Kommersant yayınevine bağlı  Rus Ogonyok dergisi, ülkeye bağlı Çeçenistan Cumhuriyeti’nin yıllarca süren savaşın ardından kalkınması ve kurtuluşu açısından İslam dini gibi en güçlü dermanını bulduğunu yazdı.

Rus yazar German Sadulayev’in kaleme aldığı ve “En güçlü ilaç” başlıklı yazıda Çeçenistan’da yaşanan gelişmeleri anlamak için bölgeyi gezmekte fayda olduğu belirtildi. Bölgede incelemede bulunarak kendi izlenimlerini Ogonyok’a aktaran yazar Sadulayev, “Savaş Çeçenistan’ı harabeye çevirdi. Ama savaş Çeçenistan’ın yüzünü İslam’a çevirdi. Bu dönüş kurtuluş olabilir.” yorumunda bulundu.

Bölgenin Şali kentini örnek veren Sadulayev, “Şali Çeçenistan’ın göbeği. Çeçenistan’da olup bitenleri gerçek anlamda ancak bu kentten anlamak mümkün. Moskova’dan burayı anlayamazsınız: ancak rakamlar, yardımlar, sübvansyonlar, ya da 40 veya 60 terörist. Ki onlar ormanlara koşuyor.” dedi.

Şali kentinde camilerin hergün beş kere ezan sesleriyle vatandaşları namaza davet ettiğini anlatan yazar kentte alkolün satılmadığını belirtti. Makalede, “Apaçık şekilde içki içen yok, tüm etkinlikler alkolsüz. Sigara içen de az. Büyüklerin yanında sigara içmek olmaz, ama her zaman yanında yaşta büyük birisi bulunuyor, bu yüzden yetişkin erkekler gizlice sigara içiyor ve tıpkı öğrenciler gibi sigara izmaritlerini yumruklarında saklıyor. Hastane ve okullar dahil resmi kurumlarda başı açık bayan yok gibi. Televizyon bayan sunucularının çoğunun başı örtülü. Şali kentinde kuaför sahibi güzel saç modelli bir bayan reklamı asınca, kent yönetimi bayanın başörtülü reklamının olmasını istedi... Yerel televizyon kanallarında sürekli dua ve vaazların canlı yayını yapılıyor. Çeçenistan makamları Ortodoksluğa da sahip çıkıyor. ” denildi.

İnternet, savaştan daha beter

Yazar Sadulayev makalesinde Çeçenistan’la ilgili bazı eleştirilerde de bulunuyor. Bazı gençlerin uyuşturucu tuzağına düştüğünü, yasaklara rağmen alkol kullandığını, bazı bayanların kurtaj yaptırdığını anlatan yazar, “Sokağa bırakılan çocuklar görülebiliyor” eleştirisinde bulunuyor.

Eczane ve mağazalarda ürün satabilmek için çeşitli hileler yapıldığından yakınan Sadulayev, vatandaşların elinden cep telefonu da düşmediğini dikkat çekiyor: “Cep telefonu iletişimi, uydu antenli televizyon ve internet tehlikeli yayınların kaynağı”

Savaşın Çeçen toplum temellerini yıkamadığını, ancak günümüzde internetin bu açıdan savaştan daha kötü olduğunu kaydeden yazar, “Şimdi siz söyleyiniz: Bu durumda neler yapabiliriz? Tüm insani değerleri mi ilan edelim? Laik eğitim ve laik terbiyeyi mi öne sürelim? Açıkca dini görevi yapmak, namaz kılmak ve camiye gitmek şükranlıkla karşılanıyor. İnsanlar her zaman olduğu gibi dinde teselli ve huzur buluyor... Devletin dini yaşama müdahele etmesi ve dinle fazla sıkı “ilişkiler” kurması hem devlete hem de dine zararlı. Fakat Çeçenistan’da geleneksel İslam’a destek hayırlı olmakta: Laik değerler insanların akıl ve içlerindeki boşluğu dolduramıyor. Güçlü hastalığa karşı en güçlü ilaç tercih edilmiştir. Başka türlü olamaz. Fakat dine destek makamların insanların sivil hayatlarını kurma yükümlülüklerini ortadan kaldırmıyor. Yoksa oruç ve dualar da yardımcı olamaz.”dedi.

Fuad Seferov, Moskova, Cihan