Akar'ın Orta Asya turu Rus basınında: ‘Moskova hareketsizken Ankara Orta Asya'daki etkisini artırıyor’

HABERRUS - Türkiye, Kırgızistan ve Tacikistan'ı Afgan radikallerinden korumayı taaahüt etti.

Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar’ın Orta Asya gezisini Rus basını mercek altına aldı.

Rusya’nın önemli günlük gazetelerinden Nezavisimaya Gazeta’da (NG) çıkan bir analiz haberde, Hulusi Akar’ın Kırgızistan ve Tacikistan’da yaptığı görüşmelere ve açıklamalara geniş yer veriyor.

Haberde, Hulusi Akar’ın Duşanbe'de yaptığı açıklamada, Türkiye'nin savunma, güvenlik ve askeri sanayide işbirliğini derinleştirmeye ve sınır güvenliği ve terörle mücadele alanındaki deneyimlerini paylaşmaya hazır olduğu sözlerini Bişkek'te de benzer konulara vurgu yaptığının altı çizilmiş.

Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov, Akar ile yaptığı görüşmede, "Bölgedeki istikrarsız durum ve özellikle Afganistan'daki durumun karmaşıklığıyla bağlantılı olarak artan tehditler göz önüne alındığında, askeri-teknik işbirliği yerinde ve zamanında" açıklamasına vurgu yapılıyor.

Türkiye’nin zaten bölge ülkelerinden asker ve subayların eğitimiyle ilgilendiği yapılan bu görüşmelerde bu konunun özellikle vurgulandığı burdan da anlaşılacağı üzere Ankara’nın bu konuya özellikle önem verdiği ve Orta Asya’lı asker ve subayların eğitimi için ayrılan kotaların artırıldığı belirtilmiş.

Tüm bu askeri ilişkilerde Erdoğan rejiminin tek bir şartının olduğu bunun da, Türk yetkililerin 2016'da darbe girişiminde bulunmakla suçlanan muhalif İslami halk figürü Fethullah Gülen ve Hizmet hareketinin ‘terör örgütü’ olarak tanınmasını ve bu dost ülkelerin topraklarında yaşayan destekçilerinin Türkiye'ye iade edilmesini istiyor.

Akar’ın ziyaret ettiği her iki ülkede ve bir bütün olarak bölgede barış ve istikrarın çıkarları doğrultusunda işbirliğini daha da geliştirmeye ve genişletmeye hazır olduğunu ifade etti.

Kırgızistan ile büyük ihtimalle bu konu çoktan kapanmıştır. Türk lider Recep Erdoğan, Kırgızistan Cumhurbaşkanı Sadır Caparov ile Haziran ayı başlarında Ankara'da düzenlediği ortak basın toplantısında, benzer istekte bulunmuş ve Türkiye'nin Kırgızistan'a hibe bazında askeri-teknik yardım sağlayacağı öğrenilmişti.

Bir dizi Kırgız uzman, bunların Türk insansız uçakları olabileceğini, ancak Karabağ savaşında ünlü olan Bayraktarlardan daha eski modellerin olabileceğini öne sürdü.

‘Türkiye bu oyunu uzun süredir oynuyor’

Bişkek’te bulunan "Doğu-Batı Stratejisi" Analitik Merkezi Genel Müdürü Dmitry Orlov, bunun Türkiye'nin uzun süredir oynadığı bir oyun oldğunu ama Erdoğan'ın siyasi ömrünün bu oyunu sürdürmeye yetmeyebileceğini düşünüyor.

‘Erdoğan’ın arkasındaki büyük güç İngiltere’

Dimitri Orlov, ‘Erdoğan'ın bölgesel bir oyuncu olabilmesi için iki şartı yerine getirmesi gerekiyordu: Oyuna sessiz sedasız girmek ki kimse anlamasın, ikincisi ise sessiz sedasız oyunun bir parçası haline gelmek ki kimse senin o oyunun bir parçası olduğunu anlamasın. Erdoğan bu iki koşuldan hiçbirini yerine getirmedi. Şimdi çok küstahça davranıyor ve bu onun arkasında ciddi bir güç olduğunu gösteriyor. Ve bu Erdoğan’ın arkasındaki büyük güç büyük olasılıkla İngiltere.’ ifadelerini kullanıyor.

Uzman, Erdoğan’ın ABD, Çin ve Rusya arasındaki çelişkiler üzerine oynayacağını, kendi lehine oynamayacağını zira Erdoğan'ın bu oyunlar için ne parasının ne de gerekli etkisinin olduğunu vurguluypr ve ekliyor; ‘bu da yine çok etkili birisibin Erdoğan’ın arkasında olduğunu gösteriyor.’

Rusya’nın bölgedeki eksikliğini Türkiye dolduruyor

Bölgedeki ülkelerden sadece Türkmenistan’ın Türkiye’nin etkisinden etkilenmemiş durumda olduğunun belirtildiği haberde, Türkiye’nin etkisiyke bölge ülkelerinin Türkmenistan’a baskı yaptığını iddia ediyor. Azerbaycan, Kazakistan, Özbekistan ve Kırgızistan'ın Türkmenistan'ın TÜRKSOY'a katılımı için ortak lobi çalışması yaptığı vurgulanıyor.

Ortadoğu Enstitüsü Müdürü Yevgeny Satanovsky NG'ye verdiği demeçte Sovyet sonrası alanın yeni jeopolitik gerçekliklerinin Ankara lehine artan yoğunlukta ve kayda değer sonuçlarla devam ettiğini söylüyor.

Moskova uykudayken, Ankara bölgede ciddi atılımlar yapıyor. Rusya'nın entegrasyon projeleri durduğu için bölgede oluşan boşluğu Türkiye dolduruyor. Ifadelerini kullanan Rus uzman, Türkiye'nin bir imparatorluk inşa etmek için yeni bir stratejisi olduğunu Rusya’ya rağmen ne pahasına olursa olsun o stratejisini inşa etmeye devam ettiğini belirtiyor.

Yevgeny Satanovsky'ye göre bölge ülkelerinin bu davranışları anlaşılabilir. Amerikalılar Afganistan'ı kaderine terk ederek Rusya ve Çin'e yakın büyük bir gerilim ve sorun yatağı oluşturyor. Taliban (Rusya Federasyonu'nda yasaklandı) ülkenin tüm toprakları üzerinde iktidar kuruyor. Amerikan raporlarına göre, yenilgiye uğratılan, uzun süredir yok edilen Taliban, aniden dirildi ve Afganistan topraklarının yaklaşık %80'ini kontrol etti. Ayrıca ağırlıklı olarak Peştun olmayan nüfusun yaşadığı ülkenin kuzeyinde, Tacikistan ve Özbekistan sınırında savaşıyorlar. Afgan askerleri hayatlarını kurtarmak için Orta Asya ülkeleri üzerinden kaçıyor. Bu elbette Duşanbe, Taşkent, Aşkabat'ta endişe yaratıyor.

Orta Asya ülkeleri kime güvenebilirler?

Rus uzman Rusya’nın Afganistan’a gitmeyeceğini, Sovyet zamanlarından kalma deneyimin bunu tahmin etmek için yeterli olduğunu ancak Türkiye’nin ise buna hazır göründüğünü, zaten şimdiden Pakistan ile işbirliği içinde Kabil havaalanının kontrolünü ele geçirdiğini ancak bunun daha sorunların başlangıcı olduğunu vurguluyor.

Türkiye Hazar Denizi’ne girdi

Uzman aslında Türkiye’nin Afganistan ve Orta Asya'daki etkinliğinin yanı sıra Rusya’nın yanı başında bulunan Hazar Denizi’ne girdiği iddiasında da bulunuyor.

‘Türkiye ile Azerbaycan arasında askeri işbirliğini de içeren Şuşa anlaşması, Türkiye'yi doğrudan Hazar Denizi'ne götürüyor. Yakında Hazar'da Türk askeri üslerini göreceğiz. Bunların NATO üsleri olduğunu düşünün.’ diyor Yevgeny Satanovsky, ilerleyen zamanda Rusya’nın tüm komşularının ve ABD'nin sahip olduğu Rusya Federasyonu'nun çöküşüne yönelik planların hayata geçirilmiş bazı pratik boyutlar kazanacağını herkesin göreceğini iddia ediyor.