HABERRUS - Beşar Esad rejiminin beklenmedik çöküşü, sadece Suriye’de değil, bölgesel ve küresel güç dengelerinde de yeni bir dönemin başlangıcını işaret ediyor.

Siyaset bilimci Andrei Kortunov, bu dramatik gelişmeyi Afganistan’da 2021’de yaşanan olaylarla kıyaslayarak, Suriye’nin geleceğini şekillendirecek dinamikleri analiz etmiş.

Afganistan ile Suriye: Benzerlikler ve Farklılıklar

2021 yılında Afganistan’da Eşref Gani hükümetinin çöküşü, ulusal ordunun liderliğe güvensizlik oyuyla gerçekleşmişti. Aynı şekilde, Suriye’de de ulusal askeri yapının rejime desteğini çekmesi, Beşar Esad’ın hızla iktidardan düşmesine yol açtı.

Ancak Kortunov’a göre, benzerlikler burada sona eriyor.

Afganistan’da Taliban, kısa sürede Kabil’de kontrolü ele geçirerek uluslararası tanınma yolunda adımlar attı. Ancak Suriye’de, Esad sonrası siyasi ve sosyal birliğin sağlanması çok daha zor görünüyor.

Ülkede; Sünni-Şii, Kürt-Türkmen, laik-İslamcı gibi derin etnik ve ideolojik ayrılıklar bulunuyor.

Bu ayrılıklar, Esad sonrası dönemde sürdürülebilir bir düzen kurulmasını daha da zorlaştırıyor.

Bölgesel Güçler Ne Yapacak?

Suriye’nin istikrara kavuşmasında komşu ülkelerin rolü sınırlı görünüyor.

İsrail, Golan Tepeleri’ni güvence altına almayı ve tampon bölgeler oluşturmayı öncelik olarak belirlerken, Suriye’nin iç istikrarına doğrudan müdahale etmiyor.

Türkiye, İdlib’deki aşırı gruplar üzerindeki etkisini artırmakta zorlanıyor ve sınırlarında artan radikal unsurlardan endişe duyuyor.

İran ve Irak, Suriye krizinde tarafsız bir hakem rolü üstlenmekten uzak.

Bu durum, Suriye’nin Somali’ye benzer şekilde uzun süreli bir kaos içinde kalma riskini artırıyor.

Rusya’nın Yeni Stratejisi

Beşar Esad’ın devrilmesi, Moskova’nın bölgedeki pozisyonunu zayıflatsa da, Rusya hâlâ etkili bir aktör olma potansiyeline sahip. Kortunov’un analizine göre:

Rusya’nın Suriye’de 20 milyar doları aşan yatırımları, enerji, altyapı ve savunma sektörlerinde yoğunlaşıyor.

Moskova, Suriye’nin önde gelen ticaret ortaklarından biri olmaya devam ediyor.

Suriye’de Sovyet döneminden kalma Rusya sempatisi hâlâ güçlü.

Bu faktörler, Moskova’nın Esad sonrası dönemde Suriye’deki varlığını koruması için güçlü nedenler sunuyor.

ABD’nin Belirsiz Rolü

Washington’da yaklaşan liderlik değişikliği, ABD’nin Suriye’deki gelecekteki politikasına dair belirsizlikler yaratıyor. Amerikan stratejisinin netleşmemesi, Arap liderlerini Moskova ile diyalog geliştirmeye teşvik edebilir.

Yeni Başlangıç ve Belirsizlikler

Beşar Esad sonrası Suriye, hem yerel hem de uluslararası aktörlerin yeni bir denge arayışı içinde olduğu bir döneme giriyor.

Ülkede derin etnik, mezhepsel ve siyasi farklılıklar, istikrarı zorlaştırıyor. Bölgesel güçler ise kendi önceliklerine odaklanmış durumda.

Moskova, sahip olduğu ekonomik ve diplomatik avantajlarla Suriye’de etkin bir oyuncu olmayı sürdürebilir.

Ancak ülkenin geleceği, tüm bu aktörlerin iş birliği yapıp yapamayacağına bağlı. Suriye için siyasi oyun daha yeni başlıyor.