Bloomberg: Erdoğan, Putin'e S-400'leri İade Teklifinde Bulundu
HABERRUS - Uluslararası haber ajansı Bloomberg, Türkiye'nin Rusya'dan satın aldığı S-400 hava savunma sistemlerini iade etmeyi gündeme getirdiğini iddia etti.
İddiaya göre Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, bu teklifi geçen hafta Aşkabat'taki görüşmesinde Vladimir Putin'e iletti. Kremlin ise bu iddiayı kesin bir dille reddetti.
Bloomberg'in anonim kaynaklara dayandırdığı haberine göre, Türkiye, 2017 yılında 2.5 milyar dolar karşılığında satın aldığı S-400 sistemlerinin Rusya'ya iadesini resmen teklif etti. Haberde, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın, Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ta geçen hafta düzenlenen Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Zirvesi kapsamında yaptığı ikili görüşmede bu konuyu Rusya Devlet Başkanı Putin'e ilettiği öne sürüldü.
Ajans, benzer içerikli görüşmelerin Türk ve Rus yetkililer arasında daha önce de yapıldığı iddiasını da paylaştı.
İddianın Gerekçesi: ABD İle İlişkilerin Normalleşmesi
Habere göre, Ankara'nın bu adımının arkasında, Washington ile gerilimli seyreden ilişkileri tamir etme ve normalleştirme hedefi yatıyor. Ajansa konuşan kaynaklar, S-400'lerden vazgeçilmesinin önündeki en büyük motivasyonun, ABD'nin Türk savunma sanayisine uyguladığı yaptırımların (CAATSA) kalkması ve Türkiye'nin F-35 ortak üretim programına yeniden dahil edilmesi ihtimali olduğunu aktardı.
Bu beklentiyi güçlendiren bir diğer gelişme olarak, bir Türk diplomatın, Amerikan yaptırımlarının gelecek yıl kaldırılabileceğine dair açıklaması gösterildi. Kaynaklar, Türkiye'nin S-400'ler için ödediği paranın iadesini talep ettiğini, ancak bu mali kaygının, NATO müttefikleriyle ilişkilerde sağlanacak diplomatik kazanımlar yanında ikincil görüldüğünü ifade etti.
Kremlin'den Kesin Ret ve Mevcut Durum
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, Bloomberg'in iddialarını yanıtlarken, "Böyle bir talep iletilmedi" diyerek haberi kesin bir dille yalanladı. Peskov, "S-400 konusu görüşülmedi" açıklamasını yaptı.
S-400 meselesi, Türkiye ile ABD arasındaki en büyük askeri-diplomatik krizin odağında olmayı sürdürüyor. Sistemler, Türkiye'ye teslim edilmesine rağmen, ABD'nin baskısı nedeniyle aktif olarak kullanıma alınmadı ve depolarda muhafaza ediliyor.
Geçen yıl, Türkiye'den F-35 alımı konusunda olumlu sinyaller gelirken, dönemin ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeff Flake, tarafların birkaç ay içinde bir çözüme ulaşabileceğini ifade etmişti. Ancak somut bir ilerleme kaydedilemedi.
Rusya tarafı ise, sözleşme gereği Türkiye'nin S-400 sistemlerini üçüncü bir ülkeye satamayacağını ve böyle bir hamlenin mutlaka Moskova'nın onayını gerektirdiğini sürekli olarak vurguluyor. Bu da, sistemlerin iadesi veya başka bir ülkeye devri konusundaki teknik ve hukuki zorluğa işaret ediyor.
Bloomberg'in bu iddiası, S-400 krizinin çözümüne yönelik diplomatik trafiğin yeniden hareketlendiği şeklinde yorumlansa da, tarafların resmi açıklamaları (özellikle Kremlin'in retleri) ihtiyatlı olmayı gerektiriyor.
Konu, Türkiye'nin Batı ile Doğu arasında denge siyasetindeki en hassas başlıklardan biri olma özelliğini koruyor.
Çözüm, yalnızca Ankara-Washington hattındaki siyasi iradeye değil, aynı zamanda Moskova'nın vereceği tepkiye ve ortaya çıkacabilecek hukuki-finansal karmaşıklıklara da bağlı görünüyor.