Rusya, Yeni Yıla Tüketici Harcamalarındaki Düşüşle Giriyor
HABERRUS - Rusya, özel askeri operasyonun başlamasından bu yana ilk kez, tüketici harcamalarında görülen genel bir düşüş eğilimiyle birlikte yeni yılı karşılıyor.
Aralık ayı haftalık tüketici harcamalarının geçen yılın aynı dönemine kıyasla daha düşük olması bekleniyor.
Tüketici Harcamalarında Tarihi Düşüş
SberIndex analistlerinin verilerine göre, Aralık 2025'in ikinci haftasında toplam yıllık nominal harcama artışı %5,4'e geriledi. Bu oran, bir önceki haftaya göre 1,5 puan, kasım ayına göre ise 6,4 puan daha düşük. Mevcut enflasyon dikkate alındığında, reel tüketici harcamalarının geçen yıla kıyasla %0,9 daha az olacağı tahmin ediliyor.
Bu düşüş, yeni bir trendin devamı niteliğinde. Tüketici harcamalarındaki yavaşlama ilk kez 2025'in Mart-Nisan aylarında belirginleşmiş, reel haftalık harcamaların geçen yılın seviyesinin altına düşmesi ise Ağustos ayında kaydedilmişti.
"Yönetilen Soğuma" Politikasının Etkileri
Başbakan Yardımcısı Aleksandr Novak'ın Şubat 2025'te duyurduğu "yönetilen ekonomik soğuma" politikası, vatandaşlar için fiyat artışlarında bir yavaşlamaya yol açtı. Ancak aynı politikayla birlikte, yüzbinlerce Rus, konut ve araba alma imkanını kaybetti, gelir azalması ve artan maaş ödememeleriyle karşı karşıya kaldı.
İşletmelerin finansal sonuçları da olumsuz etkilendi. 2025'in ilk üç çeyreğinde, Rus işletmelerinin toplam finansal sonucu (kâr eksi zarar) geçen yılın aynı dönemine göre %7,7 kötüleşti. Kar eden kuruluşların oranı %72,6'dan %70,7'ye geriledi. Maaş borçları ise her ay %10'dan fazla artıyor.
Yeni Yıl Kutlamalarında Sadeleşme Trendi
Vatandaşların kişisel harcamalarındaki düşüş yeni olsa da, yeni yıl kutlamalarındaki sadeleşme eğilimi 2022'den beri devam ediyor. Kısmi seferberlik kampanyası, bu eğilimi daha da güçlendirdi. 2022 sonbaharında, yaklaşık 30 bölge yöneticisi, kaynakları askere alınanların ailelerine destek için yönlendirmek amacıyla kutlamaları azaltma veya iptal etme kararı almıştı.
Federal merkezden gelen "özel operasyon koşullarında Yeni Yıl'ın nasıl uygun şekilde kutlanacağına" dair tavsiyeler doğrultusunda, yerel yönetimler kararlarını revize etmiş, çocuk şenlikleri, ışıklandırmalar ve gazileri onurlandırmaya yönelik etkinlikleri sürdürmüştü. Günümüzde de birçok Rus, aşırı eğlence, pahalı hediyeler vü gösterişli ziyafetler yerine daha mütevazı kutlamaları tercih ediyor.
Harcama Alışkanlıkları ve Yeni Yıl Alışverişi Değişiyor
Tüketici davranışlarındaki değişim, yeni yıl alışverişine de yansıyor. Yapılan araştırmalara göre:
- Yapay çam ağacı tercihi %40'a ulaşırken, canlı ağaç almayı planlayanların oranı %33.
- 1-10 Aralık'ta yapay ağaç satın alma sayısı geçen yıla göre %6 arttı ve ortalama fiyat %11 artışla 3.674 ruble oldu.
- Süslemeye verilen önem artıyor: Işıklı süs (ışıklı tel) satın alımı %5, ortalama fiyatı %12 artışla 613 ruble; süs topu alımı %7, ortalama fiyatı %14 artışla 510 ruble oldu.
Hediye bütçelerinde de cinsiyet ve yaşa göre farklılıklar göze çarpıyor:
- Erkekler ortalama 21.400 ruble, kadınlar 16.100 ruble harcama planlıyor.
- 35 yaş altı gençler 19.000 ruble, 45 yaş üstü yetişkinler 17.500 ruble ayırmayı düşünüyor.
- Aylık geliri 150.000 ruble üzerinde olanlar ortalama 23.800 ruble harcamaya hazır.
- Hediye başına ortalama harcama, iş arkadaşları için 1.500 ruble'den, yakınlar veya yöneticiler için 15.000 ruble'ye kadar değişiyor.
En popüler hediyeler arasında ev tekstili ürünleri (yataş takımları, yastıklar, battaniyeler) ve hediye çekleri yer alıyor. Alıcılar, yıl boyu kullanılabilecek akılcı ve evrensel ürünlere yöneliyor.
Rusya, hem makroekonomik soğumanın hem de devam eden askeri operasyonun sosyal psikoloji üzerindeki etkilerinin birleştiği bir dönemde yeni yıla giriyor. Tüketiciler daha temkinli harcama yaparken, kutlama gelenekleri daha sade ve anlam odaklı bir forma evriliyor. İş dünyası ise, yılın en önemli tüketim döneminde talebi canlı tutmaya çalışarak bu yeni ekonomik ve sosyal gerçekliğe uyum sağlamaya çalışıyor.