlar yapan devlet televizyonunun kurulmasına kadar destek veriyor. Gerek yerel bürokratların işgüzarlıkları, gerekse bir araya gelemeyen Müslüman toplumun müftülük seviyesindeki temsilcileri konuyu birinci elden ele alıp değerlendiremiyor. Halkın inançlarını yaşama ve doğru İslam'ı anlama ve anlatma konusunda ciddi sorunlar olduğu ortada. Bu açığın farkında olan el-Kaide veya Vahhabi akımlar bölgede kolaylıkla zemin bulabiliyor.
Saldırgan Kafkas kökenli
Tüm bu arka planın üzerinde saldırıyı yapanlarla ilgili diğer gelişmeler teknik boyutta kalıyor. Saldırıyı, Kafkas Emiri olarak bilinen Doku Umarov'un terör örgütü ile paralel hareket eden Dağıstan merkezli Nogay Tugayları örgütünün gerçekleştirdiği üzerinde duruluyor. Son beş ayda örgüte yönelik operasyonlarda en az 90 militan öldürüldü. Domodedova bombalamasının da intikam amacı güttüğü tahmin ediliyor.
Rusya Soruşturma Komisyonu Sözcüsü Vladimir Markin, 35 kişinin ölümüne ve 180 kişinin de yaralanmasına neden olan intihar eylemcisinin Kuzey Kafkasyalı ve 20 yaşında olduğunu açıkladı. Markin'e göre Dış Hatlar karşılama salonunda gerçekleşen saldırının birinci hedefinde yabancılar vardı. Eylemin daha çok ses getirmesi için yabancılara yönelik gerçekleştirilmiş olabileceği üzerinde duruluyor.
Çeçen gençlerin hafta içinde düzenledikleri 'acınız yüreğimizde' mitingi yaraya merhem olmaya çalışsa da, her saldırının Rus toplumu ile Kafkas halkları ve Müslüman toplumlar arasında onarılmaz yaralar açtığı kesin.
Rusya seçim atmosferine giriyor
Rusya'da bu yılın sonunda parlamento seçimleri, 2012 Mart ayında da Cumhurbaşkanlığı seçimleri var. Yüzde 7 seçim barajının bulunduğu Duma seçimleri için ulusalcı çizgisi ile bilinen Vladimir Jirinovski'nin Liberal Demokrat Partisi (LDPR) tam sınırda duruyor. Kafkaslarda yüzde 0,05 destek bulabilen Jirinovski'nin partisi Rus ırkçı ve dazlak gruplarından daha çok oy devşirmeye kilitlenmiş durumda. Jirinovski, Rusya'nın bir numaralı devlet kanalında Kafkas halklarını küçümseyen açıklamaları ile daha geçen pazar günü gündeme geldi. Domodedova saldırısından iki gün önce de Çeçenistan, İnguşetya ve Dağıstan yerel parlamentoları Jirinovski'yi bölücülükle suçladı ve LDPR'nin kapatılması için Duma'ya başvuruda bulundu. Malesef siyasi kavgalar toplumsal ayrışma, nefret ve ötesinde saldırganlığa varan tehlikelerin gelişimine zemin oluşturabiliyor.
Faruk Akkan, Moskova, Cihan