S-400’ler Nedir? Özellikleri nelerdir?
Rusya tarafından üretilen ve Türkiye almak istediği için ABD ile karşı karşıya getiren S-400’ler dünya gündemine oturdu. Moskova Ankara Washington denkleminde ileri seviye tartışma konusu olan S-400 füze sistemleri nedir? Ve hangi özellikleri bulunmaktadır?
S-400’ler orta menzilli hava savunma sistemi S-300'den geliştirilmiş yeni nesil kısa-orta-uzun menzilli hava savunma füze sistemidir.
Önümüzdeki üç-dört hafta içinde Rusya tarafından sevkiyatı öngörülen biri opsiyonlu iki adet S-400 sisteminin Türkiye’ye toplam maliyeti 2,5 milyar dolar olarak hesaplanıyor. Sistemin teslimi halinde, Türkiye, S-400 kullanan ilk NATO üyesi olacak. Sistemin tamamen kurulup operasyona alınması ise bir yılı bulabilecek.
S-400, 1979'da S-300'ün ortaya çıkmasından hemen sonra, o zamanki adıyla Almaz Merkezi Tasarım tarafından (günümüzde Almaz Bilimsel Endüstriyel Şirketi) Sovyetler Birliği'nde geliştirilmeye başlanmış ve gelişim süreci SSCB'nin dağılması nedeniyle uzun bir döneme yayılmıştır. S-400'ün S-300 sistemlerinden en önemli farkı, daha fazla hedefi aynı anda takip edebilmesi ve gelişmiş elektronik karşı tedbirlere sahip olmasıdır. S-400'de kullanılan radarlar hafif radar izine sahip olan ve hayalet uçak tabir edilen hedefleri takip edebilme yeteneğine sahiptir. S-400 sistemine şu ana kadar pek çok devlet ilgi göstermiş olmasına rağmen Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkiye haricinde yabancı bir ülkeye satış gerçekleşmemiştir.
Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra S-400'ün geliştirilmesi 1993 yılında tekrar planlandı. Ancak, özellikle Soğuk Savaş sonrası savunma sanayine uygulanan bütçe kesintileri nedeniyle tamamlanması oldukça uzun zaman aldı ve ancak yeni bir teknoloji olarak değil, eski sistemin devamı olarak geliştirilebildi. Bu nedenle mevcut sistemde kullanılan teknolojinin yüzde 70 ile 80'i bir önceki model olan S-300'den alındı. Bunlar arasında füze depolama sandıkları, fırlatma rampaları ve radarlar bulunuyor.
Testlerine 1999 sonunda başlanan sistem 2007 yılında hazır hale getirildi. Bu sistem, insanlı ya da insansız her türlü hava aracının yanı sıra hem seyir hem de balistik füzeleri imha etme kapasitesine sahip. Azami menzili 400 kilometre, ulaşabildiği en yüksek irtifa da 30 kilometre.
Ayrıca, her hedefe iki füze kilitleyerek, eşzamanlı olarak 80 hedefi vurabiliyor. En fazla 3 bin 500 kilometre uzaklıktan fırlatılan orta menzilli balistik füzeleri imha etme kapasitesine sahip. Sistemin içinde yer alan bir füzenin ağırlığı 1,8 ton, uzunluğu sekiz metre ve çapı da yaklaşık 50 santimetre. Ayrıca 145 kilograma kadar savaş başlığı taşıyabiliyor.
S-400'ün radarları S-300 sisteminde kullanılan 64N6 ve 76N6 radarlarının gelişmiş bir türevi olan 96L6'dır. S-400 komuta merkezi aynı anda 6 bataryaya komut verebilir ve her batarya 12 fırlatma aracına komuta eden bir 96L6 radara sahiptir. Bu radarlar hayalet uçak tabir edilen hedefleri izleme ve bu hedeflere kilitlenme yeteneğine sahiptir. Gelecekte 96L6 radarların daha da geliştirilmesiyle 500-600 kilometreye kadar etkili olacakları düşünülmektedir.
S-400’lerin aktif olarak konuşlandığı yerler var
S-400 sistemi ilk olarak 2007 yılında başkent Moskova'nın savunulmasında kullanılmak üzere devreye alındı. 2009 senesi itibarıyla iki tabur konuşlandırıldır. 2011 yılında Moskova'nın kuzeyine iki tabur daha yerleştirilmiştir. Bir S-400 taburu minimum 8 fırlatıcı ve 32 füzeden oluşur. Ancak daha sonra, özellikle Rusya'nın uyguladığı dış politikaya paralel olarak, bazı kritik noktalarda da konuşlandırıldı.
Bunların başında Suriye'nin Tartus kentinde bulunan Rus hava üssü geliyor. Rusya, 2015 yılında hem kendi hem de Suriye hükümetine ait donanma ve hava unsurlarını korumak amacıyla S-400 füze savunma sistemi yerleştirdi.
Moskova yönetimi, Kasım 2016'da Baltık Denizi kıyısında Rusya'ya ait olan ancak anakarayla bağlantısı bulunmayan Kaliningrad'a füze savunma sistemi ve İskender füzeleri konuşlandırdı. ABD o dönem bu kararı, "Avrupa'yı istikrarsızlaştırmaya dönük bir adım" olarak eleştirdi.
Kırım'ın Rusya’ya geçmesinden sonra S-400 füze savunma sistemi kuruldu. Rusya'nın uzak doğusunda ve Japonya'nın kuzeyindeki Kuril Adaları bölgesine S-400 sistemleri yerleştirileceği açıklanmıştır.
HABERRUS