AİHM’den Rusya’ya 2,5 milyar dolar Yukos cezası

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), petrol şirketi Yukos’u usulsüz kamulaştırdığı gerekçesi ile Rusya’yı 1,86 milyar avro (2,5 milyar dolar) para cezasına çarptırdı. Rusya’dan 6 ay içinde ödeme planı sunmasını isteyen mahkeme, 300 bin avro da mahkeme masrafı istedi.

Ukrayna krizi nedeni ile Batılı ülkelerle ilişkileri giderek gerginleşen Rusya’ya Yukos davası nedeni ile bir ceza da Lahey Uluslar arası Tahkim Mahkemesi’nden gelmişti. Mahkeme Rusya’nın Yukos’un eski hissdarlarına 50 milyar dolar ödeme yapmasına karar vermişti.

AİHM, 2011’de Yukos olayında mal ve mülkiyet haklarının ihlal edildiğine karar vermiş, tazminat kararını daha sonra vereceğini açıklamıştı. Rusya’nın üç ay içinde itirazda bulunup temyize gitme hakkı bulunuyor.

Rusya Adalet Bakanlığı, AİHM’in kararını haksız ve önyargılı olarak niteledi. Bakanlık açıklamasında, “Biz bu kararı adil ve önyargısız olarak verilmiş bir karar olarak değerlendirmeyi reddediyoruz.” ifadelerine yer verdi. Moskova’ya göre kararlar Rusya’yı sıkıştırmak için siyasi gerekçelerle alınıyor.

Rusya parlamentosu üst kanadı Federasyon Konseyi yasama komisyonu başkanı Andrey Klişas, “Bu kararın zemini olmadığı gerekçesi ile iptal edilmesi gerekiyor. Yukos olayının Rusya mahkemelerinde görülmesinde siyasi engellerin olmadığına AİHM hükmetmişti…” hatırlatmasında bulundu.

AİHM Temmuz 2013’de aldığı kararla Yukos’un eski ortakları Mihail Hodorkovski ve Platon Lebedev aleyhine verilen mahkumiyet kararlarının siyasi bir amaç taşımadığına karar vermişti. Hodorkovski Mart 2006’da Rusya mahkemelerinde adil şekilde yargılanmadıklarını gerekçesi ile AİHM’e başvurmuştu.

Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından özelleştirmelerden yararlanan Hodorkovski, 1993’de Yukos’u kurdu. Kısa sürede Rusya’nın en büyük petrol şirketi olan Yukos’a vergi kaçakçılığı ve usulsüz işlemler nedeni ile 2003’de dava açıldı. 10 yıl 10 ay hapis yatan Hodorkovski ve ortağı geçen yıl Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in özel affı ile salıverildi.