Tokayev'in Ankara Temasları ve Kritik Anlaşmalar
HABERRUS - Kazakistan Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokaev, 28 Temmuz akşamı Türkiye'ye resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın, Kazak liderin indiği uçağın merdivenlerine kadar gelmesi, bu ziyaretin önemini vurguladı. Türkiye Cumhurbaşkanı'nın yabancı ziyaretçilere nadiren gösterdiği bu olağanüstü jest, iki ülke arasındaki özel dostane ilişkilerin bir göstergesi olarak kabul ediliyor; zira Türkiye için Kazakistan önemli bir müttefik konumunda bulunuyor.
Tokaev, Erdoğan'a misafirperverliği için teşekkür ederek, "Beni özel olarak havaalanında karşıladığınız için büyük bir onur duyuyorum. Ülkelerimiz arasında herhangi bir çatışma yok. Bizi sadece dostluk değil, aynı zamanda verimli işbirliği de birleştiriyor. Yarın önemli görüşmelerimiz olacak" dedi. Havalimanında devlet başkanları, daha sonraki görüşmelere ton verecek kısa bir sohbet gerçekleştirdi. Daha sonra cumhurbaşkanları, "Esenboğa" havaalanından Ankara'ya birlikte hareket etti.
Kazakistan Cumhurbaşkanı, Türkiye'nin modern devletinin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün mozolesini ziyaret ederek Türkiye'nin tarihine saygısını gösterdi. Tokaev, "Halklarımız arasındaki kardeşlik bağlarının daha da güçlenmesinden eminim" diyerek Türkiye'ye refah ve zenginlik diledi.
Ziyaretin merkezinde, iki ülke liderlerinin görüşmeleri, yatırımcılarla buluşması ve Kazakistan ile Türkiye arasındaki Beşinci Stratejik İşbirliği Yüksek Düzey Konseyi toplantısı yer aldı.
Tokaev, Kazakistan'da faaliyet gösteren büyük Türk iş dünyası temsilcileriyle tıp, lojistik ve tahıl işleme alanlarındaki projeleri ele aldı. Özellikle, Astana'da buğday ve bezelye derin işleme tesisi kurmayı planlayan Tiryaki Holding ile 160 milyar tenge (295 milyon dolar) yatırım anlaşması imzalandı. Bu bilgiyi Tarım Bakanı Aydarbek Saparov paylaştı.
Ayrıca, Türkiye'nin YDA Holding grubunun, Türkistan, Astana ve Petropavl'da çok profilli hastanelerin inşaatı ve işletilmesine yatırım yapmasının yanı sıra Aktau'da çok modlu transit hubın oluşturulmasına yönelik planlarına özel bir vurgu yapıldı.
Tokaev, S Sistem Lojistik Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Barla ile bir araya gelerek, lojistik sektörünün gelişimi perspektiflerini, özellikle de Aktöbe havaalanında bir lojistik merkezinin kurulmasını ve şirketin Kazakistan'ın diğer büyük şehirlerindeki varlığının genişletilmesini ele aldı.
Türk iş dünyası, Kazakistan'da potansiyel görüyor ve Kazak ekonomisinin geleceğine inanıyor. Örneğin, Forbes.kz'ye verdiği röportajda CoreX Holding'in kurucusu ve Genel Müdürü Robert Yüksel Yıldırım, "Kazakistan, son yirmi yılda yabancı yatırımcılar için uygun bir iklim yaratmak konusunda büyük bir iş yaptı. Coğrafi konumu, zengin kaynakları ve gelişmiş altyapısı, ülkeyi endüstriyel yatırımlar için çekici kılıyor. Burada büyük bir potansiyel görüyoruz ve eminiz ki, uzun süreli bir yatırım için geldik" dedi.
Lojistik alanındaki işbirliğinin genişletilmesine özel bir önem veriliyor. Kazakistan, Çin'i Avrupa'ya Karadeniz üzerinden Türkiye ile bağlayan Orta Koridor olarak da bilinen Trans-Hazar Uluslararası Ulaştırma Rotasının oluşturulmasında kilit bir rol oynuyor. Bu yönün gelişimi çerçevesinde, liman ve yol altyapısının modernizasyonuna katılan Türk şirketleri aktif olarak yer alıyor. Bu, rotanın çekiciliğini artırıyor ve verimliliğini yükseltiyor. Cumhurbaşkanı Tokaev'in desteği, Türkiye'nin kendisini Avrasya'nın önemli bir transit merkezi olarak konumlandırmasına olanak sağladı.
Artan yaptırım baskısı ve Kazak petrolünün Hazar Boru Hattı Konsorsiyumu (KTA) üzerinden ihracatının yakın zamanda askıya alınması bağlamında, enerji işbirliği konusu ayrı olarak ele alındı. Kazakistan enerji tedariklerini çeşitlendirmek için aktif olarak yollar arıyor. Bakü-Tiflis-Ceyhan (BTC) boru hattı üzerinden yapılan sevkiyatların artırılması ve benzeri diğer projeler, Cumhurbaşkanı Tokaev'in Ankara'daki görüşmeleri sırasında ele alınan konular arasında yer aldı.
Bu ziyaret öncesinde Türkiye Enerji Bakanı Alparslan Bayraktar, "KazMunayGaz" Başkanı Askhat Khasenov ile bir araya geldi. Görüşmeler sırasında Türkiye'nin ekonomik bir partner olarak özel önemi vurgulandı. "KazMunayGaz" için, Türkiye Devlet Petrolleri Kurumu da dahil olmak üzere Türk enerji sektörü ile işbirliğinin genişletilmesi bir öncelik teşkil ediyor ki bu da Kazakistan'ın enerji güvenliğinin güçlendirilmesine yönelik uzun vadeli stratejinin bir parçası.
Aynı zamanda, savunma ve güvenlik alanındaki işbirliği de gelişiyor. Türkiye'de düzenlenen Uluslararası Savunma Sanayii Fuarı IDEF2025, Türk savunma sanayi kompleksinin ileri teknoloji ürünlerini sergileyerek, Kazakistan da dahil olmak üzere birçok ülkenin ilgisini çekti. Azerbaycan'ın İkinci Karabağ Savaşı'ndaki zaferiyle de kanıtlanan Türk askeri teknolojilerinin başarısı, partner ülkeleri aktif işbirliğine itiyor.
Kazakistan, özellikle Türk insansız hava araçlarına ciddi bir ilgi gösteriyor. Geçen yıl Türk üretici Baykar ile Kazakistan'da bir üretim tesisi açılmasına ilişkin anlaşma önemli bir olay oldu ve bu, Kazak savunma sanayi kompleksinin gelişmesi için yeni fırsatlar sunuyor. Ayrıca, Türkiye, askeri eğitim, uzmanların eğitimi, danışmanlık desteği ve ortak tatbikatların düzenlenmesi gibi güvenlik alanında diğer işbirliği biçimlerini de aktif olarak teklif ediyor ki bu da Kazakistan'ın savunma kabiliyetinin ve güvenliğinin güçlendirilmesine katkıda bulunuyor.
Kazakistan ve Türkiye, ortak bir tarihe, kültüre ve değerlere dayanan sağlam bağlara sahip ve benzer dış politika pozisyonlarına sahiptir. Her iki ülke de Ukrayna'daki çatışmanın barışçıl bir şekilde çözülmesini talep ediyor, İsrail'in eylemlerini kınıyor ve Filistin'deki insanlık krizine aktif olarak dikkat çekiyor.
Kazakistan ve Türkiye arasındaki yakınlık, askeri stratejik ortaklık seviyesine çıkmaya doğru emin adımlarla ilerliyor.