Türkiye’nin Şanghay ortaklık talebi karar aşamasında

Şanghay İşbirliği Örgütü’nün (ŞİÖ) Pekin’de 6-7 Haziran’da yapılacak Devlet Başkanları Konseyi’nde Türkiye’nin “diyalog ortağı” talebi karara bağlanacak. ABD’de yapılacak G8 zirvesine hükümet çalışmalarını gerekçe göstererek katılmayacağını açıklayan Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ilk yurt dışı gezisini Çin’e yapacak. Putin’in Türkiye’nin ŞİÖ “diyalog ortaklığı” talebine olumlu baktığı belirtiliyor.

Rusya Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre Pekin’de gerçekleşen ŞİÖ Dışişleri Bakanları toplantısı sonrası yayınlanan ortak bildiride Türkiye’ye “diyalog ortaklığı” statüsünün verilmesi ile ilgili konunun zirvede ele alınacağı kaydedildi.

ŞİÖ’nün bölgede rolünü ve etkisini güçlendirmek için kaliteli ve içeriği dolu işbirliklerini geliştirme niyetinde olduğu belirtilen ortak açıklamada, “Türkiye’ye ‘diyalog ortaklığı’ statüsü ve Afganistan’a da ‘gözlemci ülke’ statüsü verilmesi ile ilgili sağladığımız uzlaşıyı Haziran’da yapılacak ŞİÖ Devlet Başkanları Konseyi’ne sunmaktan memnuniyet duyuyoruz” ifadeleri yer aldı.

Türkiye ortaklık için Nisan 2011’de başvurdu

Türkiye geçen yıl Nisan ayında diyalog ortaklığı için ŞİÖ Genel Sekreterliğine başvurmuştu. Rusya’nın Türkiye’nin ŞİÖ içinde yer almasına olumlu baktığı ifade eden Türkiye Dışişleri Bakanlığı kaynakları Cihan Haber Ajansı’na yaptığı açıklamada, “Ankara ŞİÖ içinde yer almak için uzun süredir çalışma sürdürüyor. ŞİÖ bölgesel bir işbirliği örgütü. Ankara dış politika açısından bölgesel örgütlerle yoğun işbirliği içinde olmayı önemsiyor” değerlendirmesinde bulundu.

Çin’in Şanghay kentinde 1996’da toplanan Rusya, Çin, Kazakistan, Tacikistan ve Kırgızistan’ın kurduğu “Şanghay Beşlisi”, 2001’de  Özbekistan’ın da dahil olması ile Şanghay İşbirliği Örgütü’ne dönüştü. Hindistan, İran, Moğolistan ve Pakistan’ın gözlemci üye olduğu ŞİÖ, 2008’de aldığı kararla “diyalog ortaklığı” statüsü oluşturdu. 2009’da Yekaterinburg’da gerçekleşen zirvede Belarus ve Singapur örgüte “diyalog ortağı” olarak kabul edildi.

2005’te ABD’den Orta Asya’da askeri varlığını sona erdirmesi çağrısı yapan örgüt, Özbekistan’da bulunan Amerikan askeri üssünü kapattırdı. Örgüt 2005’de ABD’nin gözlemci üye olarak yaptığı başvuruyu reddetmişti. Rusya Devlet Başkanı Putin, 2007 Bişkek zirvesinde “tek kutuplu dünya” yapısına karşı çıkarak örgütün misyonunu ortaya koymuştu. Ancak örgütün son yıllarda doğrudan ABD’ye yönelik eleştirilerden kaçınması dikkat çekiyor. Örgüt ilk kez Ural Dağları’nda “Barış Misyonu 2007” adıyla ortak bir askeri tatbikat da gerçekleştirdi.