HABERRUS - 24 Ekim 1966'da Rusya'nın Saratov kentinde doğan Roman Abramoviç, Rusya'nın en zengin ve etkili iş adamlarından biri olarak tanınıyor.

Nadiren röportaj veren ve özel hayatını gizlilik içinde yaşayan Abramoviç, petrol şirketlerinden futbol kulüplerine kadar geniş bir yelpazede yatırımlarıyla biliniyor.

Peki, Abramoviç nasıl oldu da Rusya'nın en güçlü iş insanlarından biri haline geldi?

Çocukluk ve Gençlik Yılları: Zorlu Bir Başlangıç

Roman Abramoviç, bir yaşındayken annesini kaybetti. Babası ise Abramoviç dört yaşındayken bir inşaat kazasında hayatını kaybetti. Küçük Roman’ın bakımını amcası üstlendi. İlkokulu bitirdikten sonra Abramoviç, akrabalarının yanına Moskova'ya taşındı ve burada okulunu tamamladı. Askerlik hizmetini Vladimir bölgesindeki topçu birliklerinde yaptı. Askerlik döneminde, "dembel akordu" olarak bilinen bir gelenekte, ormandan yol açmak için görevlendirildiğinde, köylülere odun kesme hakkını satarak para kazandı. Bu parayı üçe bölerek bir kısmını geride kalan subaylara, bir kısmını arkadaşlarına ve kalanını da kendisiyle birlikte görev alanlara dağıttı.

İş Hayatına İlk Adımlar: 1980'ler ve 1990'lar

Askerlik sonrası Abramoviç, Uhta Endüstriyel Enstitüsü'ne kaydoldu, ancak okulu tamamlamadan iş dünyasına atıldı. 1989 yılında Moskova'da plastik oyuncak satan "Uyut" kooperatifini kurdu. Daha sonra borsa simsarlığı yapmaya başladı ve petrol ürünleri ticaretine yöneldi. 1990'ların başında, petrol ürünleri ticareti yapan AVK şirketinin başına geçti. 1992 yılında, Uhta Petrol Rafinerisi’nden 55 tanker dizel yakıtının çalınmasıyla ilgili olarak soruşturma geçirdi, ancak suç unsuru bulunmadığı için dava kapatıldı.

Boris Berezovski ile Tanışma ve Petrol İşine Giriş

1990'ların ortalarında Abramoviç, "Avtomobilnıy Vserossiyskiy Alyans"ın (AVA) Genel Müdürü Boris Berezovski ile tanıştı. Berezovski, Abramoviç'i petrol işine yönlendirdi. İkili, 1996 yılında Sibneft şirketinin %70'inden fazlasını satın aldı. Bu dönemde Abramoviç, Rusya Devlet Başkanı Boris Yeltsin'in çevresiyle yakın ilişkiler kurdu. Yeltsin'in kızı Tatyana Yumaşeva ve damadı Valentin Yumaşev, Abramoviç ile dostane ilişkilerini gizlemedi. Boris Nemtsov, Abramoviç ile ilk kez Yumaşeva'nın dachasında tanıştığını anlatmıştı: "Orada bir genç adam koşturup duruyordu. Tatyana'ya sordum: 'Bu kim?' O da 'Roman Abramoviç. Dostluk kurmayı biliyor' dedi."

Siyasi Kariyer ve Çukotka Valiliği

1999 yılında Abramoviç, Çukotka bölgesinden milletvekili seçildi. Bir yıl sonra ise bölgenin valiliğine adaylığını koydu. Adaylığı, Anatoli Çubays gibi isimler tarafından desteklendi. Seçimlerde oyların %90,61'ini alarak vali oldu. Abramoviç, birkaç kez valilikten ayrılmayı düşündü, ancak her seferinde Vladimir Putin ile yaptığı görüşmelerin ardından vazgeçti. Valilik görevini ancak 2008 yılında, Dmitry Medvedev'in istifasını onaylamasının ardından bıraktı.

İş İmparatorluğunun Genişlemesi

2000'lerin başında Abramoviç, iş imparatorluğunu genişletti. Sibneft'in alüminyum ve enerji varlıklarını Oleg Deripaska'nın "Sibirya Alüminyumu" ile birleştirerek Rusal şirketini kurdu. Abramoviç, birkaç kez Sibneft'i Mikhail Hodorkovski'nin Yukos şirketine satmaya çalıştı, ancak 2003 yılında yapılan anlaşma, Yukos yöneticilerine yönelik başlatılan cezai soruşturmalar nedeniyle tamamlanamadı. Aynı dönemde Abramoviç, iş ortağı Boris Berezovski'den Sibneft'teki hisselerini ve ORT televizyon kanalındaki (şimdiki adıyla "Pervıy Kanal") %49'luk hissesini satın aldı. Ayrıca, Aeroflot'un %26'sını da satın alan Abramoviç, bu hisseleri 2003-2005 yılları arasında sattı.

Gazprom'a Satış ve Berezovski ile Anlaşmazlık

Eylül 2005'te Gazprom, Abramoviç'in Sibneft'teki %72,6'lık hissesini 13 milyar dolara satın aldı. Bu satış, Abramoviç ile Berezovski arasındaki ilişkilerin kopmasına neden oldu. Berezovski, Abramoviç'ten 5,6 milyar dolar tazminat talep etti ve hisseleri "yetkililerin baskısı altında" sattığını iddia etti. Ancak Londra'daki mahkeme, Berezovski'nin taleplerini reddetti.

Chelsea Futbol Kulübü ve Uluslararası Ün

2003 yılında Abramoviç, 140 milyon sterline İngiltere'nin ünlü futbol kulübü Chelsea'yi satın alarak dünya çapında ün kazandı. Kulübün başına José Mourinho'yu getirdi. Mourinho, Abramoviç ile olan ilişkisini şöyle anlatıyordu: "2004'te birkaç gün onun yatında dinlendik. Bay Abramoviç, Porto'nun zaferi için kadeh kaldırdı ve benden ne istediğini hiç söylemedi. Ancak yüzme turunun sonunda her şeyi çok hızlı bir şekilde konuştuk. Sahibiyle harika ilişkilerim vardı."

Sanat Koleksiyonu ve Kişisel Yaşamı

Roman Abramoviç, sanat koleksiyonu ve lüks yaşam tarzıyla da tanınıyor. Sahip olduğu "Eclipse" adlı 162 metre uzunluğundaki yat, 2010 yılında 400 milyon dolara değer biçilmişti. Sanat koleksiyonunun değeri ise uzmanlara göre 1 milyar dolara ulaşabiliyor. Abramoviç üç kez evlendi. İlk eşinden boşandıktan sonra, eski hostes İrina Malandina ile evlendi. 2007 yılında boşandıkları bu evlilikten Abramoviç'in ödediği tazminatın 3 milyar dolara ulaştığı iddia ediliyor. Üçüncü eşiyse Moskova'daki "Garaj" müzesinin kurucusu, tasarımcı ve koleksiyoner Darya Jukova oldu. Çift, 2017 yılında ayrıldıklarını açıkladı. Abramoviç'in yedi çocuğu bulunuyor: İlya, Arkadiy, Anna, Sofya ve Arina ikinci evliliğinden; Aaron-Aleksandr ve Leya ise üçüncü evliliğinden.

Forbes Listesi ve Serveti

Forbes dergisinin 2001 yılındaki listesinde 1,4 milyar dolarlık servetiyle yer alan Abramoviç, 2005-2007 yılları arasında Rusya'nın en zengin iş adamı oldu. Günümüzde ise Evraz metalurji holdinginin en büyük hissedarı olarak %28,64'lük paya sahip. Ayrıca Norilsk Nikel'in %4,2'sine de sahip. 2011 yılında, "Birinci Kanal"ın %25'ini Yuri Kovalçuk'un "Ulusal Medya Grubu"na sattı ve %24'lük hissesini korudu. 2018 yılında ise bu hisseyi %20'ye düşürerek VTB Capital'e sattı. Aralık 2017'de Abramoviç'in "Yenisey Capital" şirketi, TransContainer'ın %25,1'ini satın aldı. Daha sonra "Delo Group" şirketi, TransContainer'ın %99,6'sını satın aldı.

Güvenlik ve Özel Hayat

İngiliz The Sunday Times gazetesine göre, Abramoviç'in kişisel güvenliği 20 güvenlik uzmanından oluşuyor. Dünya çapındaki seyahatlerinde ve Rusya ziyaretlerinde de aynı sayıda koruma eşlik ediyor.

Abramoviç, son olarak 2011 yılında Çukotka Özerk Okrugu'nda düzenlenen seçimler öncesinde gelir beyanında bulundu. Bu belgede, Abramoviç'in Rusya, ABD, Birleşik Krallık ve Fransa'da 12 arsa, dokuz ev, yedi daire, yedi otomobil ve yedi şirketin hisselerine sahip olduğu belirtildi.

Felsefesi ve Güncel Durumu

Abramoviç, "Para mutluluk getiremez. Bağımsızlık getirebilir, ancak sadece belli bir ölçüde" diyor. 2022 yılında, Rusya-Ukrayna çatışmasının başlamasıyla birlikte Abramoviç, Rusya-Ukrayna müzakerelerinde yer aldı, ancak hiçbir delegasyona dahil olmadı. Aynı yıl, Batı'nın Rusya'ya yönelik yaptırımları nedeniyle Chelsea futbol kulübünü 4,25 milyar sterline satmak zorunda kaldı. Bu satıştan elde edilen gelirin 2,5 milyar sterlini hayır kurumlarına giderken, kalan 1,75 milyar sterlik kısmı ise kulüp ve stadyum için 10 yıllık yatırım garantisi olarak ayrıldı.

Son Sözler

Roman Abramoviç, "Bazı medya organlarının bahsettiği kişi ile ben farklı insanlarız. Hangimizin daha iyi olduğunu yargılamak bana düşmez. Ancak açık olan bir şey var: Onlar benim hakkında konuşmuyor" diyor. 2022 yılında Forbes'un Rusya listesinde 6,9 milyar dolarlık servetiyle 16. sırada yer alan Abramoviç, iş dünyasındaki etkisini ve gizemli kişiliğini korumaya devam ediyor.