HABERRUS - İngiltere ile Rusya arasında Karadeniz’de yaşanan gergin anların planlı olduğu ortaya çıktı. İngiliz Savunma Bakanlığı’nın bir otobüs durağında bulunan gizli belgeleri olay öncesi, İngiltere’nin birçok ihtimali ve riskleri göz önüne alarak planlama yaptığını gösterdi.

BOLD’da yer alan habere göre İngiltere, bir hafta içerisinde Karadeniz’de Rusya ile ciddi bir gerginlik yaşadı. Rusya, Kırım açıklarında karasularına giren İngiltere’ye ait HMS Defender adlı destroyere uyarı ateşi açtı ve güzergahına uçaklardan bombalar bıraktı.

İngiltere ise geminin geçtiği karasularının Kırım’a, dolayısıyla Ukrayna’ya ait olduğunu iddia etti ve güzergah üzerine bombalar bırakıldığı haberini yalanladı.

İngiltere’de bir otobüs durağında bulunan İngiliz Savunma Bakanlığı’na ait gizli belgeler ise İngiltere’nin olayı planlı olarak gerçekleştirdiğini, risklerini göze alarak planladığını ve gemiye BBC ve Daily Mail gibi basın kuruluşlarını alarak bağımsız kaynaklarca doğrulanmasını sağlamaya çalıştığı ortaya çıktı.

KARADENİZ’DE TANSİYONU YÜKSELTEN GEÇİŞ

Rusya, Çarşamba günü Kırım yakınlarında karasularını ihlal etmekle suçladığı bir İngiliz savaş gemisine yönelik uyarı atışı yaptığını ve ‘HMS Defender’ adlı bu geminin güzergahını bombaladığını açıklamıştı.

Rusya Savunma Bakanlığı, Sivastopol açıklarındaki geminin bunun üzerine rotasını değiştirerek Rus karasularından ayrıldığını ifade etmişti. İngiltere ise gemisine Rus donanmasınca uyarı ateşi açıldığına ya da güzergahının bir Su-24 savaş uçağı tarafından bombalandığına dair iddiaları yalanlamış ve ‘Defender’ın Ukrayna sularında seyrettiğini bildirmişti. İngiltere dahil uluslararası kamuoyunun büyük bölümü, Rusya tarafından 2014 yılında ilhak edilen Kırım’ı halen Ukrayna’nın bir parçası olarak tanıyor. Kırım açıklarındaki karasularının da halen Ukrayna’ya ait olduğu kabul ediliyor.

OTOBÜS DURAĞINDA ISLANMIŞ HALDE BULUNAN ‘GİZLİ’ BELGELER

İngiliz Savunma Bakanlığı’na ait gizli belgeler, Kent şehrindeki bir otobüs durağında Salı sabahı yani HMS Defender’in geçişi daha gerçekleşmeden bulundu. Ancak BBC olayı Pazar günü duyurdu.

Belgelerde İngiliz Kraliyet Donanması’na ait Type 45 sınıfı HMS Defender ve İngiliz Ordusu’na ait dokümanlar bulunuyor.

Bulunan belgelerin bir kısmında HMS Defender’in Kırım yakınlarından geçmesi durumunda Rusya’nın muhtemel tepkileri irdeleniyor.

Diğer belgeler ise ABD ve NATO askerlerinin çekilmesinin ardından Afganistan’da İngiltere’nin bir miktar asker bulundurması ihtimali değerlendiriliyor.

SORUŞTURMA AÇILDI

Otobüs durağında bulunan belgelere ilişkin soruşturma açıldığını duyuran İngiltere Savunma Bakanlığı, bir çalışanın belgelerin kaybolduğuna dair bakanlığı bilgilendirdiğini belirterek, “Daha fazla yorum yapmak uygun olmaz” ifadeleri kullanıldı.

BBC, otobüs durağının hemen arkasında ıslanmış haldeki belgeleri bir vatandaşın bulduğunu ve e-mail’ler ve Power Point sunumlarında oluşan belgelerin gizli olduğunu anlamasından sonra yayın kuruluşuna bilgi verdiğini bildirdi.

GEMİNİN SİLAHLARI GİZLENDİ, HELİKOPTER HANGARA İNDİRİLDİ

Belgelerde HMS Defender’ın görevi ‘Ukrayna karasularından masum bir geçiş’ olarak adlandırılıyor. Geçiş sırasında Rusya’nın agresif karşılık verme ihtimaline karşı geminin silahlarının gizlendiği ve helikopterinin hangara çekildiği kaydediliyor.

HMS Defender’ın ‘Op Ditroite’ adı verilen ve Çarşamba günü gerçekleştirilen görevi ile ilgili son üst düzey görşmelerin Pazartesi günü yapıldığı ifade ediliyor.

Belgelerde İngiliz Ordusu’nun Daimi Ortak Karargahı’ndan bir yetkilinin, “Olası hoşgeldin partisinden ne anlıyoruz” ifadeleri kullanılıyor.

“OPERASYONEL FAALİYETE GEÇİŞİN ARDINDAN…”

Yine belgelerde İngiliz Donanması’na ait Queen Elizabeth uçak gemisi komutasındaki Görev Grubu’nun Rus savaş gemileri ile Doğu Akdeniz’deki ‘son karşılaşmalarının (etkileşim)’ da beklentilerle uyumlu olduğu ifade ediliyor. Ancak İngiliz yetkililer Karadeniz’deki son olay sonrası bu durumun değişeceğini ifade ediyor.

Belgelerde, “Savunma angajman faaliyetinden operasyonel faaliyete geçişin ardından, RFN (Rus donanması) ve VKS (Rus hava kuvvetleri) etkileşimlerinin daha sık ve iddialı hale gelmesi kuvvetle muhtemeldir” deniliyor.

GÜZERGAH İHTİMALLERİ VE OLASI TEPKİLER DEĞERLENDİRİLDİ

HMS Defender’ın Ukrayna’daki Odesa Limanı’ndan Gürcistan’daki Batum Limanı’na seyri için 2 güzergah ihtimalinden bahsediliyor.

Güzergahlardan birisi Rusya ile Ukrayna arasındaki tartışmalı sulardan ve Rusya tarafından işgal edilen Kırım’ın güneybatı ucuna yakın bir noktadan geçiyor.

Bu güzergahın kullanılması durumunda Rusya’nın vereceği tepki konusunda 3 ihtimal sıralanıyor. Rusya’nın agresif şekilde karşılık vermesi durumunda telsizden uyarı, Rusya sahil güvenlik gemilerinin 100 metreye kadar yaklaşması ve uçaklar tarafından taciz gibi ihtimallerin bulunduğu kaydediliyor.

RUSYA’DAN KORKTU VE KAÇTI DEDİRTMEMEK İÇİN BU ROTA SEÇİLDİ

Tartışmalı sulardan uzak geçen diğer alternatif rotanın seçilmesi durumunda ise Rusya ile karşı karşıya gelinmeyeceği ifade ediliyor. Ancak bu durumda Rusya’nın İngiltere’yi ‘korkmak ve kaçmakla’ suçlayacağı belirtiliyor.

Ayrıca Rusya’nın bu durumu İngiltere’nin Kırım karasularının Moskova’ya ait olduğunu geç de olsa kabul ettiği şeklinde yorumlayacağı kaydediliyor.

BASIN KURULUŞLARI BİLİNÇLİ OLARAK DAVET EDİLMİŞ

Belgelerden İngiliz Savunma Bakanlığı’nın geçiş için basın kuruluşlarını bilinçli olarak davet ettiği anlaşılıyor. Gemideki BBC ve Daily Mail gibi basın kuruluşlarından ‘iliştirilmiş muhabirlerin’ bulunmasının HMS Defender’ın eyleminin bağımsız olarak doğrulanması için bir seçenek sunduğu ifade ediliyor.

RİSKLER GÖZE ALINMIŞ ‘HESAPLI BİR ADIM’

Belgelerdeki tartışmalardan HMS Defender’ın görevinin İngiliz hükumetinin Ukrayna’ya desteğini göstermek için riskleri göze alınmış ‘hesaplı bir adım’ olduğu anlaşılıyor.

Bulunan belgeler arasında Brexit sonrası Avrupa ülkeleri ile savunma işbirliği ve ABD-İngiltere Savunma Diyaloğu’na ililişkin belgeler ve dökümanlar da bulunuyor.

Belgelerin genelde düşük seviyede gizlilik derecesine sahip olduğu ancak Afganistan’da ABD ve NATO’nun зekilmesinden sonra küçük bir özel birlik bırakılmasına dair görüşlerin gizlilik derecesinin oldukça yüksek olduğu belirtildi.

BBC, bu konuya ilişkin ele geçen belgelerin Afganistan’daki İngiliz askerlerinin ve diğer personelin güvenliğini tehlikeye düşüreceğini belirterek dokümanın ayrıntılarına ilişkin haber yayınlamama kararı aldı.

“BU KEZ DOĞRUDAN HEDEFİ VURURUZ”

İngiltere ile Karadeniz’de askeri gerginlik yaşayan Rusya, karasularına yönelik ihlallerin tekrarlanması halinde, uyarılarını dikkate almayan savaş gemilerini vuracağını açıklamıştı.

Olay sonrası gazetecilere konuşan Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergey Ryabkov, gelecekte ‘benzer ihlaller’ gerçekleşmesi halinde ne yapacaklarına dair bir soru üzerine, uyarılarının sonuç vermemesi durumunda yine ateş etmeye hazır olduklarını belirtti.

‘Uluslararası hukuka saygı göstermeleri’ için çağrıda bulunabileceklerini söyleyen Ryabkov, “İşe yaramaması halinde, bombalayabiliriz. Ama bu kez yoluna değil, doğrudan hedefin üzerine” diye ekledi.

İNGİLİZ BÜYÜKELÇİ BAKANLIĞA ÇAĞRILDI

Yaşanan gerginlik nedeniyle Rusya, İngiltere’nin Moskova Büyükelçisi Deborah Bronnert’i de Dışişleri Bakanlığına çağırdı. İngiliz büyükelçiye Moskova’nın tepkisinin ‘sert’ şekilde iletildiği açıklanırken Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova da Londra’yı ‘utanmazca’ yalan söylemekle suçladı.

Gazetecilere açıklamada bulunan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov da İngiltere’nin ‘kasıtlı ve önceden tasarlanmış bir provokasyon’ gerçekleştirdiğini iddia ederken benzer eylemlerin tekrarlanması ve ‘daha ileri gitmesi’ halinde Rusya’nın sınırlarının yasal olarak savunulması açısından ‘tüm seçeneklerin’ değerlendirilebileceğini ifade etti.

“RUSYA’NIN KARARLILIĞINI TEST ETTİ”

Rus donanması kumandanı Amiral Nikolay Yevmenov da İngiliz destroyerinin hamlesinin açıkзa kışkırtıcı olduğunu ve Rusya’nın kararlılığını test etmek amacıyla uyarıları göz ardı ettiğini kaydetti.

St. Petersburg’da gazetecilere verdiği demeçte Yevmenov, “Nasıl tepki vereceğimizi görmeye geldiler ve sadece silahlı güce tepki gösterdiler. Donanmamız provokasyonu durdurmak için yetkin ve güvenli bir şekilde hareket etti” diye konuştu.

Deniz güvenliği uzmanı ve İngiltere Kraliyet Deniz Kuvvetleri’nden emekli albay Mark Gray, Reuters’e verdiği demeçte, “Bu, Rusya’nın Kırım konusundaki kararlılığını test etmek için yapıldı” iddiasında bulunmuştu. Kırım açıklarında Çarşamba günü yaşanan vaka, Moskova’nın Soğuk Savaş’tan beri bir NATO savaş gemisini engellemek için gerçek mühimmat kullandığını ikrar ettiği ilk olay oldu.

BBC VE RUSYA GÖRÜNTÜLERİ YAYINLADI

Moskova, İngiliz gemisinin Rus Donanması’nın Karadeniz filosunun karargahı olan Sivastopol limanı yakınlarındaki Fiolent Burnu civarında Rus sularına 3 kilometre kadar girdiğini savunuyor.

İngiliz yayın kuruluşu BBC, bir Rus sahil güvenlik gemisinden İngiliz gemisine, rotasını değiştirmemesi halinde ateş edeceği uyarısı yaptığını gösteren görüntüleri yayınladı.

Videoda ağır aksanlı bir Rus sesi, İngilizce olarak “Eğer rotayı değiştirmezsen ateş edeceğim” diyor. BBC, ateş edildiğini ve 20 kadar Rus uçağının İngiliz gemisini üzerinde uçtuğunu bildirdi; ancak bombaların düştüğünü göstermedi.

Rusya ise İngiliz gemisine yakın uçan bir Rus SU-24 bombardıman uçağı ve insansız hava aracından çekilmiş görüntülerini yayınladı. Rusya Savunma Bakanlığı’nın paylaştığı görüntüler Rus jetlerinin destroyere yakın uçtuğunu, ancak herhangi bir bomba düşmesi veya uyarı atışı yapılmadığını gösteriyor.

14 Haziran’da İstanbul Boğazı’nı geçerek Karadeniz’e hareket eden HMS Defender, İngiltere Kraliyet Donanması’na ait Type 45 türü bir destroyer.

İNGİLTERE BÖLGEDE GERGİNLİĞİ ARTTIRMAK MI İSTİYOR?

Avrupa Birliği’nden ayrılan İngiltere geçtiğimiz aylarda yenilediği küresel askeri ve güvenlik politikasında Rusya’yı tehdit sıralamasında ilk sıraya koymuştu.

Rusya’nın Ukrayna sınırına asker yığdığı geçtiğimiz aylarda Rus basınında çıkan haberlerde, ABD’den daha çok İngiltere hedef alınmıştı.

İngiltere’nin ABD’yi Rusya’ya karşı kışkırttığı ve Ukrayna konusunda daha şahin politikalar uygulamaya teşvik ettiği ifade edilmişti. Buna karşın Biden yönetiminin daha itidalli olduğu ve frene bastığı kaydedilmişti.

Ukrayna krizinin zirve yaptığı dönemde Savunma Bakanı ve Genelkurmay Başkanı dahil çok sayıda üst düzey İngiliz yönetici Ukraynalı yetkililerle bir araya gelmiş ve Ukrayna’ya desteklerini ifade etmişlerdi.

Rusya’nın Ukrayna sınırına yığdığı askerlerin bir kısmını geri çektiği, Ukrayna krizinin soğumaya yüz tuttuğu ve Biden-Putin görüşmesi ile ABD ve Rusya arasındaki buzların bir nebze olsun erimeye başladığı gьnlerde meydana gelen gerginlik bir kez daha dikkatlerin İngiltere’ye odaklanmasına sebep oldu.